тур

See also: Appendix:Variations of "tur"

Aghul

Noun

тур (tur)

1. name

Budukh

Etymology

Akin to Lezgi тӏвар (ṭvar).

Noun

тур • (tur)

1. name

Inflection

Absolutive sg.	тур (tur)
Ergative sg.	турунур (turunur)
Absolutive pl.	—
	Singular	Plural
Absolutive	тур (tur)	—
Ergative	турунур (turunur)	—
Genitive I	туруна (turuna)	—
Genitive II	туруну (turunu)	—
Dative	туруныз (turunız)	—
Instrumental	турунызын (turunızın)	—
Locative I	туруна (turuna)	—
Ablative I	турунар (turunar)	—
Locative II	турунух (turunux)	—
Ablative II	турунухун (turunuxun)	—
Locative III	туруник (turunik)	—
Ablative III	туруникир (turunikir)	—
Ablative IV	турунувор (turunuvor)	—

Bulgarian

Изображение-възстановка на тур (животно)

Etymology 1

Inherited from Old Church Slavonic тоуръ (turŭ), from Proto-Slavic *turъ.

Pronunciation

• IPA^(key): [tur]

Noun

тур • (tur) m

1. (historical) auroch, wild bovine (nowadays extinct)

Declension

Declension of тур

	singular	plural
indefinite	тур tur	ту́рове túrove
definite (subject form)	ту́рът túrǎt	ту́ровете túrovete
definite (object form)	ту́ра túra
count form	—	ту́ра túra
vocative form	ту́ре túre	ту́рове túrove

See also

• бик m (bik, “bull”), крава f (krava, “cow”) (domesticated bovines)

References

• “тур¹”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, 2014
• “тур¹”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Chitanka, 2010

Etymology 2

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

Pronunciation

• IPA^(key): [tur]

Noun

тур • (tur) m

1. (chess) rook

   Synonym: топ (top)

Declension

Declension of тур

	singular	plural
indefinite	тур tur	ту́рове túrove
definite (subject form)	ту́рът túrǎt	ту́ровете túrovete
definite (object form)	ту́ра túra
count form	—	ту́ра túra

References

• “тур²”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, 2014
• “тур²”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Chitanka, 2010

Etymology 3

Borrowed from French tour.

Pronunciation

• IPA^(key): [tur]

Noun

тур • (tur) m

1. turn, round (in competitions, elections, series)
2. (rarely) tour

   Synonyms: (standard) турне́ (turné), обико́лка (obikólka)

Declension

Declension of тур

	singular	plural
indefinite	тур tur	ту́рове túrove
definite (subject form)	ту́рът túrǎt	ту́ровете túrovete
definite (object form)	ту́ра túra
count form	—	ту́ра túra

Derived terms

• турне́ (turné, “tour”)

References

• “тур³”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, 2014
• “тур³”, in Речник на българския език [Dictionary of the Bulgarian Language] (in Bulgarian), Chitanka, 2010

Chechen

Etymology

Possibly from Old Armenian թուր (tʻur).

Noun

тур • (tur)

1. sword, sabre, shashka

Dolgan

Etymology

From Proto-Turkic *tur-, compare Turkish durmak, Kyrgyz туруу (turuu).

Verb

тур • (tur)

1. to stand
2. to get up

Eastern Khanty

Etymology

From Proto-Ugric *turɜ. Cognates include Northern Khanty тўр (tŭr), Northern Mansi тур (tur) and Hungarian torok.

Pronunciation

• IPA^(key): [tuːr]

Noun

тур (tur) (Surgut, Vasyugan)

1. (anatomy) throat, neck

References

• Volkova, A. N., Solovar, V. N. (2016) “тур”, in Краткий русско-хантыйский словарь (сургутский диалект) [Short Russian-Khanty Dictionary (Surgut dialect)]‎^[1] (in Russian), Khanty-Mansiysk: Югорский формат, →ISBN, page 32
• Volkova, A. N., Solovar, V. N. (2018) “тур”, in Хантыйско-русский тематический словарь (сургутский диалект) [Khanty-Russian Thematic Dictionary (Surgut dialect)]‎^[2] (in Russian), Saint Petersburg: РГПУ имени А.И. Герцена, →ISBN, page 15,37
• Mogutajev, M. K. (1996) “тур”, in Хантыйско-русский словарь (васюганский диалект) [Khanty-Russian Dictionary (Vasyugan dialect)], Tomsk: ТГПУ, page 288

Northern Khanty

Etymology

Derived from Proto-Ugric *turɜ (“throat, neck”).

Noun

тур (tur)

1. obsolete typography of тўр (tŭr)

References

• Kašlatova, N. A. (2010) “тур”, in Русско-хантыйский словарь с картинками (среднеобский диалект) [Russian-Khanty Picture Dictionary (Middle Ob dialect)]‎^[3], Khanty-Mansiysk: ИИЦ ЮГУ, →ISBN, page 15
• Skamejko, R. R. (1992) “тур”, in Словарь хайнтыйско-русский и русско-хантыйский (шурышкарский диалект) [Khanty-Russian and Russian-Khanty Dictionary (Shuryshkar dialect)], 2 edition, Saint-Petersburg: Просвещение, →ISBN, page 87

Northern Mansi

Etymology

Derived from Proto-Ugric *turɜ (“throat, neck”).

Pronunciation

• IPA^(key): [tur]

Noun

тур (tur) (Sosva)

1. throat, pipe

Declension

Inflection of тур (tur)
	singular	dual	plural
nominative	тур (tur)	турыг (turyg)	турыт (turyt)
locative	турт (turt)	турыгт (turygt)	турытт (turytt)
lative	турн (turn)	турыгн (turygn)	турытн (turytn)
ablative	турныл (turnyl)	турыгныл (turygnyl)	турытныл (turytnyl)
instrumental	турыл (turyl)	турыгныл (turygnyl)	турытыл (turytyl)
translative	турыг (turyg)	――	――
caritive	турта̄л (turtāl)	――	――

Possessive forms of тур (tur)
possessor	single possession	double possession	multiple possession
1st person sing.	турум (turum)	турагум (turagum)	туранум (turanum)
2nd person sing.	турын (turyn)	турагын (turagyn)	туран (turan)
3rd person sing.	туре (ture)	тураге (turage)	туранэ (turanè)
1st person dual	турме̄н (turmēn)	турагаме̄н (turagamēn)	туранаме̄н (turanamēn)
2nd person dual	туры̄н (turȳn)	турагы̄н (turagȳn)	тураны̄н (turanȳn)
3rd person dual	туре̄ (turē)	тураге̄н (turagēn)	туранэ̄н (turanè̄n)
1st person plural	турув (turuv)	турагув (turaguv)	туранув (turanuv)
2nd person plural	туры̄н (turȳn)	турагы̄н (turagȳn)	тураны̄н (turanȳn)
3rd person plural	тураныл (turanyl)	турага̄ныл (turagānyl)	тура̄ныл (turānyl)

References

• Afanasʹjeva, K. V., Sobjanina, S. A. (2012) “тур”, in Školʹnyj mansijsko-russkij slovarʹ [Mansi-Russian school dictionary], Khanty-Mansiysk: RIO IRO
• “тур”, in Northern Mansi-Hungarian dictionary, Tromsø: University of Tromsø, 2023

Russian

Alternative forms

• туръ (tur) — Pre-reform orthography (1918)

Pronunciation

• IPA^(key): [tur]

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ur

Etymology 1

Borrowed from French tour.

Noun

тур • (tur) m inan (genitive ту́ра, nominative plural ту́ры, genitive plural ту́ров)

1. round
2. tour
3. turn (dance)
4. cairn

Declension

Declension of тур (inan masc-form hard-stem accent-a) 

	singular	plural
nominative	ту́р túr	ту́ры túry
genitive	ту́ра túra	ту́ров túrov
dative	ту́ру túru	ту́рам túram
accusative	ту́р túr	ту́ры túry
instrumental	ту́ром túrom	ту́рами túrami
prepositional	ту́ре túre	ту́рах túrax

Descendants

• → Armenian: տուր (tur)
• → Georgian: ტური (ṭuri)

Etymology 2

Inherited from Proto-Slavic *tȗrъ, from Proto-Indo-European *táwros.

Noun

тур • (tur) m anim (genitive ту́ра, nominative plural ту́ры, genitive plural ту́ров)

1. aurochs
2. tur (a couple of species: West Caucasian goat (Capra caucasica) and East Caucasian goat (Capra cylindricornis))

Declension

Declension of тур (anim masc-form hard-stem accent-a) 

	singular	plural
nominative	ту́р túr	ту́ры túry
genitive	ту́ра túra	ту́ров túrov
dative	ту́ру túru	ту́рам túram
accusative	ту́ра túra	ту́ров túrov
instrumental	ту́ром túrom	ту́рами túrami
prepositional	ту́ре túre	ту́рах túrax

Etymology 3

Noun

тур • (tur)

1. genitive plural of тур (tur)

Etymology 4

Noun

тур • (tur) f inan pl

1. genitive plural of тура́ (turá)

Further reading

• тур in Большой толковый словарь, editor-in-chief С. А. Кузнецов – hosted at gramota.ru

Serbo-Croatian

Etymology 1

Inherited from Proto-Slavic *tȗrъ, from Proto-Balto-Slavic *taurás, from Proto-Indo-European *táwros.

Pronunciation

• IPA^(key): /tûːr/

Noun

ту̑р m (Latin spelling tȗr)

1. aurochs, urus

Declension

Declension of тур

	singular	plural
nominative	ту̑р	ту́рови
genitive	тура	турова
dative	туру	туровима
accusative	тура	турове
vocative	туре	турови
locative	туру	туровима
instrumental	туром	туровима

Etymology 2

Borrowed from Ottoman Turkish اوتورمق (oturmak, “to sit”).

Pronunciation

• IPA^(key): /tûːr/

Noun

ту̑р m (Latin spelling tȗr)

1. buttocks

Declension

Declension of тур

	singular	plural
nominative	ту̑р	ту̏рови
genitive	тура	турова
dative	туру	туровима
accusative	тур	турове
vocative	туру	турови
locative	туру	туровима
instrumental	туром	туровима

References

• “тур”, in Hrvatski jezični portal [Croatian language portal] (in Serbo-Croatian), 2006–2024
• “тур”, in Hrvatski jezični portal [Croatian language portal] (in Serbo-Croatian), 2006–2024

Tuvan

Pronunciation

• IPA^(key): /tʊr/, [tʰu̞r]

Verb

тур • (tur)

1. second-person singular imperative of турар (turar, “to stand”)
2. third-person present punctual auxiliary of турар

See also

• чыдыр (çıdır), олур (olur), чор (çor)

Udi

Noun

тур • (tur)

1. foot, leg

Udmurt

Тур.

Etymology

From Proto-Permic *tår. Possible cognates include Finnish teeri.

Permic cognates include Komi-Zyrian тар (tar) and Komi-Yazva тар (tar).

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈtur]
• Rhymes: -ur
• Hyphenation: тур

Noun

тур • (tur)

1. black grouse (Lyrurus)

Declension

Declension of тур (soft declension)

	singular	plural
nominative	тур tur	туръёс turjos
accusative	турез turez	туръёсыз turjosyz
genitive	турлэн turlen	туръёслэн turjoslen
dative	турлы turly	туръёслы turjosly
ablative	турлэсь turleś	туръёслэсь turjosleś
instrumental	турен turen	туръёсын turjosyn
abessive	туртэк turtek	туръёстэк turjostek
adverbial	туръя turja	туръёсъя turjosja
inessive	турын turyn	туръёсын turjosyn
illative	туре ture	туръёсы turjosy
elative	турысь turyś	туръёсысь turjosyś
egressive	турысьен turyśjen	туръёсысьен turjosyśjen
terminative	турозь turoź	туръёсозь turjosoź
prolative	туретӥ tureti	туръёсытӥ turjosyti
allative	турлань turlań	туръёслань turjoslań

Possessive forms of тур

1st singular possessive forms of тур

	singular	plural
nominative	туре ture	туръёсы turjosy
accusative	турме turme	туръёсме turjosme
genitive	турелэн turelen	туръёсылэн turjosylen
dative	турелы turely	туръёсылы turjosyly
ablative	турелэсь tureleś	туръёсылэсь turjosyleś
instrumental	туреным turenym	туръёсыным turjosynym

2nd singular possessive forms of тур

	singular	plural
nominative	туред tured	туръёсыд turjosyd
accusative	турдэ turde	туръёстэ turjoste
genitive	туредлэн turedlen	туръёсыдлэн turjosydlen
dative	туредлы turedly	туръёсыдлы turjosydly
ablative	туредлэсь turedleś	туръёсыдлэсь turjosydleś
instrumental	туреныд turenyd	туръёсыныд turjosynyd

3rd singular possessive forms of тур

	singular	plural
nominative	турез turez	туръёсыз turjosyz
accusative	турзэ turze	туръёссэ turjosse
genitive	турезлэн turezlen	туръёсызлэн turjosyzlen
dative	турезлы turezly	туръёсызлы turjosyzly
ablative	турезлэсь turezleś	туръёсызлэсь turjosyzleś
instrumental	туреныз turenyz	туръёсыныз turjosynyz

1st plural possessive forms of тур

	singular	plural
nominative	турмы turmy	туръёсмы turjosmy
accusative	турмэс turmes	туръёсмес turjosmes
genitive	турмылэн turmylen	туръёсмылэн turjosmylen
dative	турмылы turmyly	туръёсмылы turjosmyly
ablative	турмылэсь turmyleś	туръёсмылэсь turjosmyleś
instrumental	туренымы turenymy	туръёсынымы turjosynymy

2nd plural possessive forms of тур

	singular	plural
nominative	турды turdy	туръёсты turjosty
accusative	турдэс turdes	туръёстэс turjostes
genitive	турдылэн turdylen	туръёстылэн turjostylen
dative	турдылы turdyly	туръёстылы turjostyly
ablative	турдылэсь turdyleś	туръёстылэсь turjostyleś
instrumental	туреныды turenydy	туръёсыныды turjosynydy

3rd plural possessive forms of тур

	singular	plural
nominative	турзы turzy	туръёссы turjossy
accusative	турзэс turzes	туръёссэс turjosses
genitive	турзылэн turzylen	туръёссылэн turjossylen
dative	турзылы turzyly	туръёссылы turjossyly
ablative	турзылэсь turzyleś	туръёссылэсь turjossyleś
instrumental	туренызы turenyzy	туръёсынызы turjosynyzy

References

• L. E. Kirillova, L. L. Karpova, editors (2008), “тур”, in Удмурт-ӟуч кыллюкам [Udmurt-Russian dictionary], Izhevsk: Удмуртский институт истории, языка и литературы УрО РАН, →ISBN, page 663
• Yrjö Wichmann, Toivo Emil Uotila (1987) Mikko Korhonen, editor, Wotjakischer Wortschatz [Votyak Vocabulary] (Lexica Societatis Fenno-Ugricae; Volume 21) (overall work in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen Seura, →ISBN, →ISSN, page 268

Yakut

Etymology

From Proto-Turkic *tur-, compare Turkish durmak, Kyrgyz туруу (turuu).

Verb

тур • (tur)

1. (intransitive) to stand

Antonyms

• олор (olor, “to sit”)
• сыт (sıt, “to lie down”)

Derived terms

• туруор (turuor, “to set, to put”, causative)
• туһаҕа тур (tuhağa tur, “to be useful”)