bowiem

Old Polish

Alternative forms

• bowim

Etymology

Univerbation of bo +‎ wiem. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɔvjɛːm/
• IPA^(key): (15^th CE) /bɔvjem/

Conjunction

bowiem

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) because
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 15, 6:

     Vwrozy spadli sø mne w swatlich, bowem dzedziczstwo moie swatlo iest mne (funes ceciderunt mihi in praeclaris, etenim hereditas mea praeclara est mihie)

     [Uwrozy spadły są mnie w światłych, bowiem dziedzicstwo moje światło jest mnie (funes ceciderunt mihi in praeclaris, etenim hereditas mea praeclara est mihi)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 43, 8:

     W ymenu twoiem wzgardzimi wstaiøcze na nas. Bowem (enim) ne w løczisco moie bødø pwacz, a mecz moy ne zbawi me

     [W imieniu twojem wzgardzimy wstające na nas. Bowiem (enim) nie w łęczysko moje będę pwać a miecz moj nie zbawi mie]

   • 1880-1894 [Middle of the fifteenth century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[3], volume V, page 259:

     Bovym quum

     [Bowim quum]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[4], Greater Poland, pages 67, 20:

     Wzyąl yesz dary na lyudzyoch. Bowem nye wyerzøcze bydlycz gospodna boga (accepisti dona in hominibus. Etenim non credentes inhabitare dominum deum)

     [Wziął jeś dary na ludzioch, bowiem niewierzące bydlić Gospodna Boga (accepisti dona in hominibus. Etenim non credentes inhabitare Dominum Deum)]

Descendants

• Polish: bowiem

References

• Boryś, Wiesław (2005) “bowiem”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “bowiem”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bowiem”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bowiem”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish bowiem. By surface analysis, univerbation of bo +‎ wiem.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbɔ.vjɛm/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈbɔ.vjem/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɔvjɛm
• Syllabification: bo‧wiem

Particle

bowiem

1. (literary) as, because, for, which is why

   Synonyms: albowiem, bo, dlatego że, gdyż, jako że, ponieważ

   Near-synonyms: przecie, przecież, wszak, wszakże

2. (Middle Polish) namely

   Synonym: mianowicie

3. (Middle Polish) actually, forsooth

   Synonym: zaprawdę

4. (Middle Polish) because; Further details are uncertain.
   • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎^[5], page 363a:

     Enim ‒ Bowiem.

     [Enim ‒ Bowiem.]

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), bowiem is one of the most used words in Polish, appearing 88 times in scientific texts, 33 times in news, 69 times in essays, 27 times in fiction, and 3 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 220 times, making it the 251st most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• bowiem in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bowiem in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bowiem”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bowiem”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “bowiem”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bowiem”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 194