Surfaktant

Surfaktanti ili tenzidi su supstance koje snižavaju površinski napon vode u odnosu na vazduh ili u odnosu na graničnu površinu sa drugim supstancama. Riječ surfaktant potiče od engleskog naziva za površinski aktivne supstance - surface acting agent. Surfaktanti se primjenjuju kao sredstva za čišćenje, a također i u tekstilnoj industriji kao sredstva za kvašenje, emulgaciju i omekšavanje.

Formiranje micele

Struktura i djelovanje surfaktanata

Površinski aktivne supstance se u rastvoru raspoređuju tako da je njihova koncentracija na graničnoj površini veća od koncentracije u unutrašnjosti rastvora. To omogućava njihova struktura koja se sastoji od hidrofobnog i hidrofilnog dijela molekule. Hidrofobni dio je alifatski ugljikovodični lanac (ravan ili razgranat). Hidrofilni dio molekule ima afinitet prema vodi, a to može biti hidrofilna grupa npr. karboksilna, sulfatna, sulfonska, ortofosforna, amino grupa, sulfonamidna, itd. Pri povećanoj koncentraciji surfaktanta dolazi do formiranja submikroskopskih čestica (micele) u unutrašnjosti rastvora. Micele su građene od nekoliko stotina molkula čiji su hidrofilni dijelovi okrenuti prema vodi, a hidrofobni lanci prema unutrašnjosti. Ova pojava omogućava solubiizaciju dvije tečnosti koje se ne miješaju, tj. prividno povećanje rastvorljivosti. Npr. emulzija vode i ulja biće stabilna u prisustvu površinski aktivne supstance.

Surfaktant na Wikimedijinoj ostavi