Vikipedi

Irak İslam Ordusu

Iraklı direniş örgütü

Irak İslam Ordusu (Arapça: الجيش الإسلامي في العراق, romanize: el-Ceyşü'l-İslâmî fi'l-'Irâk, abbr.) Irak'ın 2003 yılında ABD öncülüğündeki Koalisyon güçleri tarafından işgal edilmesinin ardından Irak'ta kurulan yeraltı İslamcı militan bir örgüttü ve ardından Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas rejiminin çöküşünü takiben Irak'ta kurulan yeraltı İslamcı militan bir örgüttü. Irak İslam Ordusu, Koalisyon güçlerine karşı asimetrik bir askerî isyana öncülük eden Irak'taki en büyük, sofistike ve en etkili Sünni direniş gruplardan biri olarak kabul edildi.[2] Grup, ABD ve Irak askerlerine yönelik kaçırma ve saldırılarla ilgili tüyler ürpertici videolarıyla tanındı.[3]

Irak İslam Ordusu
Arapça: الجيش الإسلامي في العراق
Tarih(ler)2003-2014
Lider(ler)İsmail Cuburi
Muhammed Abid Luhaibi
Ahmed el-Dabaş
Etkin bölgelerSünni Üçgeni
Bağdat Kemerleri
İdeolojiSünni İslamcılık
Irak milliyetçiliği
Antiemperyalizm
Antisiyonizm
Büyüklük10.400 (2007)[1]
Müttefikler Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi
Nakşibendi Ordusu
Irak Özgür Irak Ordusu
Irak Haması
1920 Devrim Tugayları
Mücahitler Ordusu
Ensar el-Sünnet
Irak el-Kaidesi (2005)
Irak İslami Direniş Ordusu
Rakip(ler)Irak Irak
Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri
İran - Irak'ta desteklenen milisler
Irak İslam Devleti
Irak el-Kaidesi (2007)
İsrail İsrail
Çatışma(lar)Irak Savaşı, Irak İsyanı (2011-2013) ve Irak İç Savaşı (2013-2017)

İslami bir isim taşımasına rağmen Sünni İslamcılığı Irak milliyetçiliği ile birleştiren grup, Irak'ın Sünni Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık el-Haşimi (2012'de idama mahkûm edildi) tarafından, el-Haşimi'nin ABD hükûmeti ile yakın ilişkilerine rağmen "direniş" olarak nitelendirildi.

Amerikan güçlerinin 2011 sonlarında Irak'tan çekilmesinin ardından Irak İslam Ordusu büyük ölçüde terhis oldu ve Sünni Halk Hareketi'ni kurarak siyasi aktivizme yöneldi.[4] Grubun silahlı muhalefetten aktivizme yönelmesi, Irak İslam Ordusunun daha önce ittifak yaptığı Mücahitler Ordusu gibi gruplar da dâhil olmak üzere diğer militan gruplar tarafından eleştirildi.[4]

Ancak grup 2014 yılının başında silahlı militanlığa geri dönmüş ve Irak İç Savaşının (2013-17) ilk aşamalarında Enbar ve Kuzey Irak'ta hükûmet karşıtı şiddet eylemlerinde bulunmuştur. Grup esas olarak Diyala ve Selahaddin vilayetlerinde aktifti.[4] Savaşçılarının çoğu Irak devletine karşı savaşmaktan vazgeçmiş olsa da bazıları Irak ve Şam İslam Devletine (IŞİD) katıldı. Irak İslam Ordusu 2014'ün sonlarından bu yana herhangi bir saldırı üstlenmedi.

Grup 9 Nisan 2024 tarihinde "Cihada Gel" (حي على الجهاد) başlıklı bir video yayınlamıştır. Bir saat uzunluğundaki bu video, grubun dâhil olduğu faaliyetlerin geçmişini gösteriyor ve grubun geri döneceğine tanıklık ediyor. Ayrıca grup, İran hükûmetine ve IŞİD'e karşı olduklarını yeniden duyuruyor. Ayrıca Sünni Iraklıları da gruba katılmaya çağırmaktadırlar.[5]

Kökenleri ve ideolojileri

değiştir

Irak İslam Ordusunun ortaya çıkışıyla ilgili kesin detaylar net olmamakla birlikte, genellikle grubun 2003 yazının sonlarında Koalisyon güçleriyle savaşmak ve onları Irak'tan çıkarmak için kurulduğu varsayılmaktadır.[6] Ramadi, Felluce, Tikrit ve Bakuba gibi Sünni kalelerinden Saddam Hüseyin'in ordusunun eski subayları, dağıtılan Özel Cumhuriyet Muhafızları, Saddam'ın Fedaileri ve Genel İstihbarat Servisinden yetenekli eski askerler Irak İslam Ordusunu kurdu ve ona katıldı.[7][8]

Irak İslam Ordusu ilk kurulduğunda hedeflerine ulaşmak için adam kaçırmayı bir araç olarak kullanmıştır. Grup ayrıca Ocak 2005 seçimlerini hedef alma tehdidinde bulunmuş, ancak böyle bir saldırı gerçekleştirmemiştir. Günümüzdeki çoğu örgütün aksine Irak İslam Ordusunun Selefi eğilimleri yoktur, ana odak noktası ve hedefi yabancı askerlerin Irak'tan çıkarılmasıdır. Kasım 2004'te Washington Post'un grubun lideri İsmail Cuburi ile yaptığı röportajda Irak İslam Ordusunun ağırlıklı olarak yabancı askerleri Irak'tan çıkarmaya çalışan Iraklılardan (Sünniler, Şiiler, Kürtler ve Araplar) oluştuğunu belirtmiştir.[9] Jamestown Vakfı tarafından yayınlanan Terörizm Monitörü Cuburi'nin iddialarının bir kısmını doğrulamaktadır. Mart 2005 tarihli bir makalede monitör, grubun küçük bir Şii cemaatiyle birlikte ağırlıklı olarak Sünnilerden oluştuğunu ve genel olarak "Irak milliyetçisi eğilimleri olan kapsayıcı bir İslami örgüt"[6] olduğunu belirtmiştir.

Kasım 2006'da El Cezire'ye verdiği bir mülakatta sözcü İbrahim el-Şami, Irak İslam Ordusunun yabancı birlikleri kimler olarak gördüğünü şöyle açıklıyordu: "Irak'ta iki işgal var. Bir tarafta kontrol ettikleri milisler aracılığıyla ve ulusal muhafızlar ile istihbarat servislerine doğrudan müdahil olarak Sünnilerin öldürülmesine ve yok edilmesine neden olan İran... Bir de Irak halkını yok eden Amerikan işgali var."[10]

Grup, İhvan kökenli olduğu bilinen İslami Direniş Hareketi ve Irak Direnişi için İslami Cephe gibi diğer gruplarla birçok ortak bildiri yayınlamıştır. Bu ortak açıklamalardan birinde altı grup (Irak İslam Ordusu da dâhil) Iraklılara Ekim 2005 anayasası referandumuna katılmaları ve anayasaya karşı oy kullanmaları çağrısında bulundu. (Bu, karşı oy kullanılsa bile sadece oylamaya katılmanın İslam'ın temellerinden ödün vermek anlamına geldiğini söyleyen Irak el-Kaidesi'nin aksine dikkat çekiciydi).

Irak'ta Mescid-i Aksa'nın yıkılacağı söylentileri yayılınca, Nisan 2005'te Irak İslam Ordusu "El Aksa Destek Birimi"nin kurulduğunu duyurdu. Bu grup İsrail'e karşı silahlı mücadelede Filistin'i destekleyecekti. El Aksa Destek Bölümü'nün şu anki durumu bilinmiyor ve bu da insanların bu açıklamanın sadece bir retorik olduğuna inanmasına yol açıyor.

Grup Özgür Suriye Ordusuna (ÖSO) ve onun Suriye hükûmetine ve Hizbullah gibi müttefik Şii paramiliter gruplara karşı mücadelesine destek vermiştir. Haziran 2013'te Irak İslam Ordusu, ÖSO'ye savaş yöntemleri konusunda tavsiyelerde bulunan bir bildiri yayınladı.[11]

Yabancı rehineleri

değiştir

Grup, zarar görmeden serbest bırakılan aşağıdaki kişilerin kaçırılmasından sorumluydu:

Irak İslam Ordusunun ayrıca aşağıdaki yabancıların infazından da sorumlu olduğu düşünülmektedir:

  • Enzo Baldoni; 26 Ağustos 2004 tarihinde ya da bu tarih civarında öldürülen İtalyan gazeteci.[13][14]
  • Raja Azad (49), mühendis ve Seyyad Naeem (29), şoförü; Kuveyt merkezli bir firma için Irak'ta çalışan Pakistan vatandaşları, 28 Temmuz 2004 tarihinde ya da yaklaşık olarak öldürüldüler.
  • Dalibor Lazarevski, Dragan Marković ve Zoran Naskovski; Makedonya Cumhuriyeti vatandaşı, Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Soufan Engineering için ABD ordusu ve özel müteahhitleri için sözleşme ve taşeronluk işlerinde çalışıyorlardı. Üç kişi Ağustos 2004'te ele geçirildi ve Makedon hükûmeti 21 Ekim 2004'te infaz edildiklerini doğruladı; 17 Ekim 2004'te El Cezire televizyonunda iki kafa kesme olayını gösteren videoların alındığı duyuruldu ancak yayınlanmadı.
  • Ronald Schulz; Amerikalı sözleşmeli elektrikçi, 8 Aralık 2005 civarında öldürüldü.[15]

Diğer faaliyetleri

değiştir

22 Kasım 2003'te Irak İslam Ordusu, Bağdat Uluslararası Havalimanından kalkan DHL'e ait bir Airbus A300 uçağına omuzdan ateşlenen karadan havaya füze saldırısı düzenledi ve bunu videoya kaydetti.[16][17]

Irak İslam Ordusu 1 Eylül 2004'te Irak Ulusal Kongresi lideri Iraklı siyasetçi Ahmed Çelebi'ye karşı düzenlenen ve Çelebi'nin iki korumasının öldürüldüğü, ikisinin yaralandığı ve ikisinin de kaybolduğu (Irak İslam Ordusu Çelebi'nin korumalarından birini yakaladığını ve diğerini infaz ettiğini kabul etmiştir) suikast girişiminin sorumluluğunu üstlenmiş, Çelebi ise yara almadan kurtulmuştur.

24 Mart 2005'te Irak İslam Ordusu, Ramadi'de bir şehir giriş kontrol noktasında patlatılan araçla taşınan el yapımı patlayıcının (VBIED) sorumluluğunu üstlendi.[18] Saldırıda 2 ABD Deniz Piyadesi, 11 Irak polis komandosu öldü ve 3 Iraklı sivil yaralandı.

22 Nisan 2005'te Irak İslam Ordusu, helikopterinin düşmesinden sonra hayatta kalan Bulgar sivil müteahhit Lyubomir Kostov'u infaz eden üyelerinin bir videosunu yayınladı.[19] Videoda Kostov'un ayağa kalkmasına yardım ediliyor ve ardından 27 mermi ile vuruluyor. Grup ayrıca Irak'ta ticari bir yolcu uçağını düşürdüğünü iddia etse de yetkililer kazanın sisten kaynaklandığını savunmaktadır. Kazada 34 kişi ölmüştür.[20]

2006 yılında keskin nişancılarının Koalisyon güçlerini öldürdüğü videolar yayınlandı. Irak İslam Ordusu keskin nişancısının adının "Juba" olduğu iddia edilmektedir. Bu keskin nişancı videoları bir propaganda, eleman kazanma kampanyası ve Koalisyon güçlerine karşı psikolojik savaş yürütme aracı olarak CD'ler hâlinde Irak vatandaşlarına ücretsiz olarak dağıtıldı.[21] Irak İslam Ordusunun ABD öncülüğündeki Koalisyon güçlerine yönelik saldırı videoları şu anda Irak'ta yasaklı olan Ez-Zavra TV kanalında yayınlandı.

2011 itibariyle grubun içeriği Cihad Medya Taburu (İngilizce altyazılı) ve Irak İslam Ordusu Medya Bölümü (Arapça altyazılı) tarafından internet üzerinden dağıtıldı. Bu gruplar el-Kaide ve bağlantılı gruplar olan eş-Şebab, Ensar ül-Mücahid ve el-Fida İslami Ağı'ndan ve ayrıca Küresel İslami Medya Cephesi, İslami Medya Merkezi ve İslami Cihat Ordusu'nun medya merkezinden farklı olarak değerlendirilmiştir.[22]

Ancak grup 2014'ün başında Enbar ve Kuzey Irak'taki hükûmet karşıtı şiddet olaylarında ve Irak İç Savaşının (2013-2017) patlak vermesinden sonra aktif olmuştur. Bazıları IŞİD'e katılmış olsa da savaşçılarının çoğu Irak devletine karşı savaşmaktan vazgeçmiştir. Irak İslam Ordusu 2014 sonlarından bu yana herhangi bir saldırı üstlenmemiştir.

Irak el-Kaidesi ile savaşı

değiştir

Ana madde: Irak İslam Ordusu-el-Kaide çatışması

2007 yılının başlarında Irak İslam Ordusu, Irak el-Kaidesi'ne karşı silahlı bir çatışmaya girdi. Haziran ayında bu çatışma iki rakip grup arasında ateşkesle sonuçlandı. Irak İslam Ordusunun "En önemli şey Amerikalılarla savaşmanın ortak görevimiz olduğudur" dediği aktarıldı; ancak gruplar hiçbir zaman el- Kaide'nin felsefesini benimsemedi ve el-Kaide liderliğindeki Irak İslam Devletine katılmayı reddetti.[23]

Iraklı kaynaklara göre Irak İslam Ordusu savaşçıları Ekim ve Kasım 2007'de en az iki kez Samarra civarında el-Kaide militanlarıyla çatıştı; bu da bu yılın başlarında sağlanan ateşkesin çöktüğünün muhtemel bir göstergesiydi (ancak koalisyon yetkilileri daha sonra bir açıklama yaparak son operasyonu Irak İslam Ordusu savaşçılarının değil Irak polisi ve koalisyon birliklerinin gerçekleştirdiğini iddia etti).[24][25] Ayrıca, Irak İslam Ordusu ABD ordusuyla güçlerini birleştirdiğini reddetse de, bazı haber kaynakları Bağdat ve çevresindeki birçok Irak İslam Ordusu komutanının Irak el-Kaidesi'ne karşı ABD liderliğindeki koalisyonla birlikte çalıştığını bildirdi.[26]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Daniel Cassman. "Islamic Army in Iraq | Mapping Militant Organizations". Stanford.edu. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. 
  2. ^ Acun, Can (July 2014). "The Map of Insurgency in Iraq: The Armed Groups" (PDF). SETA (Foundation for Political, Economic and Social Research). 10 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  3. ^ Abdel-Hamid, Hoda (20 Kasım 2006). "Inside the Islamic Army of Iraq". Al Jazeera. 6 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  4. ^ a b c al-Tamimi, Aymenn Jawad (1 Temmuz 2014). "Iraq crisis: Key players in Sunni rebellion". BBC News. 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  5. ^ الجيش الاسلامي في العراق (9 Nisan 2024), حي على الجهاد, erişim tarihi: 17 Nisan 2024 
  6. ^ a b [1] 21 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ Nance, Malcolm W. (2014). The Terrorists of Iraq (İngilizce). CRC Press. ss. 193-194. ISBN 978-1498706896. 
  8. ^ "A Truce Between U.S. Enemies in Iraq". TIME. 6 Haziran 2007. 9 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  9. ^ Spinner, Jackie (28 Kasım 2004). "Marines Widen Their Net South of Baghdad". The Washington Post. 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014. 
  10. ^ Hoda Abdel-Hamid. "Inside the Islamic Army of Iraq". Al Jazeera. 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2015. 
  11. ^ "Comprehensive Reference Guide to Sunni Militant Groups in Iraq". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  12. ^ "Kidnappers deny freeing Filipino hostage". China Daily. 11 Temmuz 2004. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2018. 
  13. ^ "Profile: Enzo Baldoni". BBC News. 27 Ağustos 2004. 28 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2012. 
  14. ^ "Italy deplores Iraq hostage death". BBC News. 27 Ağustos 2004. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2012. 
  15. ^ "U.S. hostage killed, Iraq militant group says". NBC News. 12 Ağustos 2005. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  16. ^ "DHL Plane Struck by Missile in Baghdad". DW. 22 Kasım 2003. 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  17. ^ "2003 Baghdad DHL attempted shootdown incident (VIDEO)". Reddit.com/r/CombatFootage. 11 Eylül 2021. 13 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  18. ^ "Islamic Army in Iraq". Center for International Security and Cooperation (CISAC). 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  19. ^ "Pilot shot dead after surviving crash". The Telegraph. 23 Nisan 2005. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "Moldovan plane that crashed in Iraq was downed – eyewitness". Russian News and Information Agency Novosti. 17 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 January 2007. 
  21. ^ "- 無利息・即日振り込み・来店不要の会社". 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014. 
  22. ^ "Jihad propaganda: from words to war" (PDF). presentation at 32nd International Congress on Law and Mental Health. s. 8. 13 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. 
  23. ^ "A Truce Between U.S. Enemies in Iraq". Time. 6 Haziran 2007. 9 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014. 
  24. ^ "Sunni group attacks al-Qaeda base". BBC News. 10 Kasım 2007. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014. 
  25. ^ "Iraqi Police, Coalition Forces strike enemy west of Samarra". Multi-National Forces – Iraq. 8 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014. 
  26. ^ [2] 11 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Irak_İslam_Ordusu&oldid=34178526" sayfasından alınmıştır