Lista leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia

Lista leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia (ang. WHO Model List of Essential Medicines, fr. Listes modèles OMS des médicaments essentiels, ros. Примерные перечни ВОЗ основных лекарственных средств) – lista leków wybranych na podstawie dowodów naukowych przy uwzględnieniu istotności z punktu widzenia zdrowia publicznego, skuteczności, bezpieczeństwa oraz analizy kosztów-efektywności, publikowana od 1977 roku przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Lista jest aktualizowana co 2 lata. Od 2007 publikowana jest również wersja pediatryczna listy leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia przeznaczona dla dzieci poniżej 12 roku życia. Krajowe wersje listy zostały wdrożone w co najmniej 156 krajach, w tym w Polsce od 1991 roku.

40 lat listy leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia

Historia

Historia listy leków podstawowych rozpoczyna się w 1975 roku, kiedy Światowe Zgromadzenie Zdrowia wystąpiło do Światowej Organizacji Zdrowia z wnioskiem o przygotowanie listy leków, zapewniających dobrą jakość przy odpowiednim koszcie. W 1977 zostało opublikowane 1. wydanie zawierające 216 pozycji, w tym 204 substancje czynne. W 1978 podczas konferencji w Ałmaty w końcowej deklaracji z Ałma Aty lista została uznana za jeden z ośmiu podstawowych elementów podstawowej opieki zdrowotnej. Najistotniejszymi zmianami wprowadzonymi na liście w stosunku do jej pierwszego wydania były: zmiana struktury listy (1979), wprowadzenie leków złożonych (1998), leków przeciwretrowirusowych (2003), szczepionek nowej generacji (2007), kategoryzacja antybiotyków (2017) oraz zdecydowano o zastąpieniu ogólnej informacji o istnieniu leków o podobnym działaniu do leku wpisanego na listę ich szczegółowym wykazem (2021). W latach 2000–2001 zmieniono podejście do kwalifikacji leków na listę z rekomendacji ekspertów oraz przemysłu farmaceutycznego na wynikające z zasad medycyny opartej na faktach. W 2007 opublikowana została po raz pierwszy wersja listy leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia przeznaczona dla dzieci poniżej 12 roku, której 8. wydanie ukazało się w marcu 2021 roku.

Liczba substancji czynnych na liście leków podstawowych
Źródło: WHO

Lista leków podstawowych na świecie

W momencie kiedy pojawiają się nowe leki pozwalające na bezpieczne leczenie chorób społecznych, konieczne jest zapewnienie dostępu do nich każdemu, kto ich potrzebuje. Umieszczenie leku na liście leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia jest pierwszym krokiem w tym kierunku.

Margaret Chan, dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia

W 1977 lista leków podstawowych została wprowadzona w mniej niż 12 krajach. Obecnie 156 krajów przyjęło krajowe wersje listy leków podstawowych, a trzynaście krajów ma wzmiankę w konstytucji o prawie dostępu do leków, w tym siedem przyjęło pośrednio prawo do dostępu do podstawowej listy leków: Boliwia, Czechy, Dominikana, Egipt, Ekwador, Filipiny, Kuba, Meksyk, Niger, Panama, Paragwaj, Portugalia oraz Syria (2016). Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF), Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców (UNHCR) oraz Fundusz Ludnościowy Narodów Zjednoczonych (UNFPA) opierają swoją pomoc lekową na liście leków podstawowych.

Lista leków podstawowych w Polsce

W Polsce lista leków podstawowych została po raz pierwszy wprowadzona w 1991 roku i zawierała 367 substancji czynnych. W ogłoszonym w 2004 roku dokumencie Ministerstwa Zdrowia wprowadzającym politykę lekową na lata 2004–2008 uznano, iż lista leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia powinna być podstawą umieszczania leków na listach refundacyjnych. W kolejnych latach nie ogłaszano polityki lekowej w Polsce. Lista leków podstawowych została zastąpiona w 2011 roku kategorią leków dostępnych w aptekach na podstawie recepty lekarskiej w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń oraz we wskazaniu określonym stanem klinicznym, która w zakresie leków bezpłatnych oraz leków o odpłatności ryczałtowej odpowiada liście leków podstawowych. W dniu 1 stycznia 2023 roku zawierała 367 substancji czynnych.

Lista leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia

Dodatkowe oznaczenia w tabeli      produkt leczniczy dopuszczony do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej      produkt leczniczy nie dopuszczony do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej      lek z listy leków uzupełniających

Anestetyki

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
1.1 Leki do znieczulenia ogólnego oraz tlen
1.1.1 Leki do podawania wziewnego
halotan	wziewnie		1997	Nie
izofluran	wziewnie		2011	Tak
podtlenek azotu	wziewnie		1977	Tak
tlen	wziewnie	gaz medyczny	1979	Tak
1.1.2 Leki do podawania we wstrzyknięciach
ketamina	wstrzyknięcie		1985	Tak
propofol	wstrzyknięcie	propofol może zostać zastąpiony tiopentalem, zależnie od krajowej dostępności oraz kosztów leczenia	2011	Tak
1.2 Środki do znieczulenia miejscowego
bupiwakaina	wstrzyknięcie, dokanałowo		1977	Tak
lidokaina	wstrzyknięcie, dokanałowo, zewnętrznie		1977	Tak
lidokaina z adrenaliną	wstrzyknięcie		1979	Tak
efedryna	wstrzyknięcie	stosowany w zapobieganiu hipotensji przy blokadzie centralnej podczas porodu	1998	Tak
1.3 Leki do premedykacji oraz do krótkotrwałej sedacji
atropina	wstrzyknięcie		1988	Tak
midazolam	wstrzyknięcie, doustnie	w postaci zawiesiny nie powinien być stosowany u dzieci	2011	Tak
morfina	wstrzyknięcie		1988	Tak
1.4 Gazy medyczne
tlen	wziewnie	w leczeniu niedotlenienia, do rozpoczynania resuscytacji noworodków urodzonych przed 32 tygodniem ciąży powinien być użyty tlen w stężeniu nie wyższym niż 30%	2017	Tak

Analgetyki oraz leki stosowane w medycynie paliatywnej

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
2.1 Nieopioidowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne
kwas acetylosalicylowy	doustnie, doodbytniczo		1977	Tak
ibuprofen	doustnie	nie powinien być stosowany u dzieci poniżej 3 miesiąca życia	1977	Tak
paracetamol	doustnie, doodbytniczo	lek nie jest zalecany jako lek przeciwzapalny, ze względu na brak udowodnionego efektu przeciwzapalnego	1977	Tak
2.2 Opioidy
kodeina	doustnie		1985	Tak
fentanyl	przezskórnie	w leczeniu bólu nowotworowego	2017	Tak
morfina	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie mogą być stosowane jedynie hydromorfon oraz oksykodon	1977	Tak
metadon	doustnie	w leczeniu bólu nowotworowego	1998	Tak
2.3 Leki stosowane przy innych częstych objawach w opiece paliatywnej
amitryptylina	doustnie		2011	Tak
butylobromek hioscyny	wstrzyknięcie		2013	Tak
cyklizyna	wstrzyknięcie, doustnie	nie powinna być stosowana u dzieci	2011	Nie
deksametazon	wstrzyknięcie, doustnie	tabletki 2 mg nie powinny być stosowane u dzieci	2011	Tak
diazepam	wstrzyknięcie, doustnie, doodbytniczo		2011	Tak
dokuzynian sodu	doustnie		2011	Tak
fluoksetyna	doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 8 roku życia	2011	Tak
haloperydol	wstrzyknięcie, doustnie		2013	Tak
hydrobromek hioscyny	wstrzyknięcie, przeskórnie	nie powinien być stosowany u dzieci	2017	Nie
laktuloza	doustnie	nie powinna być stosowana u dzieci	2011	Tak
loperamid	doustnie		2013	Tak
metoklopramid	doustnie		2013	Tak
midazolam	wstrzyknięcie, doustnie	w postaci zawiesiny nie powinien być stosowany u dzieci	2011	Tak
ondansetron	wstrzyknięcie, doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia, alternatywie mogą być stosowane dolasetron, granisetron, palonosetron i tropisetron	2011	Tak
senes	doustnie		2011	Tak

Leki przeciwalergiczne oraz leki stosowane w anafilaksji

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
deksametazon	wstrzyknięcie		1985	Tak
adrenalina	wstrzyknięcie		1988	Tak
hydrokortyzon	wstrzyknięcie		1988	Tak
loratadyna	doustnie	istnieją wskazania w których mogą być stosowane leki przeciwhistaminowe I generacji, alternatywnie mogą być stosowane cetyryzyna lub feksofenadyna	2013	Tak
prednizolon	doustnie	alternatywnie może być stosowany prednizon	1985	Tak

Odtrutki oraz inne substancje stosowane w leczeniu zatrucia

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
4.1 Substancje nieswoiste
węgiel aktywny	doustnie		1977	Tak
4.3 Substancje swoiste
acetylocysteina	wstrzyknięcie, doustnie		2000	Tak
atropina	wstrzyknięcie		2000	Tak
azotyn sodu	wstrzyknięcie		1979	Nie
błękit metylenowy	wstrzyknięcie		1985	Tak
błękit pruski	doustnie		1985	Nie
glukonian wapnia	wstrzyknięcie		1998	Tak
nalokson	wstrzyknięcie		1983	Tak
penicylamina	doustnie		1985	Tak
tiosiarczan sodu	wstrzyknięcie		1977	Tak
deferoksamina	wstrzyknięcie		1979	Tak
dimerkaprol	wstrzyknięcie		1977	Nie
fomepizol	wstrzyknięcie		2013	Nie
sukcymer	doustnie		2011	Nie
wersenian wapniowo-disodowy	wstrzyknięcie		1979	Nie

Leki przeciwpadaczkowe oraz przeciwdrgawkowe

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
diazepam	doodbytniczo		1977	Tak
fenobarbital	wstrzyknięcie, doustnie		1977	Tak
fenytoina	wstrzyknięcie, doustnie		1977	Tak
karbamazepina	doustnie		1988	Tak
kwas walproinowy	doustnie	nie należy stosować podczas ciąży oraz u kobiet i dziewcząt w wieku rozrodczym ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia wad wrodzonych oraz rozwojowych, poza sytuacjami kiedy inne leki są nieskuteczne lub źle tolerowane	1979	Tak
lamotrygina	doustnie	leczenie skojarzone opornych na leczenie napadów częściowych i uogólnionych	2017	Tak
lorazepam	wstrzyknięcie	alternatywnie mogą być stosowane diazepam oraz midazolam we wstrzyknięciach	2009	Tak
midazolam	śluzówki nosogardzieli	postać dożylna może być stosowana do podania podpoliczkowego tylko w przypadku niedostępności roztworu przeznaczonego do podawania na śluzówki nosogardzieli	2015	Tak
siarczan magnezu	wstrzyknięcie	stosowany jedynie w rzucawce oraz ciężkim stanie przedrzucawkowym	2003	Tak
etosuksymid	doustnie		1977	Tak
kwas walproinowy	wstrzyknięcie	nie należy stosować podczas ciąży oraz u kobiet i dziewcząt w wieku rozrodczym ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia wad wrodzonych oraz rozwojowych, poza sytuacjami kiedy inne leki są nieskuteczne lub źle tolerowane	2015	Tak

Leki stosowane w zakażeniach

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
6.1 Leki przeciwrobacze
6.1.1 Leki przeciwko pasożytom jelitowym
albendazol	doustnie		1990	Tak
iwermektyna	doustnie		2017	Nie
lewamizol	doustnie		1988	Nie
mebendazol	doustnie		1977	Tak
niklozamid	doustnie		1977	Nie
prazykwantel	doustnie		1985	Nie
pyrantel	doustnie		1983	Tak
6.1.2 Leki przeciwko nicieniom
albendazol	doustnie		1990	Tak
dietylokarbamazyna	doustnie		1977	Nie
iwermektyna	doustnie		1988	Nie
6.1.3 Leki przeciwko schistosomom oraz innym przywrom
prazykwantel	doustnie		1983	Nie
triklabendazol	doustnie		1977	Nie
oksamnichina	doustnie	powinna być stosowana jedynie w przypadku niepowodzenia leczenia prazykwantelem	1997	Nie
6.1.4 Leki cystobójcze
albendazol	doustnie		2021	Tak
mebendazol	doustnie		2021	Tak
prazykwantel	doustnie		2021	Nie
6.2 Leki przeciwbakteryjne
6.2.1 Grupa antybiotyków podstawowych
amikacyna	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru(niektóre wskazania)	2002	Tak
amoksycylina	wstrzyknięcie, doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	1990	Tak
amoksycylina + kwas klawulanowy	wstrzyknięcie, doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	1998	Tak
ampicylina	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	1977	Tak
benzylopenicylina	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	1977	Tak
benzylopenicylina benzatynowa	wstrzyknięcie	ampułki 1,2 mln I.U., antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru[BRAK]	1977	Tak
cefaleksyna	wstrzyknięcie, doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru	2009	Tak
cefazolina	wstrzyknięcie	może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia, przeznaczony do profilaktyki okołooperacyjnej, antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru	2007	Tak
chloramfenikol	wstrzyknięcie, doustnie	postać pozajelitowa o przedłużonym działaniu powinna być stosowane jedynie w profilaktyce zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołanym przez dwoinkę zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci powyżej 2 roku życia oraz dorosłych, antybiotyk I wyboru[BRAK], antybiotyk II wyboru	1977	Nie
doksycyklina	wstrzyknięcie, doustnie	u dzieci poniżej 8 roku życia, tylko w infekcjach zagrażających życiu, w przypadku braku innej możliwości leczenia, antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	1977	Tak
fenoksymetylopenicylina	doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru[BRAK]	1977	Tak
gentamycyna	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	1977	Tak
klindamycyna	wstrzyknięcie, doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru	1992	Tak
kloksacylina	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne antybiotyki z grupy J01CF w klasyfikacji ATC, przy stosowaniu doustnym preferowane są kloksacylina, dikloksacylina, flukloksacylina ze względu na lepszą biodostępność, antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	1977	Tak
kotrimoksazol	wstrzyknięcie, doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru	1977	Tak
metronidazol	wstrzyknięcie, doustnie, doodbytniczo	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru	1979	Tak
nitrofurantoina	doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboruBRAK	1979	Nie
penicylina prokainowa	wstrzyknięcie	nie jest rekomendowana jako lek pierwszego wyboru w sepsie u noworodków, z wyjątkiem sytuacji kiedy jest podawana przez personel medyczny w miejscach z wysoką śmiertelnością noworodków, w których opieka szpitalna nie jest możliwa, antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	1983	Tak
spektynomycyna	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboruBRAK, antybiotyk II wyboru	1977	Nie
trimetoprym	doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboruBRAK	1977	Tak
6.2.2 Grupa antybiotyków nadzorowanych
azytromycyna	doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	2003	Tak
cefiksym	doustnie	antybiotyk I wyboru[BRAK], antybiotyk II wyboru	2005	Tak
cefotaksym	wstrzyknięcie	cefalosporyna III generacji z wyboru u hospitalizowanych niemowląt, antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	2009	Tak
ceftriakson	wstrzyknięcie	może być stosowany u dzieci powyżej 41 tygodnia skorygowanego życia płodowego, nie należy podawać z wapniem oraz nie zaleca się podawania u niemowląt z hiperbilirubinemią, antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru (niektóre wskazania)	2005	Tak
cefuroksym	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboru[BRAK], antybiotyk II wyboru	2019	Tak
cyprofloksacyna	wstrzyknięcie, doustnie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru	1990	Tak
klarytromycyna	wstrzyknięcie, doustnie	stosowana również w leczeniu Helicobacter pylori schematem wielolekowym u dorosłych, w leczeniu ostrego zapalenia gardła w dzieci może być zastosowana erytromycyna, antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru	2011	Tak
piperacylina + tazobaktam	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru[BRAK]	2017	Tak
wankomycyna	doustnie	antybiotyk I wyboruBRAK, antybiotyk II wyboru	1997	Nie
ceftazydym	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboruBRAK	1997	Tak
meropenem	wstrzyknięcie	zamiast może być zastosowany imipenem z cylastatyną, natomiast meropenem jest lekiem z wyboru w leczeniu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, antybiotyk I wyboru[BRAK], antybiotyk II wyboru	2017	Tak
wankomycyna	wstrzyknięcie	antybiotyk I wyboru, antybiotyk II wyboru	1997	Tak
6.2.3 Grupa antybiotyków zastrzeżonych
cefiderokol	wstrzyknięcie		2021	Tak
ceftazydym + awibaktam	wstrzyknięcie		2019	Tak
fosfomycyna	wstrzyknięcie		2017	Tak
kolistyna	wstrzyknięcie		2017	Tak
linezolid	wstrzyknięcie, doustnie		2017	Tak
meropenem + waborbaktam	wstrzyknięcie		2019	Nie
plazomycyna	wstrzyknięcie		2019	Nie
polimyksyna B	wstrzyknięcie		2019	Nie
6.2.4 Leki stosowane w leczeniu trądu
dapson	doustnie		1979	Nie
klofazymina	doustnie		1979	Nie
ryfampicyna	doustnie		1977	Tak
6.2.5 Leki stosowane w leczeniu gruźlicy
etambutol	doustnie	zawiesina	1977	Tak
etambutol + izoniazyd + pirazynamid + ryfampicyna	doustnie	275 mg + 75 mg + 400 mg + 150 mg	2000	Nie
etambutol + izoniazyd + ryfampicyna	doustnie	275 mg + 75 mg + 150 mg	2007	Nie
izoniazyd	doustnie	zawiesina	1977	Tak
izoniazyd + pyrazynamid + ryfampicyna	doustnie	tabletki rozpuszczalne 50 mg + 150 mg + 75 mg	1977	Nie
izoniazyd + ryfampicyna	doustnie	75 mg + 150 mg, 150 mg + 300 mg lub tabletki rozpuszczalne 50 mg + 75 mg	1990	Tak
izoniazyd + ryfapentyna	doustnie	300 mg + 300 mg	2021	Nie
moksyfloksacyna	doustnie		2017	Tak
pirazynamid	doustnie	zawiesina	1983	Tak
ryfabutyna	doustnie	tylko w leczeniu zakażonych wirusem zespołu nabytego braku odporności (HIV) otrzymujących inhibitory proteaz	2011	Nie
ryfampicyna	doustnie	zawiesina	1983	Tak
ryfapentyna	doustnie		2015	Nie
amikacyna	wstrzyknięcie		2002	Tak
amoksycylina + kwas klawulanowy	doustnie	przeznoczona jedynie to stosowania w połączeniu z meropenemem lub imipenemem z cylastatyną	2019	Tak
bedakilina	doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 5 roku życia	2015	Nie
cykloseryna	doustnie	zamiast może być zastosowany teryzydon	2015	Nie
delamanid	doustnie	może być stosowany u dzieci od 3 roku życia	2015	Nie
etionamid	doustnie	zamiast może być zastosowany protionamid	2015	Nie
klofazymina	doustnie		2017	Nie
kwas p-aminosalicylowy	wstrzyknięcie		2002	Tak
lewofloksacyna	doustnie		2002	Tak
linezolid	wstrzyknięcie, doustnie		2015	Tak
meropenem	wstrzyknięcie	zamiast niego może być stosowany imipenem z cylastatyną	2019	Tak
moksyfloksacyna	doustnie		2017	Tak
streptomycyna	wstrzyknięcie		2013	Tak
6.3 Leki przeciwgrzybicze
amfoterycyna B	wstrzyknięcie		2003	Tak
flukonazol	wstrzyknięcie, doustnie		2005	Tak
fluorocytozyna	wstrzyknięcie, doustnie		1977	Nie
gryzeofulwina	doustnie	zawiesina	1977	Nie
itrakonazol	doustnie		2017	Tak
klotrimazol	dopochwowo		2005	Tak
nystatyna	doustnie	zawiesina	1979	Tak
worykonazol	wstrzyknięcie, doustnie		2017	Tak
jodek potasu	doustnie	nasycony roztwór	1997	Tak
mykafungina	wstrzyknięcie	alternatywnie mogą być stosowane anidulafungina oraz kaspofungina	2021	Tak
6.3 Leki przeciwwirusowe
6.3.1 Leki przeciw wirusowi opryszczki pospolitej
acyklowir	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie może być stosowany doustny walacyklowir, zawiesina	1998	Tak
6.4.2 Leki przeciwretrowirusowe
6.4.2.1 Nukleozydowe i nukleotydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
abakawir (ABC)	doustnie		2002	Tak
fumaran dizoproksylu tenofowiru (TDF)	doustnie	300 mg fumaranu dizoproksylu tenofowiru odpowiada 245 mg dizoproksylu tenofowiru, zalecany w profilaktyce przedekspozycyjnej	2002	Tak
lamiwudyna (3TC)	doustnie		2002	Tak
zydowudyna (ZDV lub AZT)	dożylnie, doustnie		1998	Tak
6.4.2.2 Nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
efawirenz (EFV lub EFZ)	doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 2 roku życia lub powyżej 10 kg m.c.	2002	Tak
newirapina (NVP)	doustnie	może być stosowana u dzieci powyżej 6 tygodnia życia	2000	Tak
6.4.2.3 Inhibitory proteaz
atazanawir + rytonawir	doustnie		2017	Nie
darunawir	doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 3 roku życia	2015	Tak
lopinawir + rytonawir (LPV/r)	doustnie		2002	Tak
rytonawir	doustnie		2002	Tak
6.4.2.4 Inhibitory integrazy
dolutegrawir	doustnie	tabletki rozpuszczalne mogą być stosowane u dzieci od 3 kg m.c. oraz powyżej 4 miesiąca życia, tabletki mogą być stosowane u dzieci od 25 kg m.c.	2017	Tak
raltegrawir	doustnie	przeznaczony do stosowania u ciężarnych kobiet oraz w leczeniu drugiego rzutu zgodnie z wytycznymi WHO	2017	Tak
Złożone leki przeciwretrowirusowe
abakawir + lamiwudyna	doustnie	120 mg + 60 mg	2015	Tak
dolutegrawir + lamiwudyna + tenofowir	doustnie	50 mg + 300 mg + 300 mg (300 mg fumaranu dizoproksylu tenofowiru odpowiada 245 mg dizoproksylu tenofowiru)	2019	Nie
efawirenz + emtrycytabina + tenofowir	doustnie	600 mg + 200 mg + 300 mg (300 mg fumaranu dizoproksylu tenofowiru odpowiada 245 mg dizoproksylu tenofowiru); alternatywnie może być stosowana emtrycytabina zamiast lamiwudyny	2007	Tak
efawirenz + lamiwudyna + tenofowir	doustnie	400 mg + 300 mg + 300 mg (300 mg fumaranu dizoproksylu tenofowiru odpowiada 245 mg dizoproksylu tenofowiru)	2017	Nie
emtrycytabina + tenofowir	doustnie	200 mg + 300 mg (300 mg fumaranu dizoproksylu tenofowiru odpowiada 245 mg dizoproksylu tenofowiru); alternatywnie może być stosowana lamiwudyna zamiast emtrycytabiny, lek złożony zalecany w profilaktyce przedekspozycyjnej	2007	Tak
lamiwudyna + zydowudyna	doustnie	30 mg + 60 mg, 150 mg + 300 mg	2007	Tak
6.4.2.5 Leki stosowane w profilaktyce zakażeń oportunistycznych związane z zakażeniem HIV
izoniazyd + pirydoksyna + sulfametoksazol + trimetoprym	doustnie	300 mg + 25 mg + 800 mg + 160 mg	2017	Nie
6.4.3 Inne leki przeciwwirusowe
rybawiryna	wstrzyknięcie, doustnie	leczenie gorączki krwotocznej	2007	Tak
walgancyklowir	doustnie	leczenie cytomegalowirusowego zapalenia siatkówki	2015	Tak
oseltamiwir	doustnie	ciężkie zachorowanie spowodowane podejrzewanym lub potwierdzonym zakażeniem wirusem grypy u hospitalizowanych pacjentów w ciężkim stanie	2011	Tak
walgancyklowir	doustnie	leczenie cytomegalowirusowego zapalenia siatkówki	2019	Tak
6.4.4 Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby
6.4.4.1 Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby typu B
6.4.4.1.1 Nukleozydy i nukleotydy – inhibitory odwrotnej transkryptazy
entekawir	doustnie		2015	Tak
tenofowir (TDF)	doustnie		2015	Tak
6.4.4.2 Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby typu C
6.4.4.2.1 Terapie pangenotypowe o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym
daklataswir	doustnie	lek pangetypowy w przypadku stosowania razem z sofosbuwirem	2015	Tak
daklataswir + sofosbuwir	doustnie 60 mg + 400 mg		2021	Nie
glekaprewir + pibrentaswir	doustnie	100 mg + 40 mg	2019	Tak
sofosbuwir	doustnie	lek pangenotypowy w przypadku stosowania z daklataswirem	2015	Tak
sofosbuwir + welpataswir	doustnie	400 mg + 100 mg	2017	Tak
6.4.4.2.2 Terapie genotypowo swoiste o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym
dazabuwir	doustnie		2015	Tak
ledypaswir + sofosbuwir	doustnie	90 mg + 400 mg	2015	Tak
ombitaswir + parytaprewir + rytonawir	doustnie	12,5 mg + 75 mg + 50 mg	2015	Tak
6.4.4.2.3 Inne leki przeciwwirusowe
rybawiryna	wstrzyknięcie, doustnie	w leczeniu skojarzonym wirusowego zapalenie wątroby typu C z bezpośrednio działającymi lekami przeciwwirusowymi	2015	Tak
peginterferon α-2a	wstrzyknięcie	w leczeniu skojarzonym wirusowego zapalenie wątroby typu C z rybawiryną	2015	Tak
peginterferon α-2b	wstrzyknięcie	w leczeniu skojarzonym wirusowego zapalenie wątroby typu C z rybawiryną	2015	Tak
6.5 Leki przeciwpierwotniakowe
6.5.1 Leki stosowane w leczeniu pełzakowicy i giardiozy
diloksanid	doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 25 kg m.c.	1988	Nie
metronidazol	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie może być stosowany tynidazol	1988	Tak
6.5.2 Leki stosowane w leczeniu leiszmaniozy
amfoterycyna B	wstrzyknięcie		2003	Tak
miltefozyna	doustnie		2011	Nie
paromomycyna	wstrzyknięcie		2007	Nie
stilboglukonian sodu	wstrzyknięcie		1988	Nie
antymonian megluminy	wstrzyknięcie		1998	Nie
6.5.3 Leki przeciwmalaryczne
6.5.3.1 Leki stosowane w leczeniu malarii
amodiachina	doustnie	leczenie skojarzone z artezunatem	1977	Nie
artemeter	wstrzyknięcie	leczenie ciężkiej malarii	1997	Nie
artemeter + lumefantryna	wstrzyknięcie	nie powinien być stosowany w pierwszym trymestrze ciąży oraz u dzieci poniżej 5 kg m.c.	2002	Nie
artezunat	wstrzyknięcie, doodbytniczo	leczenie skojarzone z amodiachiną, meflochiną lub sulfadoksyną w połączeniu z pirymetaminą; postać pozajelitowa w leczeniu ciężkiej malarii; w postaci doodbytniczej tylko we wstępnym leczeniu ciężkiej malarii przed udzieleniem pomocy specjalistycznej	2002	Nie
artezunat + amodiachina	doustnie	25 mg + 67,5 mg, 50 mg + 135 mg, 100 mg + 270 mg (dopuszczalne są inne połączenia, które zapewniają odpowiednią dawkę taką jak np. 153 mg lub 200 mg w postaci chlorowodorku amodiachiny z 50 mg artezunatu)	2011	Nie
artezunat + meflochina	doustnie	25 mg + 55 mg, 100 mg + 220 mg	2013	Nie
artezunat + pyronarydyna	doustnie	nie powinien być stosowany u dzieci poniżej 5 kg m.c.	2013	Nie
chinina	wstrzyknięcie, doustnie	leczenie ciężkiej malarii w skojarzeniu z doksycykliną	1977	Nie
chlorochina	doustnie	leczenie zakażeń wywołanych przez zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax)	1977	Tak
dihydroartemizyna + piperachina	doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 5 kg m.c.	2017	Tak
doksycyklina	doustnie	leczenie skojarzone z chininą	1997	Tak
meflochina	doustnie	leczenie skojarzone z artezunatem 50 mg	1988	Nie
prymachina	doustnie	tylko w eradykacji zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax) oraz zarodźca owalnego (Plasmodium ovale) przez 14 dni	1977	Nie
sulfadoksyna + pirymetamina	doustnie	leczenie skojarzone z artezunatem 50 mg	1979	Nie
6.5.3.2 Leki stosowane w profilaktyce malarii
amodiachina + sulfadoksyna + pirymetamina	doustnie	76,5 mg (chlorowodowek amodiachiny) + 250 mg + 12,5 mg, 153 mg (chlorowodowek amodiachiny) + 500 mg + 25 mg	2019	Nie
chlorochina	doustnie	profilaktyka zakażeń wywołanych przez zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax) w krajach Ameryki Centralnej	1988	Tak
doksycyklina	doustnie	może być stosowana u dzieci powyżej 8 roku życia	2000	Tak
meflochina	doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 3 miesiąca życia lub 5 kg m.c.	1995	Nie
prokwanil	doustnie	leczenie skojarzone z chlorochiną	1988	Nie
sulfadoksyna + pirymetamina	doustnie	250 mg + 12,5 mg, 500 mg + 25 mg	2019	Nie
6.5.4 Leki stosowane w leczeniu pneumocystozy i toksoplazmozy
pirymetamina	doustnie		1998	Nie
sulfadiazyna	doustnie		1977	Nie
kotrimoksazol	wstrzyknięcie, doustnie		1998	Tak
pentamidyna	doustnie		1998	Nie
6.5.5 Leki stosowane w leczeniu trypanosomozy
6.5.5.1 Leki stosowane w leczeniu śpiączki afrykańskiej
feksynidazol	doustnie	leczenie pierwszego i drugiego stadium śpiączki afrykańskiej wywołanego przez świdrowca gambijskiego (Trypanosoma brucei gambiense)	2019	Nie
Leki stosowane w 1. stadium śpiączki afrykańskiej
pentamidyna	wstrzyknięcie	leczenie zakażeń wywołanych przez świdrowca gambijskiego (Trypanosoma brucei gambiense)	1977	Nie
suramina	wstrzyknięcie	leczenie pierwszego rzutu zakażeń wywołanych przez świdrowca rodezyjskiego (Trypanosoma brucei rhodesiense)	1979	Nie
Leki stosowane w 2. stadium śpiączki afrykańskiej
eflornityna	wstrzyknięcie	leczenie zakażeń wywołanych przez świdrowca gambijskiego (Trypanosoma brucei gambiense)	1992	Nie
melarsoprol	wstrzyknięcie		1977	Nie
nifurtymoks	doustnie	tylko leczenie skojarzone z eflornityną zakażeń wywołanych przez świdrowca gambijskiego (Trypanosoma brucei gambiense)	2009	Nie
melarsoprol	wstrzyknięcie		2011	Nie
6.5.5.2 Leki stosowane w leczeniu choroby Chagasa
benznidazol	doustnie		1988	Nie
nifurtymoks	doustnie		1977	Nie
6.6 Leki stosowane w leczeniu pasożytów zewnętrznych
iwermektyna	doustnie		2019	Tak

Leki stosowane w migrenie

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
7.1 Leki stosowane w leczeniu napadów migreny
kwas acetylosalicylowy	doustnie		1988	Tak
ibuprofen	doustnie		2007	Tak
paracetamol	doustnie	w postaci roztworu doustnego oraz tabletek	1988	Tak
sumatryptan	doustnie		2021	Tak
7.2 Leki stosowane w profilaktyce napadów migreny
propranolol	doustnie		1988	Tak

Leki immunomodulujące i przeciwnowotworowe

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
8.1 Leki immunomodulujące stosowane w chorobach innych niż nowotworowe
adalimumab	wstrzyknięcie	alternatywie mogą być stosowane certolizumab pegol, etanercept, golimumab oraz infliksymab, a także leki biopodobne o odpowiedniej jakości	2019	Tak
azatiopryna	wstrzyknięcie, doustnie		2002	Tak
cyklosporyna	wstrzyknięcie, doustnie		1992	Tak
takrolimus	wstrzyknięcie, doustnie		2021	Tak
8.2 Leki przeciwnowotworowe i wspomagające
8.2.1 Leki cytostatyczne
arabinozyd cytozyny	wstrzyknięcie	ostra białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka promielocytowa, chłoniak Burkitta	1979	Tak
asparaginaza	wstrzyknięcie	ostra białaczka limfoblastyczna	1995	Tak
bendamustyna	wstrzyknięcie	chłoniak grudkowy, przewlekłe białaczki limfatyczne	2015	Tak
bleomycyna	wstrzyknięcie	chłoniak Hodgkina, mięsak Kaposiego, nowotwór zarodkowy jajnika, nowotwór zarodkowy jądra	1977	Tak
chlorambucyl	doustnie	przewlekłe białaczki limfatyczne	1999	Tak
cisplatyna	wstrzyknięcie	rak szyjki macicy, nowotwory głowy i szyi (lek zwiększający wrażliwość tkanek na napromienianie), glejak o niskim stopniu złośliwości, rak jamy nosowo-gardłowej (lek zwiększający wrażliwość tkanek na napromienianie), rak niedrobnokomórkowy płuca, kostniakomięsak, nowotwór zarodkowy jajnika, nowotwór zarodkowy jądra	2015	Tak
cyklofosfamid	wstrzyknięcie	przewlekła białaczka limfatyczna, chłoniak rozlany z dużych komórek B, wczesne stadium raka piersi, ciążowa choroba trofoblastyczna, chłoniak Hodgkina, chłoniak grudkowy, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, mięsak Ewinga, ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta, rozsiany rak piersi, szpiczak mnogi, glejak o niskim stopniu złośliwości, guz Wilmsa,	2015	Tak
dakarbazyna	wstrzyknięcie	chłoniak Hodgkina	1990	Tak
daktynomycyna	wstrzyknięcie	ciążowa choroba trofoblastyczna, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, guz Wilmsa, mięsak Ewinga	1985	Nie
daunorubicyna	wstrzyknięcie	ostra białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka promielocytowa	2000	Nie
docetaksel	wstrzyknięcie	wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak piersi, rozsiany rak gruczołu krokowego	2011	Tak
doksorubicyna	wstrzyknięcie	chłoniak rozlany z dużych komórek B, wczesne stadium raka piersi, chłoniak Hodgkina, mięsak Kaposiego, chłoniak grudkowy, rozsiany rak piersi, kostniakomięsak, mięsak Ewinga, ostra białaczka limfoblastyczna, guz Wilmsa, chłoniak Burkitta, szpiczak mnogi	1977	Tak
etopozyd	wstrzyknięcie, doustnie	ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka szpikowa, chłoniak Burkitta, mięsak Ewinga, ciążowa choroba trofoblastyczna, chłoniak Hodgkina, guz Wilmsa, rak niedrobnokomórkowy płuca, kostniakomięsak, nowotwór zarodkowy jajnika, siatkówczak, nowotwór zarodkowy jądra	1985	Tak
fludarabina	wstrzyknięcie, doustnie	przewlekłe białaczki limfatyczne	2015	Tak
fluorouracyl	wstrzyknięcie	wczesne stadium raka piersi, wczesne stadium raka okrężnicy, wczesne stadium raka odbytnicy, rozsiany rak jelita grubego, rak jamy nosowo-gardłowej	1977	Tak
folinian wapnia	wstrzyknięcie, doustnie	ciążowa choroba trofoblastyczna, chłoniak Burkitta, wczesne stadium raka okrężnicy, wczesne stadium raka odbytnicy, rozsiany rak jelita grubego, kostniakomięsak	1977	Tak
gemcytabina	wstrzyknięcie	rak nabłonkowy jajnika, rak niedrobnokomórkowy płuca	2015	Tak
hydroksykarbamid	doustnie	przewlekła białaczka szpikowa	2009	Tak
ifosfamid	wstrzyknięcie	chłoniak Burkitta, mięsak Ewinga, guz Wilmsa, nowotwór zarodkowy jajnika, kostniakomięsak, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, nowotwór zarodkowy jądra	2009	Tak
irynotekan	doustnie	rozsiany rak jelita grubego, guz Wilmsa, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy	2015	Tak
kapecytabina	doustnie	wczesne stadium raka okrężnicy, wczesne stadium raka odbytnicy, rozsiany rak piersi, rozsiany rak jelita grubego	2015	Tak
karboplatyna	wstrzyknięcie	rak szyjki macicy, wczesne stadium raka piersi, rak nabłonkowy jajnika, nowotwory głowy i szyi (lek zwiększający wrażliwość tkanek na napromienianie), glejak o niskim stopniu złośliwości, rak jamy nosowo-gardłowej, guz Wilmsa, rak niedrobnokomórkowy płuca, kostniakomięsak, nowotwór zarodkowy jajnika, siatkówczak, nowotwór zarodkowy jądra	2009	Tak
melfalan	wstrzyknięcie	szpiczak mnogi	2019	Tak
merkaptopuryna	doustnie	ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka promielocytowa	1985	Tak
metotreksat	doustnie	ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka promielocytowa, chłoniak Burkitta, wczesne stadium raka piersi, ciążowa choroba trofoblastyczna, kostniakomięsak	2021	Tak
oksaliplatyna	wstrzyknięcie	wczesne stadium raka okrężnicy, rozsiany rak jelita grubego	2015	Tak
paklitaksel	wstrzyknięcie	rak szyjki macicy, rak nabłonkowy jajnika, wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak piersi, mięsak Kaposiego, rak jamy nosowo-gardłowej, rak niedrobnokomórkowy płuca, nowotwór zarodkowy jajnika	2011	Tak
pegaspargaza	wstrzyknięcie	ostra białaczka limfatyczna (łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości)	2019	Tak
preparat Realgar–Indigo naturalis	doustnie	ostra białaczka promielocytowa	1979	Tak
prokarbazyna	doustnie	chłoniak Hodgkina	1979	Tak
tioguanina	doustnie	ostra białaczka limfoblastyczna	2011	Tak
tritlenek diarsenu	wstrzyknięcie	ostra białaczka promielocytowa	2019	Tak
winblastyna	wstrzyknięcie	chłoniak Hodgkina, mięsak Kaposiego, glejak o niskim stopniu złośliwości, nowotwór zarodkowy jajnika, nowotwór zarodkowy jądra	1985	Tak
winkrystyna	wstrzyknięcie	ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta, chłoniak rozlany z dużych komórek B, mięsak Ewinga, chłoniak grudkowy, ciążowa choroba trofoblastyczna, chłoniak Hodgkina, mięsak Kaposiego, glejak o niskim stopniu złośliwości, guz Wilmsa, siatkówczak, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy	1977	Tak
winorelbina	wstrzyknięcie	rak niedrobnokomórkowy płuca, rozsiany rak piersi, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy	2015	Tak
8.2.2 Terapie celowane
bortezomib	wstrzyknięcie	szpiczak mnogi	2019	Tak
dasatynib	wstrzyknięcie	oporna na leczenie imatynibem przewlekła białaczka szpikowa	2017	Tak
erlotynib	wstrzyknięcie	zaawansowany rak niedrobnokomórkowy płuca z nadekspresją genu receptora EGF, mogą być również stosowane gefitynib i afatynib	2019	Tak
ewerolimus	doustnie	gwiaździak podwyściółkowy olbrzymiokomórkowy	2021	Tak
ibrutynib	doustnie	wznowa lub nawrotowe przewlekłe białaczki limfatyczne	2021	Tak
imatynib	doustnie	przewlekła białaczka szpikowa, nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego, ostra białaczka limfoblastyczną z obecnością chromosomu Philadelphia	2015	Tak
nilotynib	wstrzyknięcie, doustnie	oporna na leczenie imatynibem przewlekła białaczka szpikowa	2017	Tak
rytuksymab	wstrzyknięcie	chłoniak rozlany z dużych komórek B, przewlekłe białaczki limfatyczne, chłoniak grudkowy (łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości)	2015	Tak
trastuzumab	wstrzyknięcie	wczesne stadium raka piersi ze stwierdzaną nadekspresją receptora HER2, rozsiany rak piersi ze stwierdzaną nadekspresją receptora HER2	2015	Tak
tretynoina	doustnie	ostra białaczka promielocytowa	2015	Tak
8.2.3 Leki immunomodulujące
filgrastym	wstrzyknięcie	pierwotna profilaktyka u pacjentów z wysokim ryzykiem gorączki neutropenicznej po mielotoksycznej chemioterapii, wtórna profilaktyka u pacjentów z przebytą neutropenią po mielotoksycznej chemioterapii, umożliwienie podania chemioterapii gęstej dawki (łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości)	2017	Tak
lenalidomid	doustnie	szpiczak mnogi	2019	Tak
niwolumab	wstrzyknięcie	rozsiany czerniak, alternatywnie może być również zastosowany pembrolizumab (łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości)	2019	Tak
talidomid	doustnie	szpiczak mnogi	2019	Tak
8.2.4 Hormony i antagonisty hormonów
abirateron	doustnie	rozsiany rak gruczołu krokowego oporny na kastrację, alternatywnie może być również zastosowany enzalutamid	2019	Tak
anastrozol	doustnie	wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak piersi, alternatywnie mogą być stosowane inne inhibitory aromatazy z grupy L02BG w klasyfikacji ATC	2015	Tak
bikalutamid	doustnie	rozsiany rak gruczołu krokowego, alternatywnie mogą być stosowane flutamid oraz nilutamid	2015	Tak
deksametazon	wstrzyknięcie, doustnie	ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta, szpiczak mnogi	2003	Tak
hydrokortyzon	wstrzyknięcie	ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta	2003	Tak
leuprorelina	wstrzyknięcie	wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak gruczołu krokowego, alternatywnie mogą być stosowane goserelina lub tryptorelina	2015	Tak
metyloprednizolon	wstrzyknięcie	ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta	2011	Tak
prednizolon	doustnie	ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak Burkitta, przewlekłe białaczki limfatyczne, chłoniak rozlany z dużych komórek B, chłoniak grudkowy, chłoniak Hodgkina, rozsiany rak gruczołu krokowego oporny na kastrację, szpiczak mnogi, alternatywnie może być stosowany prednizon	1985	Tak
tamoksyfen	doustnie	wczesne stadium raka piersi, rozsiany rak piersi	2011	Tak
8.2.5 Leczenie wspomagające
allopurynol	doustnie	zespół rozpadu guza	2009	Tak
kwas zoledronowy	doustnie	zapobieganie powikłaniom kostnym podczas choroby nowotworowej	2017	Tak
mesna	wstrzyknięcie, doustnie	chłoniak Burkitta, mięsak Ewinga, guz Wilmsa, nowotwór zarodkowy jajnika, kostniakomięsak, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, nowotwór zarodkowy jądra	2009	Tak
rasburykaza	wstrzyknięcie	zespół rozpadu guza	2021	Tak

Leki przeciwparkinsonowskie

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
biperyden	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie może być stosowany triheksyfenidyl	1977	Tak
lewodopa + karbidopa	doustnie	alternatywnie może być stosowany za karbidopę benserazyd	1977	Tak

Leki wpływające na krew i układ krwiotwórczy

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
10.1 Leki stosowane w niedokrwistości
siarczan żelaza(II)	doustnie		1977	Tak
siarczan żelaza(II) + kwas foliowy	doustnie	suplement diety stosowany w ciąży	1985	Tak
kwas foliowy	doustnie	w okresie przedkoncepcyjnym oraz w pierwszych tygodniach ciąży w celu redukcji prawdopodobieństwa wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu	1977	Tak
hydroksykobalamina	doustnie		1977	Tak
czynniki stymulujące erytropoezę	wstrzyknięcie	epoetyna alfa, epoetyna beta, epoetyna teta, darbepoetyna alfa, glikol metoksypolietylenowy epoetyny beta oraz odpowiadające im leki biopodobne o odpowiedniej jakości	2017	Tak
10.2 Leki przeciwzakrzepowe i przeciwkrwotoczne
dabigatran	wstrzyknięcie	alternatywnie może być stosowany apiksaban, edoksaban lub rywaroksaban	2019	Tak
enoksaparyna	wstrzyknięcie	alternatywnie może być stosowana nadroparyna lub dalteparyna	2015	Tak
heparyna	wstrzyknięcie		1977	Tak
fitomenadion	wstrzyknięcie, doustnie		1979	Tak
kwas traneksamowy	wstrzyknięcie		2011	Tak
siarczan protaminy	wstrzyknięcie		1979	Tak
warfaryna	doustnie		1977	Tak
desmopresyna	wstrzyknięcie, aerozol donosowy		2015	Tak
heparyna	wstrzyknięcie		2009	Tak
siarczan protaminy	wstrzyknięcie		2009	Tak
warfaryna	doustnie		2009	Tak
10.3 Leki stosowane w hemoglobinopatiach
deferoksamina	wstrzyknięcie	alternatywnie może być stosowany deferazyroks w postaci doustnej	2011	Tak
hydroksykarbamid	doustnie		2011	Tak

Preparaty krwiopochodne pochodzenia ludzkiego i preparaty krwiozastępcze

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
11.1 Preparaty krwiopochodne
świeżo mrożone osocze				Tak
osocze bogatopłytkowe				Tak
koncentrat krwinek czerwonych				Tak
krew pełna konserwowana				Tak
11.2 Osoczopochodne produkty lecznicze
11.2.1 Ludzkie immunoglobuliny
immunoglobulina anty–Rh0 (D)	wstrzyknięcie		2015	Tak
surowica przeciw wściekliźnie	wstrzyknięcie		2015	Tak
immunoglobulina przeciwtężcowa ludzka	wstrzyknięcie		2015	Tak
immunoglobulina ludzka	wstrzyknięcie	w podaniach domięśniowych i podskórnych zalecany w pierwotnych niedoborach odporności. w podaniach dożylnych zalecany w pierwotnych niedoborach odporności oraz chorobie Kawasakiego	2007	Tak
11.2.2 Koncentraty czynników krzepnięcia krwi
koncentrat czynnika VII	wstrzyknięcie		1979	Tak
koncentrat czynnika IX	wstrzyknięcie		1979	Tak
11.2.2 Preparaty krwiozastępcze
dekstran 70	wstrzyknięcie	alternatywnie może być stosowana poligelina	1977	Tak

Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
12.1 Leki przeciwdławicowe
bisoprolol	doustnie	alternatywnie może być stosowany metoprolol lub karwedilol	2011	Tak
nitrogliceryna	podjęzykowo		1977	Tak
diazotan izosorbidu	podjęzykowo		1977	Tak
werapamil	doustnie		1983	Tak
12.2 Leki przeciwarytmiczne
bisoprolol	doustnie	alternatywnie może być stosowany metoprolol lub karwedilol	2011	Tak
digoksyna	wstrzyknięcie, doustnie		1998	Tak
adrenalina	wstrzyknięcie		1998	Tak
lidokaina	wstrzyknięcie		1977	Tak
werapamil	wstrzyknięcie, doustnie		1988	Tak
amiodaron	wstrzyknięcie, doustnie		2009	Tak
12.3 Leki hipotensyjne
amlodypina	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne pochodne dihydropirydyny z grupy C08CA w klasyfikacji ATC	2005	Tak
bisoprolol	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane atenolol, metoprolol lub karwedilol, atenolol nie powinien być stosowany jako leczenie pierwszego rzutu w niepowikłanym nadciśnieniu tętniczym u pacjentów powyżej 60 roku życia	2011	Tak
enalapryl	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne inhibitory konwertazy angiotensyny z grupy C09AA w klasyfikacji ATC	2003	Tak
hydralazyna	wstrzyknięcie, doustnie	przeznaczona do stosowania tylko w ciężkim nadciśnieniu tętniczym w ciąży, nie powinna być stosowana w pierwotnym nadciśnieniu tętniczym z powodu udowodnionej większej skuteczności i bezpieczeństwa innych leków	1977	Nie
hydrochlorotiazyd	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane chlorotiazyd, chlortalidon lub indapamid	1977	Tak
lizynopryl + amlodypina	doustnie	10 mg + 5 mg, 20 mg + 5 mg, 20 mg + 10 mg, alternatywnie za lizynopryl mogą być stosowane inne inhibitory konwertazy angiotensyny z grupy C09AA w klasyfikacji ATC, natomiast za amlodypinę inne pochodne dihydropirydyny z grupy C08CA w klasyfikacji ATC	2019
lizynopryl + hydrochlorotiazyd	doustnie	10 mg + 12,5 mg, 20 mg + 12,5 mg, 20 mg + 25 mg, alternatywnie za lizynopryl mogą być stosowane inne inhibitory konwertazy angiotensyny z grupy C09AA w klasyfikacji ATC, natomiast za hydrochlorotiazyd mogą być stosowane chlorotiazyd, chlortalidon lub indapamid.	2019
losartan	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne antagonisty receptora angiotensyny II z grupy C09CA w klasyfikacji ATC	2017	Tak
metyldopa	doustnie	przeznaczona do stosowania tylko w ciężkim nadciśnieniu tętniczym w ciąży, nie powinna być stosowana w pierwotnym nadciśnieniu tętniczym z powodu udowodnionej większej skuteczności i bezpieczeństwa innych leków	1998	Tak
telmisartan + amlodypina	doustnie	40 mg + 5 mg, 80 mg + 5 mg, 80 mg + 10 mg, alternatywnie mogą być stosowane inne antagonisty receptora angiotensyny II z grupy C09CA w klasyfikacji ATC natomiast za amlodypinę inne pochodne dihydropirydyny z grupy C08CA w klasyfikacji ATC	2019	2019
telmisartan + hydrochlorotiazyd	doustnie	40 mg + 12,5 mg, 80 mg + 12,5 mg, 80 mg + 25 mg, alternatywnie mogą być stosowane inne antagonisty receptora angiotensyny II z grupy C09CA w klasyfikacji ATC natomiast za hydrochlorotiazyd mogą być stosowane chlorotiazyd, chlortalidon lub indapamid.	2019
nitroprusydek sodu	wstrzyknięcie		1988	Tak
12.4 Leki stosowane w niewydolności serca
bisoprolol	doustnie	alternatywnie może być stosowany metoprolol lub karwedilol	2011	Tak
digoksyna	wstrzyknięcie, doustnie		1977	Tak
enalapryl	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne inhibitory konwertazy angiotensyny z grupy C09AA w klasyfikacji ATC	2003	Tak
furosemid	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie mogą być stosowane bumetanid lub torasemid	2005	Tak
hydrochlorotiazyd	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane chlorotiazyd, chlortalidon lub indapamid	1988	Tak
losartan	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne antagonisty receptora angiotensyny II z grupy C09CA w klasyfikacji ATC	2017
spironolakton	doustnie		2013	Tak
dopamina	wstrzyknięcie		1977	Tak
12.5 Leki przeciwzakrzepowe
12.5.1 Leki przeciwpłytkowe
kwas acetylosalicylowy	doustnie		1992	Tak
klopidogrel	doustnie		2015	Tak
12.5.2 Leki trombolityczne
alteplaza	wstrzyknięcie		2019	Tak
streptokinaza	wstrzyknięcie		1992	Tak
12.6 Leki obniżające poziom lipidów
simwastatyna	doustnie	zalecana u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka, alternatywnie mogą być stosowane atorwastatyna, fluwastatyna, lowastatyna oraz prawastatyna	2007	Tak

Leki dermatologiczne stosowane zewnętrznie

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
13.1 Leki przeciwgrzybicze
mikonazol	zewnętrznie	alternatywnie mogą być stosowane inne pochodne imidazolu i triazolu z grupy D01AC w klasyfikacji ATC	1977	Tak
siarczek selenu	zewnętrznie		1990	Tak
tiosiarczan sodu	zewnętrznie		1992	Tak
terbinafina	zewnętrznie		2011	Tak
13.2 Leki stosowane w zakażeniach
mupirocyna	zewnętrznie		2011	Tak
nadmanganian potasu	zewnętrznie	roztwór wodny 1:10 000	1997	Tak
sól srebrowa sulfadiazyny	zewnętrznie	może być stosowany u dzieci powyżej 2 miesiąca życia	1988	Tak
12.3 Leki przeciwzapalne i przeciwświądowe
beklometazon	zewnętrznie	u noworodków jest wskazany hydrokortyzon, alternatywnie mogą być stosowane inne kortykosteroidy o słabym działaniu z grupy D07AC w klasyfikacji ATC	1977	Tak
kalamina	zewnętrznie		1983	Tak
hydrokortyzon	zewnętrznie	alternatywnie mogą być stosowane inne kortykosteroidy o słabym działaniu z grupy D07AC w klasyfikacji ATC	1977	Tak
13.4 Leki wpływające na różnicowanie i proliferację skóry
nadtlenek benzoilu	zewnętrznie		1990	Tak
dziegieć węglowy	zewnętrznie		1977	Tak
fluorouracyl	zewnętrznie		1990	Tak
kalcypotriol	zewnętrznie	alternatywnie mogą być stosowane kalcytriol oraz takalcytol	2021	Tak
kwas salicylowy	zewnętrznie		1979	Tak
mocznik	zewnętrznie		1997	Tak
żywica Podophyllum	zewnętrznie	alternatywnie może być stosowana podofilotoksyna	1985	Tak
13.5 Leki przeciwświerzbowe i przeciwwszawicze
benzoesan benzylu	zewnętrznie	może być stosowany u dzieci powyżej 2 roku życia, alternatywnie może być stosowana maść siarkowa	1979	Tak
permetryna	zewnętrznie		1977	Tak

Środki diagnostyczne

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
14.1 Leki do testów stosowane w okulistyce
fluoresceina	krople do oczu		1979	Tak
tropikamid	krople do oczu		1988	Tak
14.2 Środki kontrastujące
kwas diatrozowy	wstrzyknięcie		1977	Tak
siarczan baru	doustnie		1977	Tak
joheksol	wstrzyknięcie		1977	Tak
siarczan baru	doustnie		2009	Tak
kwas jotroksowy	doustnie		1985	Nie

Środki antyseptyczne i dezynfekcyjne

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
15.1 Środki antyseptyczne
chloroheksydyna	roztwór		1979	Tak
etanol	roztwór	alternatywnie może być stosowany propanol	2000	Tak
jodopowidon	roztwór	alternatywnie może być stosowana jodyna	1979	Tak
15.1 Środki dezyfekcyjne
alkoholowy płyn do dezynfekcji skóry rąk	roztwór		2015	Tak
środki oparte na chlorze	roztwór		1992	Tak
chloroksylenol	roztwór	alternatywnie mogą być stosowane inne pochodne fenolu z grupy D08AE w klasyfikacji ATC	1998	Tak
aldehyd glutarowy	roztwór		1992	Tak

Leki moczopędne

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
amiloryd	doustnie		1979	Tak
furosemid	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie mogą być stosowane bumetanid lub torasemid	1977	Tak
hydrochlorotiazyd	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane chlorotiazyd, chlortalidon lub indapamid	1977	Tak
mannitol	wstrzyknięcie		1988	Tak
spironolakton	doustnie		1977	Tak
hydrochlorotiazyd	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane chlorotiazyd lub chlortalidon	2009	Tak
mannitol	wstrzyknięcie		2009	Tak
spironolakton	doustnie		2009	Tak

Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
enzymy trzustkowe	doustnie	skład i dawki poszczególnych składników dostosowane do wieku, zawierające w składzie lipazę, proteazę i amylazę	2009	Tak
17.1 Leki stosowane w chorobie wrzodowej
omeprazol	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne inhibitory pompy protonowej z grupy A02BC w klasyfikacji ATC	2009	Tak
ranitydyna	wstrzyknięcie, doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne antagonisty receptora H2 z grupy A02BA w klasyfikacji ATC	2003	Tak
17.2 Leki przeciwwymiotne
deksametazon	wstrzyknięcie, doustnie		2009	Tak
metoklopramid	wstrzyknięcie, doustnie	nie powinien być stosowany u noworodków	1985	Tak
ondansetron	wstrzyknięcie, doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia, alternatywnie mogą być stosowane dolasetron, granisetron, palonosetron oraz tropisetron	2009	Tak
aprepitant	doustnie		2019	Tak
17.3 Leki przeciwzapalne
sulfasalazyna	doodbytniczo, doustnie	może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia, alternatywnie może być stosowana mesalazyna	2009	Tak
hydrokortyzon	doodbytniczo		1988	Tak
prednizolon	doodbytniczo		2021	Tak
17.4 Środki przeczyszczające
senna alexandrina	doustnie	alternatywnie może być stosowany bisakodyl	1988	Tak
17.5 Leki stosowane w biegunce
doustny płyn nawadniający + siarczan cynku	doustnie	opakowanie zbiorcze zawierające doustny płyn nawadniający w proszku do rozpuszczenia i siarczan cynku 20 mg do bezpośredniego podania doustnego	2019
17.5.1 Nawadnianie doustne
doustny płyn nawadniający	doustnie	Proszek do rozpuszczania w 200 ml, 500 ml, 1000 ml o składzie: glukoza 75 mEq sód 75 mEq chlor 65 mEq potas 20 mEq cytrynian 10 mmol/l osmolarność 245 mOsm/L glukoza 13,5 g/l chlorek sodu 2,6 g/l chlorek potasu 1,5 g/l cytrynian trójsodowy dwuwodny     2,9 g/l cytrynian trójsodowy dwuwodny może zostać zastąpiony przez wodorowęglan sodu (2,5 g/l), jednakże w warunkach strefy międzyzwrotnikowej roztwór taki jest niestabilny i jest zalecany jedynie w sytuacji kiedy jest przygotowywany do natychmiastowego użycia	1977	Tak
17.5.2 Leki przeciwbiegunkowe
siarczan cynku	doustnie	w ostrej biegunce siarczan cynku powinien być stosowany jako uzupełnienie dla doustnego płynu nawadniającego	2005	Nie

Leki stosowane chorobach układu hormonalnego

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
18.1 Naturalne i syntetyczne hormony nadnerczy
fludrokortyzon	doustnie		2009	Tak
hydrokortyzon	wstrzyknięcie		2009	Tak
18.2 Androgeny
testosteron	wstrzyknięcie		1977	Tak
18.3 Estrogeny
Kategoria pusta
18.4 Progestageny
medroksyprogesteron	doustnie	alternatywnie mogą być stosowanynoretysteron	1995	Tak
18.5 Leki stosowane w cukrzycy
18.5.1 Insuliny
insuliny krótko działające	wstrzyknięcie	łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości	1977	Tak
insuliny o pośrednim czasie działania	wstrzyknięcie	insulina izofanowa oraz zawiesina insuliny cynkowej (łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości)	1985	Tak
analogi insuliny o długim czasie działania	wstrzyknięcie	alternatywnie mogą być stosowane insulina degludec, insulina detemir oraz insulina glargine (łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości)	1977	Tak
18.5.2 Doustne leki stosowane w cukrzycy
empagliflozyna	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane kanagliflozyna oraz dapagliflozyna	2013	Tak
gliklazyd	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane inne pochodne sulfonylomocznika z grupy A10BB w klasyfikacji ATC, natomiast glibenklamid nie powinien być stosowany u osób powyżej 60 roku życia	2013	Tak
metformina	doustnie		1998	Tak
metformina	doustnie		2009	Tak
18.6 Leki stosowane w hipoglikemii
glukagon	wstrzyknięcie		2011	Tak
diazoksyd	doustnie		2019	Nie
18.7 Hormony tarczycy oraz leki przeciwtarczycowe
lewotyroksyna	doustnie	tabletki 25 μg, 50 μg oraz 100 μg	1995	Tak
jodek potasu	doustnie		1979	Tak
propylotiouracyl	doustnie	powinien być stosowany jako leczenie pierwszego rzutu tylko w przypadkach kiedy inne leczenie jest nieodpowiednie lub niedostępne oraz w I trymestrze ciąży	1979	Tak
tiamazol	doustnie	altrenatywnie może być stosowany karbimazol, zależnie od dostępności	2019	Tak
płyn Lugola	doustnie		2009	Tak
jodek potasu	doustnie		2009	Tak
propylotiouracyl	doustnie	powinien być stosowany jako leczenie pierwszego rzutu tylko w przypadkach kiedy inne leczenie jest nieodpowiednie lub niedostępne	2009	Tak
tiamazol	doustnie	altrenatywnie może być stosowany karbimazol, zależnie od dostępności	2019	Tak

Leki wpływające na układ odpornościowy

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
19.1 Środki diagnostyczne
tuberkulina	wstrzyknięcie		1977	Tak
19.2 Antytoksyny oraz przeciwciała
antytoksyna jadu	wstrzyknięcie	zgodnie z lokalnymi potrzebami (łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości)	1977	Tak
antytoksyna błonicza	wstrzyknięcie		1977	Tak
immunoglobulina przeciw wściekliznie	wstrzyknięcie		2021	Tak
przeciwciała monoklonalne przeciw wirusowi wścieklizny	wstrzyknięcie	zgodnie z lokalnymi potrzebami (łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości)	2021	Tak
19.2 Szczepionki
Szczepionki zalecane na całym świecie
Szczepionka BCG			1977	Tak
szczepionka przeciw błonicy			1977	Tak
szczepionka przeciw Haemophilus influenzae typu b			2007	Tak
szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B			1977	Tak
szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego			2015	Tak
szczepionka przeciw odrze			1977	Tak
szczepionka przeciw krztuścowi			1977	Tak
szczepionka przeciw pneumokokom			2007	Tak
szczepionka przeciw chorobie Heinego i Medina			1977	Tak
szczepionka przeciw rotawirusom			2007	Tak
szczepionka przeciw różyczce			1977	Tak
szczepionka przeciw tężcowi			1977	Tak
Szczepionki zalecane regionalnie
szczepionka przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu			2007	Tak
szczepionka przeciw żółtej febrze			1977	Tak
szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu			2015	Tak
Szczepionki zalecane dla grup wysokiego ryzyka
szczepionka przeciw cholerze			2007	Tak
szczepionka przeciw dendze			2019	Tak
szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A			2007	Tak
szczepionka przeciw meningokokom			1977	Tak
szczepionka przeciw wściekliźnie			1977	Tak
szczepionka przeciw durowi brzusznemu			1977	Tak
Szczepionki zalecane do programów szczepień
szczepionka przeciw grypie (sezonowo)			2015	Tak
szczepionka przeciw nagminnemu zapaleniu przyusznic			1977	Tak
szczepionka przeciw ospie wietrznej			2007	Tak

Leki zwiotczające mięśnie działające obwodowo oraz inhibitory cholinoesteraz

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
atrakurium	wstrzyknięcie		2011	Tak
neostygmina	wstrzyknięcie, doustnie		1977	Tak
suksametonium	wstrzyknięcie		1977	Tak
wekuronium	wstrzyknięcie		1993	Tak
pirydostygmina	wstrzyknięcie, doustnie		1979	Tak
wekuronium	wstrzyknięcie		2009	Tak

Leki okulistyczne

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
21.1 Leki stosowane w zakażeniach oczu
acyklowir	maść oczna		2007	Tak
azytromycyna	krople do oczu	jaglica	2013	Tak
erytromycyna	maść oczna	zakażenia Chlamydia trachomatis oraz Neisseria gonorrhoeae	2017	Tak
gentamycyna	krople do oczu	bakteryjne zapalenie powiek oraz bakteryjne zapalenie spojówek, alternatywnie mogą być stosowane amikacyna, kanamycyna, netylmycyna oraz tobramycyna	1990	Tak
natamycyna	krople do oczu	grzybicze zapalenie rogówki	1990	Tak
ofloksacyna	krople do oczu	bakteryjne zapalenie spojówek oraz bakteryjne zapalenie rogówki, alternatywnie mogą być stosowane inne fluorochinolony z grupy S01AE w klasyfikacji ATC	2013	Tak
tetracyklina	maść oczna	bakteryjne zapalenie powiek, bakteryjne zapalenie spojówek, bakteryjne zapalenie rogówki oraz jaglica, alternatywnie mogą być stosowane chlorotetracyklina oraz oksytetracyklina	1977	Nie
21.2 Leki przeciwzapalne
prednizolon	krople do oczu		1990	Nie
21.3 Środki znieczulające miejscowo
tetrakaina	krople do oczu	nie powinien być stosowany u wcześniaków, alternatywnie mogą być stosowane inne środki do znieczulenia miejscowego z grupy S01HA w klasyfikacji ATC (z wyjątkiem kokainy i połączeń leków)	1977	Nie
21.4 Leki stosowane w jaskrze i zwężające źrenicę
acetazolamid	doustnie		1977	Tak
latanoprost	krople do oczu		2013	Tak
pilokarpina	krople do oczu	alternatywnie może być stosowany karbachol	1977	Tak
tymolol	krople do oczu	alternatywnie mogą być stosowane inne leki β-adrenolityczne z grupy S01ED w klasyfikacji ATC (z wyjątkiem połączeń leków)	1985	Tak
21.5 Leki rozszerzające źrenicę
atropina	krople do oczu	alternatywnie może być stosowana homatropina lub cyklopentolat (tylko dla dzieci), może być stosowany u dzieci powyżej 3 miesiąca życia	1977	Tak
adrenalina	krople do oczu		1979	Nie
21.6 Leki neutralizujące czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego
bewacyzumab	wstrzyknięcie	łącznie z lekami biopodobnymi dobrej jakości	2013	Tak

Leki stosowane dla zdrowie reprodukcyjnego i w opiece perinatalnej

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
22.1 Środki antykoncepcyjne
22.1.1 Doustne leki antykoncepcyjne
etynyloestradiol + lewonorgestrel	doustnie		1979	Nie
etynyloestradiol + noretysteron	doustnie		1977	Tak
lewonorgestrel	doustnie		1997	Tak
octan uliprystalu	doustnie		2017	Tak
22.1.2 Wstrzyknięcia antykoncepcyjne
cypionat estradiolu + medroksyprogesteron	wstrzyknięcie		2007	Nie
medroksyprogesteron	wstrzyknięcie		1985	Tak
noretysteron	wstrzyknięcie		1985	Tak
22.1.3 Wewnątrzmaciczne systemy antykoncepcyjne
wkładka domaciczna z miedzią			1988	Tak
domaciczny system uwalniający hormon	system terapeutyczny domaciczny	system terapeutyczny domaciczny ze zbiornikiem zawierającym 52 mg lewonorgestrelu	2015	Tak
22.1.4 Barierowe metody antykoncepcji
prezerwatywa			1988	Tak
diafragma			1988	Tak
22.1.5 Implanty antykoncepcyjne
etonogestrel	implantacja podskórna	pojedynczy pręcik zawierający 68 mg etonogestrelu	2015	Tak
lewonorgestrel	implantacja podskórna	system dwóch pręcików zawierających 75 mg lewonorgestrelu (sumaryczna dawka 150 mg)	2007	Nie
22.1.6 Dopochwowe systemy hormonalne
etynyloestradiol + etonogestrel	pier­ścień do­po­ch­wo­wy		1977	Tak
progesteron	pier­ścień do­po­ch­wo­wy	przeznaczony dla kobiet karmiących piersią co najmniej 4 razy dziennie	2007	Nie
22.2 Induktory owulacji
klomifen	doustnie		1995	Tak
22.3 Leki nasilające skurcz macicy
ergometryna	wstrzyknięcie	alternatywnie może być stosowana metylergonowina	1977	Tak
karbetocyna	wstrzyknięcie		2019	Tak
mifepriston + mizoprostol	doustnie	może być stosowany jedynie w sytuacji kiedy jest dopuszczony przez prawo i kulturowo akceptowalny	2005	Nie
mizoprostol	doustnie, dopochwowo	tabletki są stosowane w farmakologicznej indukcji poronienia w przypadku niekompletnej aborcji lub poronienia oraz w zapobieganiu i leczeniu krwotoku poporodowego w przypadku kiedy oksytocyna jest niedostępna lub nie może zostać bezpiecznie podana, tabletki dopochwowe są stosowane w farmakologicznej indukcji porodu przy dostępności odpowiednich warunków szpitalnych	2005	Tak
oksytocyna	wstrzyknięcie		1977	Tak
22.4 Leki hamujące skurcz macicy
nifedypina	doustnie		2005	Tak
22.5 Leki podawane matce
deksametazon	wstrzyknięcie		2013	Tak
suplement wielomikroelementowy	doustnie	witamina A 800 μg (ekwiwalentu retinolu) witamina C 70 mg witamina D 5 μg (200 UI) witamina E 10 mg (ekwiwalentu tokoferolu) witamina B1 1,4 mg witamina B2 1,4 mg witamina B3 18 mg (ekwiwalent niacyny) witamina B6 1,9 mg kwas foliowy 640 μg (ekwiwalentu dietetycznego kwasu foliowego – 400 μg) witamina B12    2,6 μg żelazo 30 mg jodek potasu 150 μg cynk 15 mg selen 150 μg miedź 2 mg przeznaczony do użytku w konkretnej sytuacji klinicznej zgodnie z aktualnymi wytycznymi WHO	2019	Nie
kwas traneksamowy	wstrzyknięcie		2019	Tak
22.6 Leki podawane noworodkowi
cytrynian kofeiny	wstrzyknięcie, doustnie		2007	Tak
chloroheksydyna	wstrzyknięcie, doustnie	7,4% (diglukonian) uwalniający 4% chlorheksydynę do pielęgnacji pępowiny	2013	Tak
ibuprofen	wstrzyknięcie	alternatywnie może być stosowana indometacyna	2009	Tak
prostaglandyna E	wstrzyknięcie	alprostadyl (prostaglandyna E1) oraz dinoproston (prostaglandyna E2)	2009	Tak
surfaktant	wstrzyknięcie		2009	Tak

Płyn do dializy otrzewnowej

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
roztwór do dializy otrzewnowej		płyn o odpowiednim składzie	1977	Tak

Leki stosowane w zaburzeniach psychicznych i zaburzeniach zachowania

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
24.1 Leki przeciwpsychotyczne
chloropromazyna	wstrzyknięcie, doustnie		1977	Tak
flufenazyna	wstrzyknięcie		1977	Nie
haloperydol	wstrzyknięcie, doustnie		1977	Tak
paliperydon	wstrzyknięcie	alternatywnie może być stosowana postać pozajelitowa rysperydonu	2021	Tak
rysperydon	doustnie		2013	Tak
chloropromazyna	wstrzyknięcie, doustnie		2009	Tak
klozapina	doustnie		2013	Tak
haloperydol	wstrzyknięcie, doustnie		2009	Tak
24.2 Leki stosowane w zaburzeniach afektywnych
24.2.1 Leki stosowane w zaburzeniach depresyjnych
amitryptylina	doustnie		1977	Tak
fluoksetyna	doustnie	alternatywnie mogą być stosowane citalopram, escitalopram, fluwoksamina, paroksetyna oraz sertralina	1977	Tak
fluoksetyna	doustnie	może być stosowana u dzieci powyżej 8 roku życia	2007	Tak
24.2.2 Leki stosowane w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych
karbamazepina	doustnie		1998	Tak
węglan litu	doustnie		1977	Tak
kwas walproinowy	doustnie		1998	Tak
24.3 Leki stosowane w zaburzeniach lękowych
diazepam	doustnie		1977	Tak
24.4 Leki stosowane w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych
klomipramina	doustnie		1995	Tak
24.5 Leki stosowane w leczeniu uzależnień
bupropion	doustnie		2021	Tak
nikotynowa terapia zastępcza	doustnie, przeskórnie		2009	Tak
wareniklina	doustnie		2021	Tak
metadon	doustnie	zamiennie może być używana buprenorfina, muszą być stosowane jedynie w ramach ustalonych programów substytucyjnej terapii opioidowej	2005	Tak

Leki stosowane w leczeniu chorób układu oddechowego

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
25.1 Leki stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
budezonid	inhalacyjnie	alternatywnie mogą być stosowane beklometazon, cyklezonid, flunizolid oraz mometazon	2009	Tak
budezonid + formoterol	inhalacyjnie	alternatywnie mogą być stosowane beklometazon + formoterol, budezonid + salmeterol, flutykazon + formoterol, furoinian flutykazonu + wilanterol, mometazon + formoterol	2017	Tak
adrenalina	wstrzyknięcie		1977	Tak
bromek ipratropiowy	inhalacyjnie		1998	Tak
salbutamol	wstrzyknięcie, inhalacyjnie	alternatywnie może być stosowana terbutalina	1977	Tak
tiotropium	inhalacyjnie	alternatywnie mogą być stosowane bromek aklidyny, bromek glikopironiowy oraz bromek umeklidyniowy	2019	Tak

Płyny korygujące zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej oraz równowagi kwasowo-zasadowej

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
26.1 Doustne
doustny płyn nawadniający	doustnie	Proszek do rozpuszczania w 200 ml, 500 ml, 1000 ml o składzie: glukoza 75 mEq sód 75 mEq chlor 65 mEq potas 20 mEq cytrynian 10 mEq osmolarność 245 mOsm/L glukoza 13,5 g/l chlorek sodu 2,6 g/l chlorek potasu 1,5 g/l cytrynian trójsodowy dwuwodny     2,9 g/l cytrynian trójsodowy dwuwodny może zostać zastąpiony przez wodorowęglan sodu (2,5 g/l), jednakże w warunkach strefy międzyzwrotnikowej roztwór taki jest niestabilny i jest zalecany jedynie w sytuacji kiedy jest przygotowywany do natychmiastowego użycia	1977	Tak
chlorek potasu	doustnie		1977	Tak
26.2 Pozajelitowe
glukoza	wstrzyknięcie		1977	Tak
glukoza + chlorek sodu	wstrzyknięcie		1979	Tak
chlorek potasu	wstrzyknięcie		1977	Tak
chlorek sodu	wstrzyknięcie		1977	Tak
wodorowęglan sodu	wstrzyknięcie		1977	Tak
mleczan Ringera	wstrzyknięcie		1977	Tak
26.3 Różne
woda do iniekcji	wstrzyknięcie		1977	Tak

Witaminy i preparaty uzupełniające niedobór składników mineralnych

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
kwas askorbinowy	doustnie		1979	Tak
cholekalcyferol	doustnie	zamiennie może być używany ergokalcyferol	2011	Tak
ergokalcyferol	doustnie	zamiennie może być używany cholekalcyferol	1977	Tak
fluorek sodu	zewnętrznie		1979	Tak
jod	doustnie		1990	Tak
nikotynamid	doustnie		1977	Tak
pirydoksyna	doustnie		1979	Tak
proszek wielomikroelementowy	doustnie	żelazo 12,5 mg cynk 5 mg witamina A     300 μg może być uzupełniony o inne mikroelementy w zalecanych dziennych dawkach	2019	Tak
retinol	doustnie		1977	Tak
ryboflawina	doustnie		1977	Tak
tiamina	zewnętrznie		1977	Tak
wapń	doustnie		2013	Tak
glukonian wapnia	wstrzyknięcie		1998	Tak

Leki stosowane w chorobach uszu, nosa i gardła

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
kwas octowy	zewnętrznie, 2% roztwór w alkoholu		2009	Tak
budezonid	donosowo		2009	Tak
cyprofloksacyna	zewnętrznie w kroplach	zamiennie może być stosowana ofloksacyna	2009	Tak
ksylometazolina	donosowo	nie powinna być stosowana u dzieci poniżej 3 miesiąca życia	2009	Tak

Leki stosowane w chorobach stawów

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
29.1 Leki stosowane w leczeniu dny moczanowej
allopurynol	doustnie		1977	Tak
29.2 Leki modyfikujące przebieg choroby stosowane w chorobach reumatycznych
chlorochina	doustnie		1998	Tak
azatiopryna	doustnie		1998	Tak
hydroksychlorochina	doustnie		2011	Nie
metotreksat	doustnie		1998	Tak
penicylamina	doustnie		1998	Tak
sulfasalazyna	doustnie		1998	Tak
29.3 Młodzieńcze choroby stawów
kwas acetylosalicylowy	doustnie, doodbytniczo	stosowany doraźnie oraz przewlekle w gorączce reumatycznej, młodzieńczym idiopatycznym zapaleniu stawów i chorobie Kawasakiego	2013	Tak

Preparaty stomatologiczne

Nazwa leku	Droga podania	Wskazanie i uwagi wg WHO	Rok wpisu na listę	Rejestracja w Polsce (2022)
fluorki	doustnie, doodbytniczo		2021	Tak
cement glasjonomerowy	doustnie, doodbytniczo		2021	Tak
diaminofluorek srebra	doustnie, doodbytniczo		2021	Tak

Linki zewnętrzne

• Rekomendacje WHO dotyczące szczepionek. Światowa Organizacja Zdrowia. [dostęp 2019-01-28]. (ang.).
• Rekomendacje WHO dotyczące programu szczepień ochronnych. Światowa Organizacja Zdrowia. [dostęp 2019-01-29]. (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.