zrozumieć

Old Polish

Alternative forms

• zrozmieć

Etymology

From z- +‎ rozumieć. First attested in the fifteenth century. Compare Old Czech zrozoměti and Old Slovak zrozumieť.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zrɔzumjɛ(ː)t͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /zrɔzumjɛt͡ɕ/, /zrɔzumjet͡ɕ/

Verb

zrozumieć pf (imperfective rozumieć)

1. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) to understand (to grasp a concept fully in one's mind) [with dative or accusative]
   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[1], Krakow, Brodnia, page 36b:

     Od przikazanya twego zrozumialem (a mandatis tuis intellexi Psal 118, 104), przeto nyenawidzalem wszelkiey drogy zlosczi

     [Od przykazania twego zrozumiałem (a mandatis tuis intellexi Psal 118, 104), przeto nienawidziałem wszelkiej drogi złości]

   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 18, 21:

     Ktorim *vbiczagem mogø srozmyecz slowv (intelligere verbum), ktoregosz gest pan nye movil?

     [Ktorym obiczajem mogę srozmieć słowu (intelligere verbum), ktoregoż jest Pan nie mowił?]

   • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 5, 4:

     Dussa, ktorasz... zrozvmye grzech swoy (quae... intellexerit delictum suum)

     [Dusza, ktoraż... zrozumie grzech swoj (quae... intellexerit delictum suum)]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[4], [5], [6]}, volume XXII, page 247:

     Patrzsze, a srozumyesch, czemu syą ludze ludzmi sromayą

     [Patrzże, a srozumiesz, czemu się ludzie ludźmi sromają]

   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[7], 28, 49:

     Prziwyedze na czø pan narod..., gegosz yøzikovi nye bødzesz mocz srozvmyecz (cuius linguam intelligere non possis)

     [Przywiedzie na cię Pan narod..., jegoż językowi nie będziesz moc srozumieć (cuius linguam intelligere non possis)]

2. to notice kindly, to not ignore
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 39, 1:

     Waschą ządzachmy szroszvmyely (affectionem vestram bene intelleximus, OrtMac 43: *sządzya wasząszmy... vrozumyely) a radzy bychmy waszym myesczanom ku praw (leg. prawu) poszluszyly, czo bychom vmyely

     [Waszę żądząchmy zrozumieli (affectionem vestram bene intelleximus, OrtMac 43: żądzą waszęsmy... urozumieli) a radzi bychmy waszym mieszczanom ku prawu posłużyli, co bychom umieli]

Related terms

nouns

• zrozumianie
• zrozumienie

 

Descendants

• Polish: zrozumieć
• Silesian: zrozumieć

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zrozumieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zrozumieć. By surface analysis, z- +‎ rozumieć. Compare Kashubian zrozmiec and Ukrainian зрозумі́ти (zrozumíty).

Pronunciation

 

• IPA^(key): /zrɔˈzu.mjɛt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /zrɔˈzu.mjɛt͡ɕ/, /zrɔˈzu.mjet͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -umjɛt͡ɕ
• Syllabification: zro‧zu‧mieć

Verb

zrozumieć pf (imperfective rozumieć)

1. (transitive) to understand; to realize (to begin to grasp a concept fully in one's mind)

   Synonyms: obczaić, pojąć, pokumać, sczaić, skapować, skumać, zakapować, zakumać

2. (transitive) to understand; to realize (to begin to grasp something is true)
3. (transitive) to understand (to assign a particular meaning to something)
4. (transitive) to understand (to empathize with someone or something)

   Synonyms: pojąć, wczuć się

5. (reflexive with się) to understand each other [with z (+ instrumental)]

Conjugation

Conjugation of zrozumieć pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zrozumieć
future tense	1st	zrozumiem			zrozumiemy
	2nd	zrozumiesz			zrozumiecie
	3rd	zrozumie			zrozumieją
	impersonal	zrozumie się
past tense	1st	zrozumiałem, -(e)m zrozumiał	zrozumiałam, -(e)m zrozumiała	zrozumiałom, -(e)m zrozumiało	zrozumieliśmy, -(e)śmy zrozumieli	zrozumiałyśmy, -(e)śmy zrozumiały
	2nd	zrozumiałeś, -(e)ś zrozumiał	zrozumiałaś, -(e)ś zrozumiała	zrozumiałoś, -(e)ś zrozumiało	zrozumieliście, -(e)ście zrozumieli	zrozumiałyście, -(e)ście zrozumiały
	3rd	zrozumiał	zrozumiała	zrozumiało	zrozumieli	zrozumiały
	impersonal	zrozumiano
conditional	1st	zrozumiałbym, bym zrozumiał	zrozumiałabym, bym zrozumiała	zrozumiałobym, bym zrozumiało	zrozumielibyśmy, byśmy zrozumieli	zrozumiałybyśmy, byśmy zrozumiały
	2nd	zrozumiałbyś, byś zrozumiał	zrozumiałabyś, byś zrozumiała	zrozumiałobyś, byś zrozumiało	zrozumielibyście, byście zrozumieli	zrozumiałybyście, byście zrozumiały
	3rd	zrozumiałby, by zrozumiał	zrozumiałaby, by zrozumiała	zrozumiałoby, by zrozumiało	zrozumieliby, by zrozumieli	zrozumiałyby, by zrozumiały
	impersonal	zrozumiano by
imperative	1st	niech zrozumiem			zrozummy
	2nd	zrozum			zrozumcie
	3rd	niech zrozumie			niech zrozumieją
passive adjectival participle		zrozumiany	zrozumiana	zrozumiane	zrozumiani	zrozumiane
anterior adverbial participle		zrozumiawszy
verbal noun		zrozumienie

Derived terms

adjectives

• zrozumiały

 

nouns

• zrozumienie

 

proverbs

• syty głodnego nie zrozumie

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), zrozumieć is one of the most used words in Polish, appearing 10 times in scientific texts, 2 times in news, 8 times in essays, 36 times in fiction, and 49 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 105 times, making it the 595th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• zrozumieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zrozumieć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zrozumieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zrozumieć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• “ZROZUMIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, 20.03.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zrozumieć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zrozumieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zrozumieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 613
• zrozumieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish zrozumieć. By surface analysis, z- +‎ rozumieć.

Pronunciation

• IPA^(key): /zrɔˈzu.mjɛt͡ɕ/
• Rhymes: -umjɛt͡ɕ
• Syllabification: zro‧zu‧mieć

Verb

zrozumieć pf (imperfective rozumieć)

1. (transitive) to understand (to grasp a concept fully in one's mind)

Conjugation

This verb needs an inflection-table template.

Further reading

• zrozumieć in silling.org