Beint lýðræði

Beint lýðræði er form lýðræðis þar sem vald til stjórnmálaákvarðana er falið almenningi á þingi þar sem kosið er um þær. Andstæðan við beint lýðræði er fulltrúalýðræði. Í því tilviki kýs almenningur þingmenn sem sitja á þingi í umboði þeirra. Innan ramma fulltrúalýðræðis rúmast þó dæmi um notkun beins lýðræðis; til að mynda notkun þjóðaratkvæðagreiðslna.

Gagnrýni á notkun beins lýðræðis

Megin rökin gegn beinu lýðræði við almenna afgreiðslu og setningu laga, jafnvel í fámennu ríki eins og til dæmis Íslandi, eru þau að í fyrsta lagi gæfist ekki tími til þess að hver og einn fengi að tjá sig um efnið; í öðru lagi snúast lög í mörgum tilvikum um flókin úrlausnarefni sem krefjast sérþekkingar og í slíkum tilvikum gætu kjósendur almennt ekki verið nægilega vel upplýstir um viðfangsefnið; loks er engin trygging fyrir því að heildaryfirsýn yrði yfir lagasetningu, í einu tilviki gætu lög sem ykju útgjöld ríkisins verið samþykkt og því næst væru skattar lækkaðir. Niðurstaðan yrði þá sú að kostnaður ríkisins ykjist á sama tíma og tekjur lækkuðu og afleiðingin sú að ríkissjóður væri rekinn með tapi.

Tenglar

• „Hvað er lýðræði?“. Vísindavefurinn.
• „Er fulltrúalýðræði hentugasta stjórnarfyrirkomulagið?“. Vísindavefurinn.

  Þessi stjórnmálagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.