Ottynia
48°44′N 24°51′E/48,733333 24,850000 Cerkiew Wprowadzenia Bogurodzicy do Świątyni (UKP PM) | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Rejon | |||
| Powierzchnia |
17,77 km² | ||
| Wysokość |
268 m n.p.m. | ||
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
+380 3433 | ||
| Kod pocztowy |
78223 | ||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |||
| 48°44′N 24°51′E/48,733333 24,850000
| |||
Ottynia[1] (w okresie II Rzeczypospolitej Otynia; ukr. Отинія – Otynija) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie kołomyjskim. W 2024 roku liczyło ok. 5,1 tys. mieszkańców[2].
Znajduje się tu powstała w XIX w. stacja kolejowa Ottynia, położona na linii Lwów – Czerniowce.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ottynia została pierwszy raz wspomniana w dokumentach z 1610 roku jako rezydencja magnacka. W 1669 roku Wacław Potocki ufundował w Ottyni pierwszy drewniany kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny[3]. W I Rzeczypospolitej należała województwa ruskiego, pod zaborem austriackim wchodziła w skład prowincji Galicja. W 1880 roku miejscowość liczyła 3714 mieszkańców w tym 1557 Żydów, w 1913 roku liczyła ok. 5000 mieszkańców, w tym 1000 Polaków, 2000 Żydów, 1500 Rusinów oraz 500 Czechów i Niemców.
W latach 1902–05 w miejscu drewnianej świątyni z 1766 r. wybudowano nowy murowany kościół[4], którego ołtarz ozdobili artyści sprowadzeni z Tyrolu w 1911 roku.
Przed pierwszą wojną światową w mieście funkcjonowała duża fabryka maszyn rolniczych „Bredt” zatrudniająca ponad 400 pracowników, fabryka znajdowała się w pobliżu dworca kolejowego. W mieście znajdował się dwór i park, własność Łukaszewiczów. Miasto było siedzibą rabinatu, mieszkał tu również rabin „cudotwórca” Chaim Hager.
W II Rzeczypospolitej miasto należało do powiatu tłumackiego w województwie stanisławowskim. W 1931 r. liczyła 4777 mieszkańców, w tym prawie 1000 Polaków. Pozostali to Żydzi, Ukraińcy i Niemcy.
W latach 1940–1941 okupanci sowieccy zamordowali 5 polskich policjantów oraz zesłali na Syberię kilkudziesięciu Polaków, z których część tam zginęła. W sierpniu 1941 roku doszło w Ottyni do krwawego pogromu ludności żydowskiej z rąk niemieckich oraz mieszkających tu Ukraińców. Żydzi, którzy przeżyli, trafili później do obozu koncentracyjnego. W latach 1941–1946 z rąk nacjonalistów ukraińskich z OUN - UPA zginęło 32 Polaków[5][6]. 25 lipca 1944 roku Ottynia została zdobyta przez wojska radzieckie[7].
W czasie okupacji niemieckiej mieszkające tutaj Polki, Maria Sulikowska i Olucia Somienek, udzielały pomocy Żydom, za co po wojnie Instytut Jad Waszem uhonorował je tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[8][9].
Po drugiej wojnie światowej, Polacy w wyniku podjętej decyzji o wysiedleniu z rodzinnych stron przewieźli we własnych kufrach i skrzyniach (tzw. komitet zaprzysiężonych obywateli) do Polski całe wyposażenie kościoła z Ottyni, w tym też obraz Matki Bożej z ołtarza głównego, namalowany przez Kazimierza Ładońskiego w 1718 r. Do dziś wyposażenie to znajduje się kościele w Ligocie Książęcej koło Namysłowa[10]. Kościół w Ottyni, zamknięty w 1945 r. i zamieniony na magazyn, został oddany katolikom w 1992 r[11].
Ludzie powiązani z miastem
[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Perenc - polski ksiądz rzymskokatolicki, proboszcz w Ottyni od 1937 r., aresztowany przez NKWD w 1945 r., zamordowany w nieznanych okolicznościach[12].
- Barbara z Tyszkiewiczów Tokarska - polska ekonomistka, autorka publikacji "Otynijskie gawędy i wspomnienia"[13].
- Stefan Helowicz - polski ksiądz rzymskokatolicki, wikary w Ottyni w latach 1939-1941[14].
- Josyf Hanczakowski – ukraiński prezes sądu w Ottyni
- Stepan Rybak – ukraiński piłkarz
- Polscy burmistrzowie Otyni w okresie II RP
- Edmund Deyczakowski
- Adolf Dostal
- Emeryk Baumknecht (komisaryczny)[15]
- Urodzeni w Ottyni
- Edward Wania – podpułkownik Wojska Polskiego
- Franciszek Wład – generał brygady Wojska Polskiego
- Florian Władysław Porębski - podpułkownik Wojska Polskiego, służył m.in. w Batalionie KOP "Komańcza" i 3 Brygada Strzelców Karpackich[16]
- Zbigniew Plezia (1917-2000) - kapitan Marynarki Wojennej, w czasie II wojny światowej służył w na okrętach ORP "Burza", ORP "Ślązak" i ORP "Piorun"[17]
- Marta Suchanek-Kłyszewska – polska inżynier górnictwa
- Petro Sawczuk – ukraiński trener piłkarski
- Edward Bień - ur. w Ottyni w 1938 r., współzałożyciel i prezes Stowarzyszenia Kresowian w Dzierżoniowie[18].
- Inni
- Teodor Talowski – wykonał projekt kościoła z pocz. XX wieku
- W 1936 honorowe obywatelstwo Ottyni otrzymał Prezydent RP, Ignacy Mościcki[19]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4.
- ↑ ПАСПОРТ Отинійської територіальної громади станом на 01.01.2024 (pdf). Rada.info — інформаційний портал місцевого самоврядування України. [dostęp 2024-11-02]. (ukr.).
- ↑ Otynia [online], www.rkc.lviv.ua [dostęp 2023-09-12].
- ↑ kościół ottyński - Mój serwis WWW [online], tozd.home.pl [dostęp 2022-08-18].
- ↑ Otynia – Blisko Polski [online] [dostęp 2023-04-11] (pol.).
- ↑ Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Eugeniusz Różański, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 704-706, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661.
- ↑ ВОВ-60 – Сводки. victory.mil.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-10)]..
- ↑ Prow Maria (Sulikowska). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-08-13]. (ang.).
- ↑ Somienek Olucia. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-08-13]. (ang.).
- ↑ Z Ottyni do Ligoty Książęcej [online], www.nowezycie.archidiecezja.wroc.pl [dostęp 2023-04-11].
- ↑ OTYNIA. Kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (1905). Iwano-Frankiwski obw., Kołomyjski r-n | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-11].
- ↑ STANISŁAW PERENC — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2023-04-11].
- ↑ Barbara Tokarska, Otynijskie gawędy i wspomnienia, 118-120, okładka, ISBN 83-87802-86-7.
- ↑ Świdnica – Moje Miasto » Blog Archive » Ksiądz Helowicz, proboszcz świdnicki ▪ Edmund Nawrocki [online] [dostęp 2023-09-09] (ang.).
- ↑ Z ostatnich dni. Nowy burmistrz i nowy ławnik w Ottyni. „Wschód”, s. 7, Nr 31 z 30 listopada 1936.
- ↑ Jan Boczar (red.), Nasze otynijskie strony i stroniec, WER GRAF, s. 162-163.
- ↑ d, Plezia Zbigniew [online], Błyskawica - Towarzystwo Przyjaciół Okrętu, 6 lipca 2020 [dostęp 2023-09-12] (pol.).
- ↑ Archiwum Kresowe [online], dzierzoniowskiearchiwum.pl [dostęp 2023-04-28].
- ↑ Obywatelstwo honorowe miasta Otynji dla pana Prezydenta. „Wschód”, s. 2, Nr 16 z 30 czerwca 1936.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ottynia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 764.
- Ottynia, JewishGen (ang.)
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona
