Język praceltycki
Język praceltycki – rekonstruowany prajęzyk, hipotetyczny przodek wszystkich języków celtyckich. Należy do rodziny języków indoeuropejskich, w której wraz z językiem praitalskim i pragermańskim stanowi zachodnie, innowacyjne ekstremum. Uważa się, że praceltycka wspólnota językowa trwała do około VIII wieku p.n.e. – wiąże się ją z południowoniemiecką kulturą pól popielnicowych. Tak dawna datacja, jak również skromny materiał źródłowy nt. kontynentalnych dialektów celtyckich, stanowią poważne przeszkody w kompletnej rekonstrukcji tego języka. Zachowane źródła kontynentalne pozwalają na wysuwanie dość wiarygodnych hipotez nt. fonologii i morfologii, ale już nie składni. Wpływ na to ma znaczna innowacyjność języków wyspiarskich, jak również przerwa czasowa (ok. trzy stulecia) i odległość geograficzna w poświadczeniach między galijskim i prairlandzkim, najważniejszymi podstawami rekonstrukcji.
| Rekonstrukcja dla | |
|---|---|
| Obszar | |
| Okres |
ok. XIII–VIII wiek p.n.e. |
| Przodek |
Bibliografia
edytuj- Słowniki i leksykony
- Xavier Delamarre: Dictionnaire de la langue gauloise. Paris: Errance, 2003. ISBN 2-87772-237-6. (fr.).
- Ranko Matasović: Etymological Dictionary of Proto-Celtic. Leiden: Koninklijke Brill, 2009. ISBN 978-90-04-17336-1. (ang.).
- Monografie i opracowania zbiorcze
- Martin J. Ball, Nicole Müller: The Celtic Languages. London: Routledge, 2010. ISBN 978-0-415-42279-6. (ang.).
- Philip Freeman: The Galatian Language: A Comprehensive Survey of the Language of the Ancient Celts in Greco-Roman Asia Minor. New York: Mellen Press, 2001. ISBN 0-7734-7480-3. (ang.).
- John T. Koch: Celtic Culture. A Historical Encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2005. ISBN 978-1-85109-440-0. (ang.).
- Pierre-Yves Lambert: La langue gauloise. Paris: Errance, 1997. ISBN 2-87772-089-6. (fr.).
- Kim McCone: Towards a Relative Chronology of Ancient and Medieval Celtic Sound Change. Maynooth: National University of Ireland, 1996. ISBN 090151940-5. (ang.).
- Paul Russell: An Introduction to the Celtic Languages. London: Routledge, 1995. ISBN 978-0582100817. (ang.).
- Peter Schrijver: Studies in the History of Celtic Pronouns and Particles. Maynooth: National University of Ireland, 1997. ISBN 978-090151959-7. (ang.).
- David Stifter: Old Celtic Languages. Wien: Universität Wien, 2008. (ang.).
- Artykuły
- Joseph F. Eska. The so-called weak or dental preterite in Continental Celtic, Watkins’ Law, and related matters. „Historische Sprachforschung”. 103, s. 81–91, 1990. (ang.).
- Joseph F. Eska. On basic configuration and movement within the Gaulish clause. „Hautes études du monde greco-romain”. 3, s. 215–229, 2007. (ang.).
- Joseph F. Eska: Continental Celtic. W: Roger D. Woodland: The Ancient Languages of Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2008, s. 165–188. ISBN 978-0-521-68495-8. (ang.).
- Raymond Hickey: Sound change and typological shift. Initial mutation in Celtic. W: Jacek Fisiak: Linguistic Typology and Reconstruction. Berlin: Mouton, 1995, s. 133-182. ISBN 978-3110149050. (ang.).
- Karl H. Schmidt. Zur Rekonstruktion des Keltischen. Festlandkeltisches und inselkeltisches Verbum. „Zeitschrift für celtische Philologie”. 41, s. 159–179, 1986. (niem.).