Wikipedia

Iain Chalmers

Iain Goeffrey Chalmers (ur. 3 czerwca 1943 w Liverpool) – brytyjski lekarz, specjalista w dziedzinie położnictwa i neonatologii oraz zdrowia publicznego, dyrektor National Perinatal Epidemiology Unit w Oksfordzie[1] (Uniwersytet Oksfordzki), współzałożyciel i dyrektor pierwszego Cochrane Centre (UKCC), rozwiniętego do międzynarodowej Cochrane Collaboration, koordynator James Lind Alliance[2][3].

Iain Geoffrey Chalmers
Sir Iain
Ilustracja
Iain Chalmers (Oksford 2014)
Data i miejsce urodzenia

3 czerwca 1943
Liverpool

Zawód, zajęcie

lekarz (położnictwo, neonatologia, zdrowie publiczne)

Narodowość

brytyjska

Alma Mater

Middlesex Hospital Medical School[a], Uniwersytet Londyński

Uczelnia

Uniwersytet Oksfordzki

Wydział

Nuffield Department of Clinical Medicine
National Perinatal Epidemiology Unit (NPEU)
The Centre for Evidence-Based Medicine (CEBM)

Stanowisko

dyrektor NPEU

Odznaczenia
Odznaka Rycerza Kawalera (Wielka Brytania)
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Urodził się w 3 czerwca 1943 roku w Liverpoolu. Studiował medycynę w Middlesex Hospital Medical School[a], Uniwersytet Londyński, uzyskując w latach 60. stopień MBBS[b][4][5].

Studiował i rozpoczynał praktykę lekarską w latach debat o konieczności reorganizacji systemu opieki zdrowotnej[c] zgodnie z potrzebami społeczeństwa oraz z wiedzą nt. statystyki medycznej, medycyny opartej na dowodach (EBM) i zdrowia publicznego. Tę wiedzę intensywnie pogłębiano w Uniwersytecie Oksfordzkim, Londyńskiej Szkole Higieny i Medycyny Tropikalnej i in. (zob. Ronald Fisher, Austin Bradford Hill, Archibald Cochrane i inni). Po krótkim okresie praktyki lekarskiej w Londynie podjął pracę w Agendzie Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim (UNRWA)[4][5]. Swoją decyzję o włączeniu się do działań ONZ uzasadniał wstydem odczuwanym z powodu deklaracji Balfoura – zdradzenia Palestyńczyków przez Wielką Brytanię w 1917 roku (zob. historia Gazy po 1918). Pracował w palestyńskim obozie dla uchodźców w Strefie Gazy w latach 1969–1970.

W pierwszych latach praktyki lekarskiej przekonał się, że część akademickiej wiedzy medycznej jest niewiarygodna – stał się bardzo sceptyczny wobec tych metod leczenia, które nie są oparte na wiarygodnych dowodach badawczych (stosowanie części polecanych terapii może prowadzić do cierpienia lub śmierci pacjentów). Żartobliwie mówił o „chronicznej sceptycemii”[4][5], która nasiliła się po lekturze publikacji A. Cochrane’a pt. Effectiveness & Efficiency: Random Reflections on Health Services (wyd. 1972)[6]. Twierdził, że ta mała książeczka zmieniła jego życie[7].

Po powrocie do Londynu został zatrudniony w National Health Service (NHS). Obszar swojej pracy określał jako przestrzeń między instytucjami systemu opieki zdrowotnej i środowiskiem akademickim[5]. Z wytrwałością (nazywaną przez współpracowników uporem) zmierzał do doskonalenia i popularyzacji najbardziej wiarygodnych metod badań klinicznych (np. RCT, przeglądy systematyczne, metaanalizy). Koncepcje Cochrane’a realizował opracowując publikacje naukowe i tworząc – wraz ze współpracownikami – kolejne instytucje, zaangażowane w rozwój EBM[8]:

National Perinatal Epidemiology Unit (NPEU)

edytuj

Inspiracją dla zespołu National Perinatal Epidemiology Unit (NPEU) był opublikowany w 1979 roku artykuł A. Cochrane’a pt. 1931–1971: a critical review, with particular reference to the medical profession[16]. W podsumowaniu krytycznego przeglądu jakości wielu różnorodnych procedur medycznych[16] Cochrane stwierdził m.in.:

Powinno się nasz zawód poddać poważnej krytyce za to, iż do tej pory nie opracowaliśmy okresowo uaktualnianych krytycznych podsumowań wszystkich badań z randomizacją dotyczących poszczególnych specjalizacji i działów medycyny[17].

Najbardziej krytyczna opinia Cochrane’a dotyczyła neonatologii i położnictwa. Iain Chalmers podjął intensywne starania o zmianę tej sytuacji. Jako pierwszy dyrektor NPEU, utworzonego w Uniwersytecie Oksfordzkim w 1972 roku, rozpoczął – z krajowymi i zagranicznymi współpracownikami – gromadzenie informacji nt. kontrolowanych badań klinicznych w medycynie okołoporodowej[1][9]. Celem zespołu NPEU stało się zgromadzenie bazy danych umożliwiających oceny bezpieczeństwa i skuteczności interwencji stosowanych w tej dziedzinie oraz wspieranie wspólnych i skoordynowanych starań o ich poprawę. Przyjęto, że baza będzie zawierać: rejestr opublikowanych raportów z badań, rejestr badań nieopublikowanych, rejestr prób trwających i planowanych oraz dane pochodzące z wykonanych metaanaliz[17][18]. W latach 1985–1986 opublikowano:

  • Classified Bibliography of Controlled Trials in Perinatal Medicine 1940–1984 – zbiór ok. 3000 przeanalizowanych raportów z badań wykonanych w różnych krajach wydany w formie książkowej (Oxford Medical Publications, 1985)[19]
  • I. Chalmers, J. Hetherington, M. Newdick, L. Mutch, A. Grant, M. Enkin, E. Enkin, K. Dickersin: The Oxford Database of Perinatal Trials: Developing a Register of Published Reports of Controlled Trials (Controlled Clinical Trials 1986)[20]
  • I. Chalmers: A register of controlled trials in perinatal medicine (WHO Chronicle 1986)[21]

A. Cochrane stwierdził w 1987 roku (na rok przed śmiercią), że ta baza jest prawdziwym kamieniem milowym na drodze do udoskonalenia opieki zdrowotnej dzięki randomizowanym badaniom klinicznym. Zasugerował, że analogiczne bazy powinny powstać dla innych specjalności[17].

UK Cochrane Centre i Cochrane Collaboration

edytuj
Osobny artykuł: Cochrane Collaboration.

W 1992 roku Iain Chalmers, korzystając ze wsparcia National Health Service i pomocy zainteresowanych specjalistów z różnych krajów, rozpoczął tworzenie w Uniwersytecie Oksfordzkim centrum nazwanego UK Cochrane Center (UKCC), zajmującego się ocenami bezpieczeństwa i skuteczności interwencji medycznych stosowanych w różnych dziedzinach medycyny oraz wiarygodności badań klinicznych opublikowanych w światowym piśmiennictwie naukowym. W tymże roku w British Medical Journal ukazał się tekst Chalmersa i współautorów, przypominający apele A. Cochrane’a, aby „wszystkie randomizowane i kontrolowane badania były rejestrowane i publikowane”. Współautorami artykułu pt. Getting to grips with Archie Cochrane's agenda[22] byli:

  • Kay Dickersin – amerykańska specjalistka w dziedzinie epidemiologii, profesor Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health w Baltimore, pełniąca m.in. funkcję dyrektora Center for Clinical Trials and Evidence Synthesis[23][24]
  • Thomas C. Chalmers (1917–1995) – lekarz, naukowiec, nauczyciel akademicki (zatrudniony w The Mount Sinai School of Medicine w Nowym Jorku) i organizator opieki zdrowotnej, nieustępliwie promujący rzetelne badania kliniczne, przeglądy systematyczne i metaanalizy[25][26][27]

W 1993 roku przedstawiciele Cochrane Center’s utworzonych w jedenastu krajach (77 osób) spotkali się w Oksfordzie. W dniach 15–16 października 1993 w Summertown Pavilion Iain Chalmers został wybrany na pierwszego przewodniczącego Cochrane Collaboration (w kolejnych latach spotkania nazwane Cochran Colloquium organizowano corocznie w różnych krajach[28]). Wśród pierwszych członków organizacji byli[29]:

2007[32], How systematic reviews can reduce waste in research[33]

  • Andrew Herxheimer, farmakolog kliniczny, założyciel i redaktor Biuletyn Drugs & Therapeutics (1967-1992)[34][35][36]
  • Mike Clarke (następca Chalmersa na stanowisku dyrektora UK CC)[7][37][38]

i wielu innych doświadczonych przedstawicieli różnych specjalności oraz osoby reprezentujące pacjentów (wśród nich Hilda Bastian[39], współzałożycielka Australasian Cochrane Centre, Homebirth Australia, sieci Maternity Alliance i in. W tworzeniu zasad kontroli jakości badań klinicznych brał udział m.in. A.R. Jadad, kanadyjsko-kolumbijski lekarz, przebywający w Oksfordzie jako stypendysta British Council. Alex Jadad został jednym z członków Cochrane Centre jako Visiting Research Fellow 1993–1994 (opiekun naukowy: H.J. McQuay)[40][41]. Zaproponowana przez niego skala jakości opublikowanych RCT jest nazywana skalą Jadada.

Cochrane Collaboration stała się w następnych latach globalną, niezależną siecią o dużym zasięgu, utworzoną przez geograficzne grupy Cochrane w 43 krajach (również w Polsce)[42][43][44].

W 2003 roku Iain Chalmers zrezygnował z udziału w pracy Cochrane Collaboration, koncentrując się na realizacji nowych zadań. Dalszy rozwój organizacji zostawił w rękach następców, głównie lekarzy-specjalistów[7].

 
A
 
B
 
C
 
D
A – Classified Bibliography of Controlled Trials in Perinatal Medicine 1940–1984 (NPEU 1986)
B – Iain Chalmers i Hilda Bastian[39] na spotkaniu z okazji utworzenia Australasian Cochrane Centre (Canberra 1994)
C – Logo Cochrane Collaboration nawiązuje do jednej z metaanaliz (porównanie wyników siedmiu prób zastosowania kortykosteroidów w celu przyspieszenia rozwoju płuc u wcześniaków)[45].
D – Iain Chalmers w Office UK Cochrane-Centre[11], prezentujący nowe wydanie zadedykowanej Williamowi Silvermanowi[46][47] książki Testing Treatments: Better Research for Better Healthcare w wersji hiszpańskojęzycznej – Cómo se prueban los tratamientos: Una mejor investigación para una mejor atención de saludañol (2010)[48]

The James Lind Initiative: James Lind Library, James Lind Alliance

edytuj
 
James Lind (1716–1794)[e], patron James Lind Alliance

Od 2003 roku I. Chalmers koncentruje się na popularyzacji zagadnień wiarygodnych badań klinicznych w środowisku lekarskim i poza nim (studenci medycyny, naukowcy, pacjenci i ich opiekunowie, organizatorzy systemów ochrony zdrowia i inni) oraz promowaniu i koordynacji najbardziej potrzebnych nowych badań. Realizacja projektu „James Lind Initiative”, obejmującego działalność James Lind Library (JLL) i James Lind Alliance (JLA) jest od 2011 roku dofinansowywana przez National Institute of Health Research (NIHR)[49][50][51].

James Lind Library (JLL)

Realizację nowych zadań Chalmers rozpoczął od nawiązania współpracy z zespołem redakcyjnym internetowej witryny o nazwie „Controlled Trials from History”, utworzonej w 1998 roku w Royal College of Physicians of Edinburgh (Sibbald Library, zob. Robert Sibbald). Powstała dla uczczenia pięćdziesiątej rocznicy opublikowania wyników randomizowanych badań skuteczności streptomycyny w leczeniu gruźlicy płuc[52]. W zbiorze „Controlled Trials from History” zamieszczano materiały na temat wielowiekowej historii prób zminimalizowania błędów stronniczości podczas określania prawdziwych skutków leczenia. Centralnym punktem tego zbioru była praca Jamesa Linda na temat skuteczności różnych terapii w leczeniu szkorbutu („Treatise of the Scurvy”, 1753)[53].

W 2003 roku, ok. 250 lat po publikacji pracy Linda, witryna „Controlled Trials from History” została przeprojektowana i ponownie uruchomiona przez Royal College jako „James Lind Library” (JLL, siedem wersji językowych)[14][54]. I. Chalmers objął stanowisko redaktora naczelnego. W tymże roku JLL została wyróżniona przyznaniem nagrody Scientific American „2003 Sci/Tech Web Awards: MEDICINE”[55]. W 2019 roku udostępniono wersję książkową The James Lind Library’s; Introduction to Fair Tests of Treatments[56]. Planowany jest dalszy rozwój JLL, m.in. zacieśnienie współpracy z Journal of the Royal Society of Medicine[57].

James Lind Alliance

James Lind Alliance (JLA) został założony w 2004 roku przez Sir Iaina Chalmersa, dr Johna Scaddinga (ówczesnego dziekana Royal Society of Medicine) i Sir Nicka Partridge’a (prezesa "INVOLVE" UK National Advisory group). JLA jest brytyjską organizacją non-profit, której celem jest identyfikacja luk w wiedzy, dotyczącej usług zdrowotnych i społecznych. Działalność jest prowadzona z udziałem konsultantów reprezentujących JLA w roboczych grupach (Priority Setting Partnerships, PSP). W skład grup („partnerstw”) wchodzą lekarze odpowiednich specjalności, farmaceuci, pacjenci i ich opiekunowie (pielęgniarki, rehabilitanci, członkowie rodzin, opiekunowie społeczni i in.). Partnerstwa rozpoczynają pracę od zgromadzenia informacji o potrzebach chorych oraz stanie wiedzy nt. określonej terapii. Ich przeanalizowanie umożliwia wskazanie luk w tej wiedzy. W czasie organizowanych spotkań–warsztatów członkowie PSP uzgadniają listę najważniejszych luk, przekazywaną do wiadomości naukowców i fundatorów badań (m.in. publikacja na stronie internetowej JLA)[3][15][49].

Prace pierwszego partnerstwa dotyczyły ustalania priorytetów (PSP) dla problemów związanych z astmą. Zostało ono opisane jako „partnerstwo robocze JLA” obejmujące British Thoracic Society i Asthma UK. Prace zakończono w 2007 roku. Metody i wyniki udokumentowano i wykorzystano. Druga grupa robocza, która zajęła się zagadnieniami nietrzymania moczu, ukończyła pracę w listopadzie 2008 roku. W następnych latach wzrastała świadomość potrzeby działań JLA i rosła liczba programów PSP[2][3] oraz liczba opracowanych "list priorytetów" – zestawień zagadnień wymagających wykonania nowych badań w pierwszej kolejności (Top 10s of priorities for research)[58].

Publikacje

edytuj

Pub Med Chalmers I. 418 wyników wyszukiwania[59], w tym publikacje nt. badań klinicznych (31), RCT (18), przeglądów systematycznych (5), metaanaliz (5). Część kopii publikacji zamieszczono w James Lind Library[60]. Wśród często cytowanych publikacji znajdują się m.in.:

  • Non-Random Reflections on Health Services Research: On the 25th Anniversary of Archie Cochrane's „Effectiveness and Efficiency”[61]
  • Effective Care in Pregnancy and Childbirth: Pregnancy[62]
  • The Oxford Database of Perinatal Trials: Developing a Register of Published Reports of Controlled Trials[20]
  • Testing Treatments: Better Research for Better Healthcare (2006, 2011)[63]; hiszp. Cómo se prueban los tratamientos: Una mejor investigación para una mejor atención de salud (2010)[48]

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Iain Chalmers otrzymał pięć doktoratów honoris causa oraz[64][65]:

  • 2000 – Odznakę Rycerza Kawalera (ang. Knight Bachelor) z tytułem Sir
  • 2010 – C-E.A. Winslow Award (Yale School of Medicine)
  • 2014 – Feature BMJ Awards 2014, Lifetime Achievement Award
  • 2019 – David Sackett Prize[66]

Nagrody i wyróżnienia przyjmował niechętnie. Twierdził, że budzące podziw osiągnięcia były zawsze zasługą zespołów, współpracujących w ramach Cochrane Collaboration[f], Jame Lind Library lub James Lind Alliance. W 2006 roku wyraził zgodę na umieszczenie swojego portretu w National Portrait Gallery (Londyn), jednak znalazł się w niej portret niestandardowy. Sylwetka Iaina Calmersa została przedstawiona w centrum pomieszczenia, na którego ścianach, podłodze i suficie Sir Iain umieszcza portrety licznych współpracowników[67]. Wśród nich znajduje się znany z JLL portret Archibalda Cochrane’a, inspiratora całej zawodowej działalności Chalmersa[68].

Po ustanowieniu w 2019 roku nagrody Davida Sacetta ponownie myślał o odmowie jej przyjęcia, jednak uległ namowom przyjaciół i współpracowników[g]. Swoje wystąpienie w czasie uroczystości wręczania pierwszej Sackett Prize poświęcił trudnej historii medycyny opartej na faktach (EBM), w tym zasługom D. Sacketta w procesie rozwoju EBM, Cochrane Collaboration, James Lind Library i in.[66]

Uwagi

edytuj
  1. ↑ a b
     
    Middlesex Hospital w 1830
    Middlesex Hospital Medical School obecnie nie istnieje (po kolejnych reorganizacjach została w 1987 roku połączona ze szkołą medyczną University College London, a w 2005 roku ostatecznie zamknięta). Była rodzajem szpitala klinicznego o tradycji sięgającej połowy XVIII wieku. Działała w Middlesex (później część Wielkiego Londynu). Szpital zajmował się położnictwem od 1747 roku (pierwsze w Anglii „łóżka macierzyńskie”)[69].
  2. ↑ zob. Bachelor’s degree
  3. ↑ zob. historia NHS
  4. ↑ Centrum EBM w Uniwersytecie Oksfordzkim założył w 1995 roku David Sackett (1934–2015), amerykańsko-kanadyjski lekarz z McMaster University w Ontario, nazywany ojcem epidemiologii klinicznej[72]. Wokół kilkuosobowej kadry CEBM powstała sieć bliskich współpracowników: Iain Chalmers, Douglas Altman, Amanda Burls, Michael Clarke, Rory Collins, Martin Dawes, Tim Peto, Richard Peto, Jon Deeks, Brian Haynes, Rod Jackson, Ann McPherson, Sharon Strauss i in.[12].
  5. ↑ W James Lind Library zamieszczono artykuł Johna Chalmersa pt. Sir George Chalmers (c 1720-1791), portraitist of James Lind (JLL 2005)[71].
  6. ↑ Iain Chalmers wyraził żal z powodu zmiany nazwy „Cochrane Collaboration” na „Cochrane” – porzucenia słowa „współpraca”, podczas gdy właśnie współpraca była częścią etosu organizacji od jej początku[7]. O własnych kompetencjach mówił skromnie[70]:

    …as a clinician who has not practised clinically since 1973 I don’t think my opinions on this important topic should have any credibility.

  7. ↑ Fragment wystąpienia na uroczystości wręczania pierwszej David Sackett Price[66]:

    Dave Sackett is known for many things, but probably most of all for his inspired and inspiring leadership of the Evidence-Based Medicine movement – initially from the McMaster ‘fountainhead’ in Canada, then from Oxford. For all of us who admired Dave, the decision by Nino Cartabelotta and his colleagues to establish a David Sackett Prize to celebrate Dave is very welcome. Thank you, Nino.

    ... Because of my dubious credentials, I should perhaps have declined the Prize. However, after discussing the matter with my wife Jan and Andy Oxman[1] and Paul Glasziou, I recognised that this would be churlish and ungrateful.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Iain Chalmers. The Work of the National Perinatal Epidemiology Unit: One Example of Technology Assessment in Perinatal Care. „International Journal of Technology Assessment in Health Care”. 7 (4), s. 430-459, 1991. Cambridge University Press. ISSN 0266-4623. (ang.). 
  2. ↑ a b History. [w:] The James Lind Alliance [on-line]. Crown Copyright. [dostęp 2020-07-27]. (ang.).
  3. ↑ a b c About the James Lind Alliance. [w:] The James Lind Alliance [on-line]. Crown-copyright. [dostęp 2020-07-27].
  4. ↑ a b c Geoff Watts. Profile : Iain Chalmers: maverick master of medical evidence. „The Lancet”. 368 (9554), s. 2203, 2206, December 2006. ISSN 1605-1676. (ang.). 
  5. ↑ a b c d Leyla Sanai. Career Focus: Sir Iain Chalmers. „The BMJ”, s. 214, 2005. DOI: 10.1136/bmj.331.7525.s214. (ang.). 
  6. ↑ Archie L. Cochrane: Effectiveness & Efficiency: Random Reflections on Health Services. The Nuffield Provintial Hospitals Trust, 1972, s. 92.
  7. ↑ a b c d e Ray Moynihan: „The Recommended Dose” – with Ray Moynihan 13 Iain Chalmers. [w:] TRD Iain Chalmers interview transcript (Cochrane co-founder Iain Chalmers joins Ray to look back on the origins of the organisation and the extraordinary life of its namesake, Archie Cochrane) [on-line]. The Cochrane Collaboration. [dostęp 2020-06-06]. (ang.).
  8. ↑ Julian Champkin. “We need the public to become better BS detectors”: Sir Iain Chalmers. „Significance : statistics making sense”, s. 25-30, 16 July 2014. The Royal Statistical Society. Wiley. DOI: 10.1111/j.1740-9713.2014.00751.x. ISSN 1740-9705. (ang.). 
  9. ↑ a b UK Cochrane Centre ; Our History. UKCC, 2013. [dostęp 2020-06-19]. (ang.).
  10. ↑ O nas. [w:] Strona internetowa Cochrane [on-line]. The Cochrane Collaboration. [dostęp 2020-05-13]. (pol.).
  11. ↑ a b UK Cochrane centre Social Media. [w:] Annual Report 2013-14 ( April 2013 to March 2014) [on-line]. UK Cochrane Centre ; National Institute for Health Research. s. 1-13. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
  12. ↑ a b The History of CEBM. [w:] CEBM The Centre for Evidence-Based Medicine develops, promotes and disseminates better evidence for healthcare [on-line]. Univ. Oxford ; Centre for Evidence-Based Medicine, January 20, 2015. [dostęp 2020-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-07)]. (ang.).
  13. ↑ CEBM. The Centre for Evidence-Based Medicine develops, promotes and disseminates better evidence for healthcare. [w:] Strona internetowa [on-line]. ECBM ; Uniwersytet Oksfordzki, Nuffield Department of Clinical Medicine. [dostęp 2020-06-24]. (ang.). (search: Chalmers)
  14. ↑ a b About the Library. [w:] Portal The James Lind Library [on-line]. James Lind Initiative, Royal College of Physicians of Edinburgh, Minervation Ltd. [dostęp 2020-06-21]. (ang.).
  15. ↑ a b Nick Partridge, John Scadding. The James Lind Alliance: patients and clinicians should jointly identify their priorities for clinical trials. „The Lancet”. 364 (9449), s. 1923-1924, November 27, 2004. ISSN 0140-6736. (ang.). 
  16. ↑ a b A. Cochrane: 1931–1971: a critical review, with particular reference to the medical profession. W: Teeling Smith, G. and Wells, N. eds.: Medicines for the year 2000. London: Office of Health Economics (OHE), s. 1-11.
  17. ↑ a b c Zmiany, jakich dokonujemy; Nazwa Cochrane > Dowiedz się więcej o Archie Cochrane. [w:] Strona internetowa Cochrane [on-line]. The Cochrane Collaboration. [dostęp 2020-05-13]. (pol.).
  18. ↑ Arne Ohlsson, Kathie Clark. Evidence-based perinatal and paediatric health care: The contribution of the Cochrane Collaboration and the Canadian Cochrane Network and Centre. „Paediatr Child Health”. 5 (7), s. 319–322, 2002 May-Jun. Oxford University Press on behalf of the Canadian Paediatric Society. ISSN 1205-7088. (ang.). 
  19. ↑ PRF Dear. Book reviews ; Classified Bibliography of Controlled Trials in Perinatal Medicine 1940–1984 prep. by NPEU, Oxford Univ. Press 1985. „Archives of Disease in Childhood”. 61 (11), s. 1150, 1986 Nov. BMJ Group (UK). ISSN 0003-9888. (ang.). 
  20. ↑ a b I. Chalmers, J. Hetherington, M. Newdick, L Mutch, A. Grant, M. Enkin, E. Enkin, K. Dickersin. The Oxford Database of Perinatal Trials: Developing a Register of Published Reports of Controlled Trials. „Contemporary Clinical Trials (Control Clin Trials)”. 7 (4), s. 306-324, 1986 Dec. Elsevier. DOI: 10.1016/0197-2456(86)90038-3. ISSN 1551-7144. (ang.). 
  21. ↑ Iain Chalmers. A register of controlled trials in perinatal medicine. „WHO Chronicle”. 40 (2), s. 61-65, 1986. (ang.). 
  22. ↑ I. Chalmers, K. Dickersin, T.C. Chalmers. Getting to grips with Archie Cochrane's agenda. „The BMJ”. 305 (6857), s. 786–788, 1992 Oct 3. BMJ UK. DOI: 10.1136/bmj.305.6857.786. (ang.). 
  23. ↑ Kay Dickersin, PhD Kay Dickersin Professor - Emeritus. [w:] strona internetowa Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health [on-line]. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
  24. ↑ Search: Dickersin K (212 results). [w:] PubMed.gov [on-line]. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
  25. ↑ Thomas C. Chalmers Papers 1927-1995. [w:] National Library of Medicine [on-line]. NLM Support Center. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
  26. ↑ Chalmers, former CC director, dies Dec. 20. [w:] strona internetowa National Institutes of Health, Warren Grant Magnuson Clinical Center (CC) Bethesda, Maryland [on-line]. NIH, 1996. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
  27. ↑ Search: Chalmers TC[Author (289 results)]. [w:] PubMed.gov [on-line]. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
  28. ↑ The 26th Cochrane Colloquium, Santiago. [w:] Strona internetowa [on-line]. grudzień 2019. [dostęp 2020-08-05]. (ang.).
  29. ↑ First annual Cochrane Colloquium. [w:] Cochrane Community > Past Colloquia (Cochrane20 Video Series) [on-line]. The Cochrane Collaboration, 1993. [dostęp 2020-07-23]. (ang.). you Tube: First annual Cochrane Colloquium, 1993
  30. ↑ Dr. Peter Tugwell. [w:] Strona internetowa University of Ottawa, Faculty of Medicine, Centre for Global Health [on-line]. uOttawa. [dostęp 2020-07-23]. (ang.).
  31. ↑ Prof Paul Glasziou. [w:] Strona internetowa Bond University [on-line]. Bond University. [dostęp 2020-07-23]. (ang.).
  32. ↑ Paul Glasziou, Iain Chalmers, Michael Rawlins, Peter McCulloch. When are randomised trials unnecessary? Picking signal from noise. „The BMJ”. 334 (7589), s. 349–351, 2007 Feb 17. BMJ (United Kingdom). DOI: 10.1136/bmj.39070.527986.68. ISSN 0959-8138. (ang.). 
  33. ↑ Paul Glasziou and Iain Chalmers. How systematic reviews can reduce waste in research. „The BMJ Opinion; Comment and opinion from The BMJ's international community of readers, authors, and editors”, October 29, 2015. BMJ Publishing Group. (ang.). 
  34. ↑ In memoriam: Andrew Herxheimer. [w:] Strona internetowa Cochrane UK [on-line]. [dostęp 2020-06-27]. (ang.).
  35. ↑ Joe Collier's editorship of DTB. „Drug and Therapeutics Bulletin”. 42 (6), s. 47-48, 1 June 2004. BMJ Publishing Group. DOI: 10.1136/dtb.2004.42647. ISSN 0012-6543. (ang.). 
  36. ↑ Andrew Herxheimer Memorial Meeting (Friends’ Meeting House, St Giles, Oxford OX1 3LW). [w:] Strona internetowa Cochrane [on-line]. The Cochrane Collaboration, 15 November 2016. [dostęp 2020-06-28]. (ang.).
  37. ↑ Ciara Keenan: Interviews: Mike Clarke. [w:] Campbell Collaboration UK & Ireland ; ; META-EVIDENCE BLOG [on-line]. June 22, 2020. [dostęp 2020-07-26]. (ang.).
  38. ↑ Mike Clarke bio. [w:] The Cochrane Collaboration; Cochrane Methods [on-line]. The Cochrane Collaboration. [dostęp 2020-07-26].
  39. ↑ a b About Hilda Bastian. [w:] PLOS Blog [on-line]. PLOS San Francisco, California, US. [dostęp 2020-06-24]. (ang.).
  40. ↑ A.R. Jadad, H. J. McQuay. Searching the literature. Be systematic in your searching.. „The BMJ”. 307(6895), s. 66, 1993 Jul 3. DOI: 10.1136/bmj.307.6895.66-a. ISSN 0959-8138. (ang.). 
  41. ↑ Jadad A.R., McQuay H.J. (Oxford Regional Pain Relief Unit, Churchill Hospital, United Kingdom). A high-yield strategy to identify randomized controlled trials for systematic reviews. „Online J. Curr. Clin. Trials”, 1993 Feb 27. ISSN 1059-2725. (ang.). 
  42. ↑ O nas. [w:] Strona internetowa Cochrane [on-line]. The Cochrane Collaboration. [dostęp 2020-06-28]. (pol.).
  43. ↑ Nasza globalna społeczność. [w:] Strona internetowa Cochrane [on-line]. The Cochrane Collaboration. [dostęp 2020-06-28]. (pol.).
  44. ↑ Milestones for the Collaboration from 1993 to 2013. [w:] Cochrane20 Video Series [on-line]. youtube.com. [dostęp 2020-07-22]. (ang.).
  45. ↑ Zmiany, jakich dokonujemy; Nasze logo ma swoją historię. [w:] Strona internetowa Cochrane [on-line]. The Cochrane Collaboration. [dostęp 2020-05-13]. (pol.).
  46. ↑ Lawrence Gartner, Carol Gartner: William A. Silverman Papers Finding Aid. [w:] Pediatric History Center [on-line]. American Academy of Pediatrics, 1 Apr. 2007. [dostęp 2020-07-27]. (ang.).
  47. ↑ Jennifer Bayot. William A. Silverman, 87, Dies; Leading Neonatologist of 1950's. „The New York Times”, Jan. 2, 2005. (ang.). 
  48. ↑ a b Imogen Evans, Hazel Thornton, Iain Chalmers, Paul Glasziou: Cómo se prueban los tratamientos: Una mejor investigación para una mejor atención de salud; Una mejor investigación para una mejor atención de salud. Washington: Organización Panamericana de Salud, 2014, s. 200. ISBN 978-92-75-31847-8.
  49. ↑ a b Iain Chalmers 1, Patricia Atkinson, Mark Fenton, Lester Firkins, Sally Crowe, Katherine Cowan. Tackling treatment uncertainties together: the evolution of the James Lind Initiative, 2003-2013. „J R Soc Med”. 106 (12), s. 482-491, 2013 Dec Epub 2013 Jul 3. Sage Publications (United Kingdom). DOI: 10.1177/0141076813493063. ISSN 0141-0768. (ang.). 
  50. ↑ Iain Chalmers, Patricia Atkinson, Douglas Badenoch, Paul Glasziou, Astrid Austvoll-Dahlgren, Andy Oxman, Mike Clarkes. The James Lind Initiative: books, websites and databases to promote critical thinking about treatment claims, 2003 to 2018. „Res Involv Engagem.”. 5 (6), 2019. (ang.). 
  51. ↑ Mike Clarke, Vinod Ravindran. Royal College of Physicians of Edinburgh, James Lind Library and fair tests of treatment. „Journal of the Royal College of Physicians of Edinburgh”. 49 (4), s. 267–268, 2019. ISSN 1478-2715. (ang.). 
  52. ↑ Medical Research Council (1948); Streptomycin treatment of pulmonary tuberculosis: a Medical Research Council investigation. BMJ 2:769-2. James Lind Library, October 30, 1948. [dostęp 2020-07-30]. (ang.).
  53. ↑ Lind J: Lind J (1753). A treatise of the scurvy. [w:] The James Lind Library. Illustrating the development of fair tests of treatments in health care [on-line]. org. Edinburgh: Printed by Sands, Murray and Cochran for A Kincaid and A Donaldson; web. James Lind Initiative, the Royal College of Physicians of Edinburgh and Minervation Ltd, 1753. [dostęp 2020-07-31]. (ang.).
  54. ↑ Iain Chalmers, Editor. The James Lind Initiative. „Journal of the Royal Society of Medicine (J R Soc Med)”. 96 (12), s. 575–576, 2003 Dec. Sage Publications (United Kingdom). DOI: 10.1258/jrsm.96.12.575. ISSN 0959-5287. (ang.). 
  55. ↑ Editors. 2003 Sci/Tech Web Awards: MEDICINE. „Scientific American”, May 27, 2003. Springer Nature America. (ang.). 
  56. ↑ Mike Clarke, Patricia Atkinson, Douglas Badenoch, Iain Chalmers, Paul Glasziou, Scott Podolsky, Ulrich Tröhler: The James Lind Library’s Introduction to Fair Tests of Treatments. James Lind Library, s. 96.
  57. ↑ Iain Chalmers, Kamran Abbasi. Developing the collaboration between the James Lind Library and the Journal of the Royal Society of Medicine. „Journal of the Royal Society of Medicine”. 113 (7), s. 266-269, July 1, 2020. DOI: 10.1177/0141076820937539. ISSN 0141-0768. (ang.). 
  58. ↑ Top 10s of priorities for research. [w:] James Lind Alliance. Priority Setting Partnership [on-line]. Crown copyright. [dostęp 2020-08-03]. (ang.).
  59. ↑ Pub Med Chalmers I. (Sorted by: Best match). [w:] PubMed [on-line]. National Library of Medicine. [dostęp 2020-08-04]. (ang.).
  60. ↑ Search results for “Chalmers I". [dostęp 2020-08-04]. (ang.).
  61. ↑ Alan Maynard (Ed.), Iain Chalmers (Ed.): Non-Random Reflections on Health Services Research: On the 25th Anniversary of Archie Cochrane's „Effectiveness and Efficiency”. Blackwell Publishers, January 2nd 2002 (first published March 14th 1997), s. 320. ISBN 0-7279-1151-1.
  62. ↑ Iain Chalmers, Murray Enkin, Marc J. N.C. Keirse: Effective Care in Pregnancy and Childbirth: Pregnancy. Oxford University Press, 1989, s. 1516.
  63. ↑ Imogen Evans, Hazel Thornton, Iain Chalmers, Paul Glasziou: Testing Treatments: Better Research for Better Healthcare (wyd. 2). London: Pinter & Martin, 2006, 2011, s. 199. ISBN 1-905177-49-6.
  64. ↑ Michael Greenwood, Sir Iain Chalmers, Noted Medical Researcher, to Receive Winslow Award [online], Yale School of Medicine News, 2010 (ang.).
  65. ↑ Nigel Hawkes. Lifetime Achievement Award 2014: Sir Iain Chalmers. „The BMJ (online)”, May 2014. BMJ Publishing Group. DOI: 10.1136/bmj.g2921. (ang.). 
  66. ↑ a b c David Sackett Prize awarded to Sir Iain Chalmers. [w:] web. Cochrane UK [on-line]. The Cochrane Collaboration, November 19, 2019. [dostęp 2020-08-05]. (ang.).
  67. ↑ Julia Fullerton-Batten: Sir Iain Geoffrey Chalmers. [w:] Primary Collection NPG P1128(2) [on-line]. National Portrait Gallery (Londyn), 27 February 2006 Commissioned, 2006. [dostęp 2020-08-04]. (ang.).
  68. ↑ Cochrane AL (1941); Reported in: Sickness in Salonica: my first, worst, and most successful clinical trial. BMJ 1984;289:1726-1727. [w:] James Lind Library [on-line]. James Lind Initiative, the Royal College of Physicians of Edinburgh and Minervation Ltd. [dostęp 2020-08-04]. (ang.).
  69. ↑ Middlesex Hospital; Mortimer Street, W1N 8AA; Medical character: 1745 – 2006. [w:] Lost Hospitals of London [on-line]. ezitis.myzen.co.uk. [dostęp 2020-06-11]. (ang.).
  70. ↑ Annabel Ferriman. IIain Chalmers: Guilty, obsessional, and frustrated. „The BMJ”, 30 October 2013. DOI: 10.1136/bmj.f6152. ISSN 0959-8138. (ang.). 
  71. ↑ John Chalmers (Edinburgh): Sir George Chalmers (1720-1791), portraitist of James Lind. [w:] James Lind Library [on-line]. 2005. [dostęp 2020-06-21]. (ang.).
  72. ↑ Brandi White. Making Evidence-Based Medicine Doable in Everyday Practice. „Fam Pract Manag.”. 11 (2), s. 51-58, 2004. American Academy of Family Physicians. (ang.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iain_Chalmers&oldid=75214330”