Mięśnie uda
Mięśnie uda – w anatomii człowieka grupa mięśni kończyny dolnej[1]. Jest to największy objętościowo i jednocześnie najsilniejszy zespół mięśniowy ciała człowieka.
Z punktu widzenia anatomii mięśnie tu należące podzielone zostały na trzy odrębne grupy, przedzielone przegrodami międzymięśniowymi: grupa przednia (prostowniki), grupa tylna (zginacze) i grupa przyśrodkowa (przywodziciele uda). Ich nazwy (z wyjątkiem grupy przyśrodkowej) pochodzą od głównego działania na staw kolanowy, mimo że część z nich działa również na staw biodrowy[1].
Mięśnie grupy przedniej
edytujW obrębie tej grupy można wyróżnić mięśnie:
- mięsień krawiecki
- mięsień czworogłowy uda, który dzieli się na:
Wszystkie mięśnie tej grupy unerwione są przez nerw udowy, a unaczynione przez tętnicę udową i jej odgałęzienia. Mięśnie grupy przedniej są zginaczami stawu biodrowego. Mięsień czworogłowy uda dodatkowo jest najsilniejszym prostownikiem stawu kolanowego, a mięsień krawiecki jest zginaczem stawu kolanowego[1].
Obecność nawet niewielkiej ilości płynu w jamie stawu kolanowego upośledza czynność tych mięśni. Zaburzenie równowagi pomiędzy wszystkimi mięśniami jest częstą przyczyną bólu w przedniej części kolana[2].
Mięśnie grupy tylnej
edytujDo grupy tej należą:
Mięśnie te są zginaczami stawu kolanowego i prostownikami stawu biodrowego z wyjątkiem głowy krótkiej mięśnia dwugłowego uda, która jest tylko zginaczem stawu kolanowego. Mięśnie grupy tylnej są unerwione przez nerw kulszowy oprócz głowy krótkiej, która unerwiona jest przez nerw strzałkowy wspólny. Unaczynienie podchodzi od odgałęzień tętnicy udowej (głównie tętnice przeszywające od tętnicy głębokiej uda) oraz od gałęzi tętnicy podkolanowej[1].
Mięśnie grupy tylnej mogą ulegać rozerwaniom lub rozciągnięciom podczas uprawiania sportu, zwłaszcza biegów sprinterskich[2].
Mięśnie grupy przyśrodkowej
edytujMięśnie grupy przyśrodkowej można podzielić na 3 warstwy:
- przednia
- środkowa
- tylna
- mięsień przywodziciel wielki (czasem jego część tworzy osobny mięsień przywodziciel najmniejszy)[1]
Mięśnie tej grupy unerwione są przez nerw zasłonowy z wyjątkiem mięśnia grzebieniowego, który zwykle unerwiony jest przez nerw udowy. Unaczynienie pochodzi od odgałęzień tętnicy udowej i tętnicy zasłonowej. Czynność tych mięśni polega głównie na przywodzeniu uda[1].
Mięśnie te są często ostro przeciążone, gdy pacjent ulega poślizgnięciu lub gdy utrzymuje równowagę w sytuacji grożącej upadkiem. Ponadto przeciążenie ich może występować u kobiet, które w czasie stosunku mocno ściskają partnerów udami. W takim przypadku leczenie obejmuje zmianę pozycji seksualnej lub złożony program ćwiczeń relaksujących i wzmacniających te mięśnie[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, wyd. XIII, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, s. 868–882, ISBN 978-83-200-4323-5.
- ↑ a b c Radovan Hudak: Memorix Anatomia. Wrocław: Edra Urban&Partner, 2017, s. 152-154. ISBN 978-83-65373-64-9.
Bibliografia
edytuj- Janina Sokołowska-Pituchowa: Anatomia człowieka : podręcznik dla studentów medycyny. Wyd. VIII. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 629-634. ISBN 978-83-200-4364-8.