Drawsko (jezioro)
Drawsko – jezioro na Pojezierzu Drawskim, położone w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Czaplinek. Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 1781,5 ha[1]. Objętość wody w zbiorniku wynosi 331 443,5 tys. m³[2].
| |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
128,3 – 128,7 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
1781,5 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
331.443,5 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody |
III (w roku 1996) |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu drawskiego  | |
Położenie na mapie gminy Czaplinek  | |
 53°35′12″N 16°11′15″E/53,586667 16,187500
| |
Według publikacji z 1991 roku maksymalna głębokość wynosi 79,7 m, a średnia głębokość 17,7 m[1]. Drawsko jest drugim jeziorem po Hańczy pod względem głębokości w Polsce.
Położenie
edytujPrzez jezioro Drawsko przepływa rzeka Drawa, nad Drawskiem położone jest miasto Czaplinek. Na jeziorze znajduje się 12 wysp: Lelum, Polelum, Mokra, Środkowa, Zachodnia, Bagienna, Samotna, Dzika (Bobrowa), Żurawia, Czapla, Kacza oraz największa wyspa Bielawa, która jest piątą wyspą jeziorną w Polsce pod względem wielkości[3].
Zwierciadło wody jeziora znajduje się na wysokości 128,7 m n.p.m.[1]
Drawsko powstało w miejscu skrzyżowania się kilku głębokich rynien polodowcowych.
Jakość wód
edytujW 2009 roku przeprowadzono badania jakości wód Drawska w 5 punktach w ramach monitoringu diagnostyczno-operacyjnego. W ich wyniku oceniono stan ekologiczny na umiarkowany (III klasa), a stan chemiczny na dobry. W ogólnej dwustopniowej ocenie stwierdzono zły stan wód Drawska[4].
W 1996 roku oceniono stan wód na III klasę czystości, a jezioro otrzymało I kategorię podatności na degradację biologiczną[2].
Zagospodarowanie
edytujW okresie przedwojennym w Czaplinku stacjonowały łodzie motorowe Nixe (Nimfa Wodna), Moewe (Mewa) i Reiher, których armatorem był Gustav Zemke. Jeszcze w 1950 burmistrz Czaplinka Krupiński w sprawozdaniach wykazywał je jako jednostki pływające mieszczące 50 i 60 pasażerów[5]. Administratorem wód Drawska jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Utworzył on obwód rybacki jeziora Drawsko na rzece Drawa, który obejmuje wody jezior[6]:
- Drawsko, Prosino, Żerdno, Jez. Rzepowskie i Krosino, wraz z wodami rzeki Drawa na odcinku od osi przepustu na drodze powiatowej Kluczewo – Stare Gonne do osi podłużnej mostu na drodze gminnej Budów – Głęboczek,
- Jez. Dołgie Wielkie, Nątlino (Natlino)[7], Czaplino i Jez. Młyńskie, wraz z wodami cieku bez nazwy na odcinku od miejsca wypływu cieku z Jeziora Dołgiego Wielkiego do miejsca wpływu cieku do jeziora Drawsko,
- Jezioro Pławskie Małe i Pławno, wraz z wodami cieku bez nazwy od jego źródeł do miejsca wpływu cieku do jeziora Drawsko,
- Sikory Duże i Sikory Małe oraz wodami dopływów tych jezior albo tych odcinków cieków.
Gospodarzem wód jeziora jest spółka Gospodarstwo Rybackie w Czaplinku, która prowadzi gospodarkę rybacką na jeziorze i pobiera opłaty za połów ryb[8].
Hydronimia
edytujNazwa jeziora Drawsko powstała od nazwy wpływającej do niego rzeki o nazwie Drawa i utworzona została przy pomocy przyrostkowego formantu przymiotnikowego określającego przynależność do czegoś *-ьsko[9][10]. Notowana jest od drugiej połowy XIII wieku. Wymieniona pierwszy raz w łacińskim dokumencie z 1286 w zapisie „Dravzk”, 1291 „Draviczka”, 1361 „Drawiczyk, Diawiczyk”, 1480 „Drawsko, Drowsko”, w falsyfikacie z końca XV wieku pod datą 1251 „Draitzig, Dratzk, Dratzke”, w 1564 „Dratzig”, 1591 „Draszko”. Na mapie z 1789 zapisano nazwę Draziger See[11], a w 1944 odnotowano „Dratzig See”[9].
Na polskiej mapie wojskowej z 1938 r. podano polski egzonim Drawsko przy oznaczeniu jeziora[12]. Nazwę Drawsko wprowadzono urzędowo w 1949 roku w miejsce niemieckiej – Dratzig-See[13].
Historia
edytujJezioro leżało na granicy Pomorza oraz Wielkopolski. W średniowieczu znajdowało się w powiecie wałeckim Korony Królestwa Polskiego. Pierwszy zapis z 1286 według zachowanej kopii z 1290 mówi o tym, że książę wielkopolski Przemysł II nadał templariuszom w ziemi czaplińskiej puszczę nad rzeką Drawą koło jeziora zwanego „Dravzk”[9].
W 1361 preceptor joannitów Herman de Werberge nadał Ludekinowi oraz Jerzemu Golczom wieś Plumward (obecnie Piaseczno) oraz m.in. jazy znajdujące się na rzece Drawie pomiędzy jeziorem Drawsko, a jeziorem Rzepowo[9].
Z 1480 zachował się krótki opis jeziora Drawsko. Miało ono w obwodzie 7 mil niemieckich, było bogate w ryby i zasilane w wodę przez rzekę Drawę. Brało swą nazwę od rzeki o tej samej nazwie. Nad brzegiem jeziora odnotowano znaczny zamek Drahim[9].
Pod datą 1251 opisano granicę Korony Królestwa Polskiego i Nowej Marchii w falsyfikacie pochodzącym z końca XV wieku. Granica ta biegła na północ od jeziora Drawsko wzdłuż strugi wypływającej z jeziora Lipno, które należało do Pomorza. Granica ta biegła dalej do zatoki na jeziorze Drawskim i szła wzdłuż brzegu tego jeziora do żelaznego znaku albo kopca w pobliżu Gołej Góry, a potem koło krańca mniejszej zatoki jeziora Drawsko w kierunku wzgórza Melum (obecnie Grabowa Góra). Z 1564 zachował się kolejny opis granicy, w którym wspomniano także jezioro Drawsko. Granica biegła od jeziora Lipno wzdłuż strugi do wielkiej, północnej zatoki (niem. „grosse Langke”) jeziora drawskiego i dalej wzdłuż brzegu tego jeziora do znaku granicznego przy „Gołej Górze”, a następnie do znaku granicznego stojącego przy małej zatoce i stąd do „Gołej Góry” do znaku granicznego pomiędzy Starym Worowem znajdującym się w Nowej Marchii, a Bolegorzynem[9].
Z lat 1564–1565 zachował się kolejny opis jeziora Drawsko leżącego w starostwie drahimskim Królestwa Polskiego. Miało ono wymiary 177 razy 18 sznurów, głębokość w zależności od miejsca na 30, 20, 10 i 7 sążni. Odnotowano w nim także 100 toni niewodowych. Były w nim sumy, sułwice, mrzewki, leszcze, węgorze i inne. W jeziorze nie było karpi. W lecie jezioro wynajmowali rybacy za co płacili do zamku w Drahimiu po dwie ćwiertnie owsa. Liczba rybaków wynajmujących jezioro była zmienna, a w odnotowanym roku było ich 36. W 1565 odnotowano zamek w Drahimiu leżący pomiędzy dwoma jeziorami Drawsko i Zarębie (obecnie Żerdno). W dokumencie z 1568 oblatowanym w 1591 odnotowano natomiast, że role wójtostwa w Czaplinku sięgały aż do jeziora Drawsko[9].
Galeria
edytuj-
Przystań w Starym Drawsku
-
Łodzie przy promenadzie w Czaplinku
-
Pomnik Jana Pawła II w Czaplinku
Zobacz też
edytuj- Drawsko – strona ujednoznaczniająca
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Adam Choiński: Katalog jezior Polski. T. 1: Pojezierze Drawskie. Poznań: Wyd. Naukowe UAM, 1991. ISBN 83-232-0369-5.
- ↑ a b IV.3. Jeziora. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w roku 2001. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2003-01-18, s. 106.
- ↑ Jeziora. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Pojezierza Drawskiego. [dostęp 2009-10-14]. (pol.).
- ↑ Ocena jakości wód powierzchniowych w województwie zachodniopomorskim w roku 2009. WIOŚ Szczecin, 2010-11-14, s. 24.
- ↑ Zagadka Nimfy, Biuletyn Starosty Drawskiego nr 15, czerwiec 2016, str. 15 za Lothar Raatz Tempelburg. Die Geschichte einer pommerschen Kleinstadt, 1983, str. 72
- ↑ Załącznik do rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 30 kwietnia 2004 r. (Wykaz obwodów rybackich w Regionie Wodnym Warty). 2004-04-30. [dostęp 2009-10-14].
- ↑ Włodzimierz Łęcki: Pojezierze Drawskie. Przewodnik. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1977, s. 106.
- ↑ Wykaz jezior Gospodarstwa Rybackiego w Czaplinku oraz sposób ich udostępnienia do wędkowania w 2009 roku i latach następnych. Gospodarstwo Rybackie w Czaplinku, 2009-01. [dostęp 2010-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-31)].
- ↑ a b c d e f g Chmielewski 1982 ↓, s. 399.
- ↑ Maria Malec: Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 70. ISBN 83-01-13857-2.
- ↑ David Gilly: Karte des Königlichen Preussen Herzogthums Vor- und Hinter- Pommern. Berlin: 1789.
- ↑ Arkusz 42 Stettin (Szczecin). Mapa operacyjna 1:300 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa: 1938.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 7).
Bibliografia
edytuj- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I (A – H), zeszyt 2, hasło „Drawsko”. Wrocław: Ossolineum, 1982, s. 399.
Linki zewnętrzne
edytuj- Drawsko, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- Jezioro Drawsko zdjęcia, Zdjęcia, opis i turystyka nad jeziorem Drawsko
- Mapa i opis jeziora Drawsko
- Strona poświęcona jezioru Drawsko. jeziorodrawsko.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-07)].