1623
godina
- Ovo je članak o godini 1623.
Godina 1623 (MDCXXIII) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1590-e 1600-e 1610-e – 1620-e – 1630-e 1640-e 1650-e |
| Godine: | 1620 1621 1622 – 1623 – 1624 1625 1626 |
| Gregorijanski | 1623. (MDCXXIII) |
| Ab urbe condita | 2376. |
| Islamski | 1032–1033. |
| Iranski | 1001–1002. |
| Hebrejski | 5383–5384. |
| Bizantski | 7131–7132. |
| Koptski | 1339–1340. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1678–1679. |
| • Shaka Samvat | 1545–1546. |
| • Kali Yuga | 4724–4725. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4259–4260. |
| • 60 godina | Yin Voda Svinja (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11623. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- februar - Pariski ugovor: Francuska, Savoja i Venecija bi da oteraju Špance iz Valtelline.
- 25. 2. - Tridesetogodišnji rat: bavarski vojvoda Maximilian I. dobio Elektorski Palatinat (Kurpfalz) nakon što je oduzet Friedrichu V..
- 9. 3. - Ambonski masakr: Holanđani posle mučenja pogubili deset Engleza, devet Japanaca i jednog Portugalca na ostrvu Ambon.
- 12. 4. - Pro-kalvinistički vaseljenski patrijarh Kiril Lukaris smenjen nakon lobiranja katoličkih poslanika u Carigradu - postavljen Antim II ali Kiril ga nadigrao u septembru uz pomoć holandskog ambasadora.
- 24. 5. - Hrvatski sabor: treba tražiti od Vlaške komisije da se Vlasi "izbave" od krajiških kapetana, koji su im nametnuli nove poreze, i predati ih hrvatskoj vlasteli[1].
- 23. 7. - Komisija za restituciju "vlaha" zemaljskoj gospodi stigla u Varaždin. Vlasi na zboru u Rovištu kažu da će pre izginuti nego se potčiniti - komisija ubrzo, po carevoj naredbi, obustavlja rad[1][2], poslati izaslanici caru[3].
- 29. 7. - Križevački kapetan izvještava da se Vlasi spremaju vratiti u Tursku, gen. Trautmansdorf ih zatim primirio[1].
- 6. 8. - Kardinal Maffeo Barberini izabran za papu pod nazivom Urban VIII. (do 1644).
- 6. 8. - Tridesetogodišnji rat: bitka kod Stadtlohna - katolik Johan 't Serclaes Tilly sustigao pred holandskom granicom Christiana von Braunschweiga i razbio ga.
- 7. 8. - Car Ferdinand II uzeo u zaštitu doseljenike u Hrvatskoj, obustavljen rad Vlaške komisije[1][4].
- kolovoz - Gabrijel Betlen zbog neispunjenih obećanja obnavlja rat sa Ferdinandom u savezništvu sa Turcima. Zatim: ban Juraj V. Zrinski četuje oko turske Kaniže, na lijevoj obali Mure potukao Turke koji su ga napali u povratku[1].
- 8. 9. - Francesco Contarini je novi mletački dužd (do 1624).
- 10. 9. - Povodom uspeha pobunjenog Abaza Mehmed-paše u Anadoliji zbačen Mustafa I i postavljen mladi Murat IV - prvih devet godina vlada njegova majka Kösem Sultan - u carevini je vlada anarhija, a Safavidi opseli Bagdad i zauzeli ga (do 1638).
- listopad - Betlenova vojska upada u Moravsku i Donju Austriju, primirje će biti sklopljeno 17. studenog[1].
- 8. 11. - Objavljen Prvi Folio sa 36 Šekspirovih dela.
- 12. 11. - Pravoslavna gomila u Vitebsku ubila unijatskog arhiepiskopa Josafata Kunceviča.
Kroz godinu
uredi- 1623-24 - Papski vizitator Petar Masarek obilazi latinske opštine po balkanskim zemljama.
- Krajišnici, Srbi iz Rovišća, i ove godine porazili turske pljačkaše u ivanićkom predelu[5].
- Osmansko-safavidski rat (1623-39).
- Wilhelm Schickard zamislio "računarski časovnik", vrstu sprave za računanje.
- Niccolò Alamanni objavio Prokopijevu "Tajnu istoriju" pronađenu u Vatikanskoj biblioteci.
- Mitološka poema L'Adone ("Adonis") Giambattiste Marina.
- Diego Velázquez postao dvorski slikar Filipa IV .
- Objavljen Campanellin "Grad Sunca" (napisan 1602).
- Holanđani se nastanili u Tainanu na Tajvanu (Holandska Formoza do 1662).
- Kapetan Thomas Warner se naselio na ostrvu Saint Kitts.
- Tokugawa Hidetada, po ugledu na oca, prepustio šogunsku titulu sinu Iemitsuu ali zadržava vlast do smrti 1632.
Rođenja
uredi- 23. 6. - Blaise Pascal, naučnik i filozof († 1662)
- ? - Jaketa Palmotić Dionorić, književnik († 1680)
Smrti
uredi- 15. 1. - Paolo Sarpi, teolog (* 1552)
- 8. 7. - Grgur XV., papa (* 1554)
- 12. 8. - Antonio Priuli, mletački dužd (* 1548)
- 12. 11. - Josafat Kuncevič, unijatski arhiepiskop
Reference
uredi- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
- Rudolf Horvat, Ban Juraj Zrinski (hr Wikisource)