Méter

Ël méter a l'é l'unità dë mzura dla longheur ant ël sistema antërnassional. Ël nòm a ven da na paròla greca ch'a veul dì mzuré. Conforma a na decision dël 1960 dla Conferensa general dij pèis e dle mzure ch'a fasìa 11, ël méter a l'é definì tanme la longheur ugual a 1.650.763,73 longheur d'onda ant ël veuid ëd la radiassion corëspondenda a la transission antra ij livej 2p10 e 5d5 ëd l'àtom ëd crìpton 86. Stòria A l'ancamin, ël méter a l'era stàit definì tanme na part ansima a quaranta milion dël përcors da fé për andé da 'n qualsëssìa pont ëd l'equator a 'n pòlo e a l'época dla rivolussion fransèisa a l'han fabricà un campion material d'ës segment an plàtin pur. As son però peui ancorzusse che costa mzura a l'era nen tant precisa e a l'era nen còmod cangé la longheur dël campion a minca ameliorassion dla mzura. A l'é donca decidusse ëd goerné ël campion material tanme definission. Dël 1899 ës campion a l'é stàit rampiassà da na sbara ëd 90% ëd plàtin e 10% d'iridi. Mùltipl e sot-mùltipl Nanòmeter (nm): 10-9 méter Centim (cm): 10-2 méter Chilòmeter (km): 103 méter Potense Unità dë mzura ëd surfassa Ël méter quàder Ël méter quàder, dont ël sìmbol a l'é m2, a l'é n'unità dë mzura ëd le surfasse. A l'é n'unità derivà dël sistema antërnassional. Ël centim quàder Ël centim quàder, dont ël sìmbol a l'é cm2, a l'é un sot-mùltipl dël méter quàder. 1 centim quàder a val $10^{-4}$ méter quàder. Ël chilòmeter quàder Ël chilòmeter quàder, dont ël sìmbol a l'é km2, a l'é un mùltipl dël méter quàder. 1km2 a l'é istess che: 1.000.000 ëd méter quàder 10.000 are Inversament: 1 m2 = 0,000 001 km2 = 10−6 km2 1 ara = 0,000 1 km2 = 10−2 km2 Unità dë mzura ëd volum Pr'ëmzuré ij volum as deuvro: ël méter cubo, dont ël sìmbol a l'é m3 ël centim cubo, dont ël sìmbol a l'é cm3 e ch'a val $10^{-6}$ méter cubo