Aksamit
Aksamit (dawn. oksamit, łac. examitum, późnogr. heksámiton, „złożony z sześciu nici”, staro-franc. i niem. samit, Sammit[1]) – tkanina bawełniana z krótką okrywą włosową (bawełnianą, jedwabną lub wełnianą) uzyskiwana przez wprowadzenie między nitki osnowy i wątku dodatkowych nitek runowych w formie pętelek, które pozostawiono nierozcięte (aksamit pętelkowy) lub rozcinano (aksamit strzyżony)[2]. Produkuje się też aksamity, w których stosuje się obie te techniki.
Aksamity mogą być gładkie lub wzorzyste – wzory uzyskiwane są przez wzorzyste tkanie (tkanina żakardowa), zróżnicowanie wysokości włosa, zestawienie powierzchni z okrywą włosową i pętelkową, a także prasowanie, wytłaczanie, gofrowanie oraz drukowanie techniką sitodruku.
Aksamity wzorzyste z dodatkiem nitek metalowych nazywane są brokatami (altembasami).
Tkanina ta pochodzi z Indii, od XII w. była produkowana we Włoszech (Genua, Wenecja), a od końca XVII w. w Polsce[3].
Aksamitów używano początkowo na reprezentacyjne ubiory świeckie i stroje liturgiczne, od średniowiecza także na pokrycia mebli, zasłony, kapy[4].
Aksamit należy do grupy tkanin z okrywą włókienną, zwanych pluszami[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927 [dostęp 2023-01-30] (pol.).
- ↑ Aksamit, [w:] Bania i inni, Sztuka świata. T. 17, Słownik terminów : A -K, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 14-15, ISBN 978-83-213-4726-4, OCLC 829853214 [dostęp 2021-01-18].
- ↑ a b Aksamit – encyklopedia stylu Ozonee.pl [online], ozonee.pl [dostęp 2021-01-18] (pol.).
- ↑ Aksamit, welur. Tkanina - definicja, historia, rodzaje aksamitu [online], ENCENC, 26 czerwca 2017 [dostęp 2021-01-18] (pol.).