Monotropsis odorata

*Monotropsis odorata*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	wrzosowce
Rodzina	wrzosowate
Rodzaj	Monotropsis
Gatunek	Monotropsis odorata
	Nazwa systematyczna
	Monotropsis odorata Schwein.; S.Elliott, Sketch Bot. S. Carolina 1: 478 (1817)
Synonimy
	Cryptophila pudica W.Wolf; Monotropsis lehmaniae Burnham; Monotropsis odorata var. lehmaniae (Burnham) H.E.Ahles; Monotropsis reynoldsiae (A.Gray) A.Heller; Schweinitzia caroliniana G.Don; Schweinitzia odorata (Schwein.) Raf.; Schweinitzia reynoldsiae A.Gray;
	Cryptophila pudica W.Wolf; Monotropsis lehmaniae Burnham; Monotropsis odorata var. lehmaniae (Burnham) H.E.Ahles; Monotropsis reynoldsiae (A.Gray) A.Heller; Schweinitzia caroliniana G.Don; Schweinitzia odorata (Schwein.) Raf.; Schweinitzia reynoldsiae A.Gray;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Monotropsis odorata Schwein. – gatunek z monotypowego rodzaju roślin Monotropsis z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Występuje w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych sięgając na północy po Maryland i Delaware, a na zachodzie po Kentucky, Tennessee i Alabamę. Rośnie w lasach iglastych i mieszanych od poziomu morza po 1400 m n.p.m. Kwitnie od wczesnej wiosny do początku lata i czasem powtarza kwitnienie jesienią, przy czym tworzenie nieco odmiennych morfologicznie kwiatów jesiennych było powodem opisywania roślin kwitnących w drugiej połowie roku jako reprezentujących specyficzną odmianę (var. lehmaniae), a nawet inny gatunek (M. reynoldsiae)^[4]. Rośliny te są bezzieleniowymi myko-heterotrofami^[5]. Ich kwiaty okryte są suchobłoniastymi, łuskowatymi przysadkami upodabniającymi je do ściółki leśnej, przez co chronią rośliny przed zgryzaniem przez roślinożerców^[6].

Morfologia

Pokrój

Pokrój: Roślina bezzieleniowa, bez łodygi i liści – rozwijająca jedynie kwiatostan^[5].
Kwiaty: Zebrane we wzniesiony kwiatostan groniasty, początkowo łukowato przygięty do ziemi i prostujący się w czasie owocowania^[5], osiągający wysokość od 4 do 14 cm^[4] i średnicę poniżej 0,5 cm^[5]. Kwiatostan ma barwę fioletową do purpurowej, ale okryty jest suchobłoniastymi przysadkami o długości do ok. 1 cm. Kwiaty wyrastają na szypułkach zwisających w czasie kwitnienia, ale prostujących się (choć nie wydłużających) w czasie owocowania. Kwiaty są promieniste. Działki kielicha w liczbie 5 są wolne, lancetowate do jajowatych, o długości do ok. 1 cm. Płatków tworzących dzwonkowatą koronę jest pięć, są purpurowe do fioletowych, nagie^[5], osiągają do 1 cm długości^[4]. Pręciki w liczbie 10 schowane są w rurce korony (osiągają 6 mm długości). Ich nitki są nagie, główki jajowate, pylniki bez pazurków, otwierają się owalnymi pęknięciami. Zalążnia powstaje z 5 owocolistków, jest jednokomorowa, z prostą szyjką słupka na szczycie z główkowatym znamieniem^[5], białym lub matowo fioletowym^[4].
Owoc: Prosto wzniesiona mięsista jagoda^[5] o średnicy 4–8 mm^[4], zawierająca 25–200 jajowatych i nieoskrzydlonych nasion^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Gatunek z monotypowego rodzaju roślin Monotropsis Schweinitz^[5], będącego jednym z kilku z plemienia Monotropeae z podrodziny Monotropoideae Arnott (syn. Hypopityaceae Link, Monotropaceae Nuttall, nom. cons., Pyrolaceae Lindley, nom. cons.) w obrębie rodziny wrzosowatych Ericaceae Jussieu z rzędu wrzosowców Ericales Dumortier^[2]^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-01-10] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-01-10] (ang.).
↑ ^a ^b Monotropsis odorata A.Gray, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-10] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Monotropsis odorata Schweinitz, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-01-10] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Gary D.G.D. Wallace Gary D.G.D., Monotropsis Schweinitz, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-01-10] .
↑ Matthew RM.R. Klooster Matthew RM.R., David LD.L. Clark David LD.L., Theresa MT.M. Culley Theresa MT.M., Cryptic bracts facilitate herbivore avoidance in the mycoheterotrophic plant Monotropsis odorata (Ericaceae), „American Journal of Botany”, 96 (12), 2009, s. 2197-205 [dostęp 2024-01-10] .
↑ Genus Monotropsis Schwein. ex Elliott, [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2024-01-10] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-01-10] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-01-10] (ang.).

[powo-3] Monotropsis odorata A.Gray, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-10] .

[gat_america-4] Monotropsis odorata Schweinitz, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-01-10] .

[america-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Gary D.G.D. Wallace Gary D.G.D., Monotropsis Schweinitz, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2024-01-10] .

[6] Matthew RM.R. Klooster Matthew RM.R., David LD.L. Clark David LD.L., Theresa MT.M. Culley Theresa MT.M., Cryptic bracts facilitate herbivore avoidance in the mycoheterotrophic plant Monotropsis odorata (Ericaceae), „American Journal of Botany”, 96 (12), 2009, s. 2197-205 [dostęp 2024-01-10] .

[grin-7] Genus Monotropsis Schwein. ex Elliott, [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2024-01-10] .

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]