Grutte Tsjerke (Flissingen)
| Grutte- of Sint-Jabikstsjerke | ||
| ||
| ||
| Lokaasje | ||
| provinsje |  Seelân
| |
| plak |  Flissingen
| |
| adres | Oude Markt | |
| koördinaten | 51° 26'N 3° 34'E | |
| Tsjerklike gegevens | ||
| tsjerkegenoatskip | PKN | |
| patroanhillige | Jakobus de Meardere | |
| Arsjitektuer | ||
| boujier | 1308-1328 | |
| boustyl | Gotyk | |
| monumintale status |  ryksmonumint
| |
| Webside | ||
| PKN Flissingen | ||
| Kaart | ||
  | ||
De Grutte- of Sint-Jabikstsjerke (Grote- of Sint-Jacobskerk) is de haadtsjerke fan 'e stêd Flissingen yn 'e provinsje Seelân. De oarspronklik roomske tsjerke stiet sintraal op de Oude Markt en is sûnt de reformaasje in protestantske tsjerke. Sûnt 2004 fâlt de tsjerke ûnder de PKN.
De bou fan 'e goatyske tsjerke is in kombinaasje fan in pseudobasilyk en in halletsjerke: de sydskippen binne hast like breed as it middenskip, de trije skippen hawwe elts in eigen ferwulft en it middenskip is heger as de sydskippen ek al ûntbrekt in ljochtbeuk
Skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
De tsjerke waard tusken 1308 en 1328 boud. Fan dy tiid datearret it ûnderste diel fan 'e tsjerketoer. De goatyske spits waard yn 1501 ferfongen troch in houten spits, dy't op 'e hjoeddeiske liket.
Troch in grutte brân yn 1911, ûnstien by reparaasjewurk yn it noardlike dwersskip fan 'e tsjerke, baarnde de tsjerke folslein út. De spits fan 'e toer stoartte yn en kaam yn 'e tún fan 'e tsjerke telâne. By de brân gyngen njonken de ynrjochting ek de eartiidske oargels ferlern, wêrûnder it monumintale haadoargel út 1769.
It noardlike dwersskip wie eartiids ornearre as Ingelske tsjerke en waard mei in muorre ôfskieden fan 'e rest fan 'e tsjerke. Nei de grutte brân is in grut diel dêrfan ferneatige, de âlde poarte is noch te sjen oan 'e Branderijstraat njonken de pastory. De Ingelsen ferhûzen yn 1914 nei de nije Ingelske Tsjerke op it plak fan it hjoeddeiske stedhûs oan 'e Paul Krugerstraat.
Ynrjochting
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Yn de tsjerke leine ea 466 grêven, mar nei de brân bleau dêr mar in lyts tal fan in oer. De tsjerke hat noch ien epitaaf, acht roubuorden, wêrûnder dy fan Cornelis Lampsins en in grêfmonumint út 1780. It grêfmonumint is fan Daniël Octavus Barwell, immen dy't op 'e Woestduin reizge, dy't breksloech.
Yn 1966 waard yn 'e stjerke it De Ruyterraam ynbrocht. Yn 'e tsjerke is Michiel de Ruyter doopt en troud.
It karriljon yn 'e toer is it fjirde karriljon fan 'e tsjerke en waard yn 1951 ophongen.
Oargels
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
De tsjerke is trije oargels ryk: it grutte Flentrop-oargel út 1968, it Slooff-koeroargel út 1971 en it mobile Klop-kistoargel út 2004.
It Flentrop-oargel ferfong in ynstrumint fan Van Dam, dat yn 1916 nei de brân fan 1911 oanskaft waard. It Van Dam-oargel rekke yn ' e Twadde Wrâldkriich skansearre en hie ek te lijen fan de Wettersneed fan 1953. Foar de grutte brân hie de tsjerke in oargel út 1769 fan Albertus fan Os út Flissingen. It alderearste oargel fan 'e tsjerke datearre lykwols út 1690. It gyng om in lyts oargel fan 'e Flaamske oargelbouwer Cornelis Ramault. De Ingelske tsjerke yn it noardlik transept hie in eigen oargel, dat yn 1792 troch Frederik van der Weele út Middelburch boud wie en troch de brân yn 1911 ferneatige waard.
Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Orgelsite: Disposysje Flentrop-oargel
- Orgelsite: Disposysje koeroargel
- Orgels in Zeeland: skiednis oargels fan de Sint-Jabikstsjerke fan Flissingen
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.
|
