O califato omeia foi o segundo dos catro grandes califatos establecidos trala morte de Mahoma. O califato foi gobernado pola dinastía Omeia (en árabe: ٱلْأُمَوِيُّون, al-ʾUmawīyūn, ou بَنُو أُمَيَّة, Banū ʾUmayyah, "fillos de Umayyah"). O terceiro califa do califato Rashidun, Uthman ibn Affan (r. 644–656), foi tamén membro do clan omeia. A familia estableceu un goberno dinástico e hereditario con Muawiya ibn Abi Sufyan, gobernador de al-Sham (Gran Siria), que se converteu no sexto califa ao final da primeira guerra civil musulmá en 661. Trala morte de Mu'awiyah en 680, os conflitos pola sucesión acabaron na segunda guerra civil[1] e o poder finalmente caeu nas mans de Marwan I doutra rama do clan. A rexión de Siria permaneceu baixo o poder dos omeias, con Damasco como a súa capital.
Os Omeias continuaron as conquistas musulmás, incorporando Transoxiana, Sindh, o Magreb e a Península Ibérica (Al-Andalus) ao mundo musulmán. Na súa máxima extensión, o califato omeia cubría 11 100 000 km2,[2] converténdoo nun dos máis grandes imperios do mundo por superficie. A dinastía finalmente foi derrocada por unha rebelión liderada polos abbásidas en 750. Os superviventes da dinastía establecéronse en Córdoba que, en forma de emirato e despois califato, se converteu nun centro mundial[3][4] da ciencia, da medicina, da filosofía e dos inventos, guiando o período da Idade de Ouro do islam.
O califato omeia gobernou sobre unha poboación multiétnica e multicultural. Os cristiáns, que constituían a poboación maioritaria do califato, e os xudeus podían practicar as súas propias relixións, aínda que tiña que pagar un imposto (jizya) do que estaban exentos os musulmáns.[5] Porén, existía tamén o imposto zakat só para os musulmáns, que estaba destinado explicitamente a programas para o benestar.[5][6] Os cristiáns tiñan postos relevantes, algúns deles pertencentes a familias que serviran nos gobernos bizantinos. O emprego de cristiáns era parte dunha política máis ampla de acordo relixioso que era precisa pola gran presenza de poboacións cristiás nas provincias conquistadas, como en Siria. Esta política tamén estimulou a popularidade de Muawiya e consolidou Siria como a base do seu poder.[7][8]
A era omeia adoita ser considerada o período de formación da arte islámica.[9]
Crone, Patricia (1994). "Were the Qays and Yemen of the Umayyad Period Political Parties?". Der Islam (Walter de Gruyter and Co.) 71 (1): 1–57. ISSN0021-1818. doi:10.1515/islm.1994.71.1.1.
Lilie, Ralph-Johannes (1976). Die byzantinische Reaktion auf die Ausbreitung der Araber. Studien zur Strukturwandlung des byzantinischen Staates im 7. und 8. Jhd.(en alemán). Munich: Institut für Byzantinistik und Neugriechische Philologie der Universität München. OCLC797598069.
