Robert Altman

amerykański reżyser

Robert Bernard Altman (ur. 20 lutego 1925 w Kansas City, Missouri, zm. 20 listopada 2006 w Los Angeles) – amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Laureat honorowego Oscara za całokształt twórczości w roku 2006.

Robert Altman
Ilustracja
Prawdziwe imię i nazwisko

Robert Bernard Altman

Data i miejsce urodzenia

20 lutego 1925
Kansas City

Data i miejsce śmierci

20 listopada 2006
Los Angeles

Zawód

reżyser
scenarzysta
producent filmowy

Współmałżonek

LaVonne Elmer
(1946–1951; rozwód)
Lotus Corelli
(1954–1957; rozwód)
Kathryn Reed
(1959–2006; jego śmierć)

Lata aktywności

1947–2006

Życiorys

edytuj

Urodził się w Kansas City (Missouri) jako syn Bernarda „B.C.” Altmana, sprzedawcy ubezpieczeń i Helen Mathews Altman. Był potomkiem jednego z pasażerów na statku Mayflower. Robert i jego dwójka młodszego rodzeństwa cieszyli się wygodnym i stabilnym wychowaniem, w dużej mierze dzięki prowadzeniu ręką matki. Ich ojciec był alkoholikiem, który miał reputację miłośnika romansów i awantur. Matka, Helen Altman, nieco powściągliwa kobieta, przyjęła katolicką wiarę swojego męża, i to ona utrzymywała porządek w domu. Jednak jej najstarsze dziecko od najmłodszych lat wykazywało buntowniczość ojca, a uczęszczanie do lokalnych katolickich szkół podstawowych nie wpływało na jego zachowanie. Podobnie jak jego ojciec, lubił pić i imprezować, a wykazywał poważne zainteresowanie tylko jedną czynnością: oglądaniem filmów[1].

Uczęszczał do szkół jezuitów. Studiował inżynierię na University of Missouri. W czasie II wojny światowej przez krótki czas był drugim pilotem bombowca B-24. Tuż po wojnie pracował jako dziennikarz i pisał scenariusze do słuchowisk radiowych. W 1947 r. zajmował się realizacją filmów dokumentalnych i instruktażowych w wytwórni Calvin Company. W Paryżu mieszkał przez 10 lat, gdzie zrealizował kilka filmów. Gdy nie kręcił filmów, pracował w teatrze i w operze. W 2006 r. Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej przyznała mu honorowego Oscara za całokształt twórczości.

Zwłoki reżysera zostały skremowane, a prochy rozsypane do morza[2]. Miał pięcioro dzieci z trzema żonami.

Charakterystyka twórczości

edytuj

Debiutem filmowym był niskobudżetowy kryminał Młodociani przestępcy (1957). Później realizował filmy dokumentalne oraz telewizyjne między innymi Alfred Hitchcock przedstawia. Pierwszy sukces odnotował reżyserując MASH (1970). W krytyczny sposób przedstawił obraz wojny w Korei. Obnażył głupotę wojskowego reżimu i biurokracji, które prowadzą do absurdu. W tej komedii wyraźnie wprowadził zasadę zbiorowego portretu: jest wielu bohaterów pierwszoplanowych, a fabuła składa się z dużej ilości wątków. Rozwiązania te Altman wykorzystywał w następnych swoich filmach Nashville (1975), Dzień weselny (1978).Często korzystał z konwencji kina gatunkowego: thrillera Gracz (1992), westernu McCabe i pani Miller (1971), czy kryminału Długie pożegnanie (1973). Burzył jednak konwencję, wprowadzał ton prześmiewczy, aby podkreślić dramatyczną sytuację bohaterów. Altman stawiał swoją diagnozę, ośmieszał mity, które przeczyły prawdzie[3].

Filmografia

edytuj

Telewizja

edytuj

Poniżej przedstawiono wybrane seriale Altmana z lat 50. i 60. XX wieku:[4]

  • Alfred Hitchcock przedstawia (serial telewizyjny, 2 odcinki: 1957–1958)
  • M Squad (serial, 1 odcinek: 1958)
  • The Millionaire (serial, 13 odcinków: 1958–1959)
  • Whirlybirds (serial, 20 odcinków: 1958–1959)
  • Hawaiian Eye (serial, 1 odcinek: 1959)
  • Sugarfoot (serial, 2 odcinki: 1959−1960)
  • Troubleshooters (serial, 14 odcinków: 1959−1960)
  • U.S. Marshal (serial, 16 odcinków: 1959−1960)
  • The Gale Storm Show: Oh! Susanna (serial, 1 odcinek: 1960)
  • Bronco (serial, 1 odcinek: 1960)
  • Maverick (serial, 1 odcinek: 1960)
  • Bonanza (serial, 8 odcinków: 1960–1961)
  • The Roaring 20's (serial, 9 odcinków: 1960–1961)
  • Lawman (serial, 1 odcinek: 1961)
  • Surfside 6 (serial, 1 odcinek: 1961)
  • Peter Gunn (serial, 1 odcinek: 1961)
  • Route 66 (serial, 1 odcinek: 1961)
  • Bus Stop (serial, 8 odcinków: 1961–1962)
  • Cain’s Hundred (serial, 1 odcinek: 1962)
  • Kraft Mystery Theater (serial, 3 odcinki: 1962)
  • The Gallant Men (pilot serialu: 1962)
  • Tanner on Tanner (2004)

Nagrody

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Ann T. Keene, Altman, Robert Bernard (1925-2006), Oxford University Press, październik 2013, DOI10.1093/anb/9780198606697.article.1803866 [dostęp 2022-03-13].
  2. Robert Altman (1925-2006). Find a Grave. [dostęp 2020-03-20].
  3. Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz, Słownik wiedzy o filmie, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Park, 2005, s. 282-284, ISBN 978-83-7266-325-2 [dostęp 2024-06-05].
  4. Robert Altman [online], IMDb [dostęp 2022-03-24].

Bibliografia

edytuj
  • Rafał Syska, Zachować dystans. Filmowy świat Roberta Altmana, Rabid, Kraków 2008.

Linki zewnętrzne

edytuj