çıkmak
Turkish
editEtymology
editFrom Ottoman Turkish چیقمق,[1] from Proto-Turkic *čïk- (“to go out”).[2]
cognates
Cognate with Azerbaijani çıxmaq, Gagauz çıkmaa, Salar çıq, Turkmen çykmak, Uzbek chiqmoq, Kumyk чыкъмакъ (çıqmaq), Kazakh шығу (şyğu), Nogai шыгув (şıguv), Kyrgyz чыгуу (cıguu), Southern Altai чыгар (čïgar), Tatar чыгу (çığu), Bashkir сығыу (sığıw), Chulym сығарға (sïɣarɣa), Khakas сығарға (sığarğa), Northern Altai чыгарга (čïgarga), and Shor шығарға (šïɣarɣa).
Pronunciation
editVerb
editçıkmak (third-person singular simple present çıkar)
- (with ablative) to leave, exit, quit, get out
- to get out
- (for an event) to happen, occur
- (with dative) to climb
- Çocuk düşünmeden ağaca çıktı. ― The child climbed the tree without thinking.
- (with ile) to date
- İki yıldır Ercan'la çıkıyorum. ― I've been dating Ercan for two years.
- (arithmetic) to subtract
- Ondan altı çıkarsa dört kalır. ― Subtracting six from ten equals four.
- to appear, to look (on a photo, video, etc.)
- Çok kötü çıkmışım, bir daha çek.
- I look so bad, take another photo.
- not any more, no longer
- Artık çocukluktan çıktın, delikanlı oldun.
- You are no longer a child, you have become a young man.
- to made, produce
- Kalan undan ancak iki kaşık çıkar.
- The remaining flour will only make two spoons.
- (for roads) to lead
- Bu cadde sahile çıkıyor.
- This street leads to the coast.
- (intransitive) to turn out; to become apparent or known
- Adam işin ehli çıktı.
- The man turned out to be competent.
- (intransitive, for magazines etc.) to be published
- Bu gazete haftada bir çıkıyor.
- This newspaper is published once a week.
Conjugation
editConjugation of çıkmak (aorist in -V²r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | çıkmak | |||||||
impersonal participle | imperfective | çıkan | ||||||
perfective | çıkmış | |||||||
prospective | çıkacak | |||||||
personal participle | non-prospective | çıktığım | çıktığın | çıktığı | çıktığımız | çıktığınız | çıktıkları | |
prospective | çıkacağım | çıkacağın | çıkacağı | çıkacağımız | çıkacağınız | çıkacakları | ||
verbal noun | çıkma | |||||||
way of doing | çıkış | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çıkarım | çıkarsın | çıkar | çıkarız | çıkarsınız | çıkarlar |
imperfective | çıkıyorum | çıkıyorsun | çıkıyor | çıkıyoruz | çıkıyorsunuz | çıkıyorlar | ||
past | perfective | çıktım | çıktın | çıktı | çıktık | çıktınız | çıktılar | |
imperfective | çıkıyordum | çıkıyordun | çıkıyordu | çıkıyorduk | çıkıyordunuz | çıkıyorlardı (or çıkıyordular) | ||
future | çıkacağım | çıkacaksın | çıkacak | çıkacağız | çıkacaksınız | çıkacaklar | ||
inferential | perfective | çıkmışım | çıkmışsın | çıkmış | çıkmışız | çıkmışsınız | çıkmışlar | |
aorist | çıkarmışım | çıkarmışsın | çıkarmış | çıkarmışız | çıkarmışsınız | çıkarlarmış (or çıkarmışlar) | ||
imperfective | çıkıyormuşum | çıkıyormuşsun | çıkıyormuş | çıkıyormuşuz | çıkıyormuşsunuz | çıkıyorlarmış | ||
conditional | simple | çıksam | çıksan | çıksa | çıksak | çıksanız | çıksalar | |
perfective | çıksaydım | çıksaydın | çıksaydı | çıksaydık | çıksaydınız | çıksaydılar | ||
optative | çıkayım | çıkasın | çıka | çıkalım | çıkasınız | çıkalar | ||
progressive | çıkmaktayım | çıkmaktasın | çıkmakta | çıkmaktayız | çıkmaktasınız | çıkmaktalar | ||
necessitative | çıkmalıyım | çıkmalısın | çıkmalı | çıkmalıyız | çıkmalısınız | çıkmalılar | ||
imperative | çık | çıksın | çıkın | çıksınlar | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çıkar mıyım? | çıkar mısın? | çıkar mı? | çıkar mıyız? | çıkar mısınız? | çıkarlar mı? |
imperfective | çıkıyor muyum? | çıkıyor musun? | çıkıyor mu? | çıkıyor muyuz? | çıkıyor musunuz? | çıkıyorlar mı? | ||
past | perfective | çıktım mı? | çıktın mı? | çıktı mı? | çıktık mı? | çıktınız mı? | çıktılar mı? | |
imperfective | çıkıyor muydum? | çıkıyor muydun? | çıkıyor muydu? | çıkıyor muyduk? | çıkıyor muydunuz? | çıkıyorlar mıydı? | ||
future | çıkacak mıyım? | çıkacak mısın? | çıkacak mı? | çıkacak mıyız? | çıkacak mısınız? | çıkacaklar mı? | ||
inferential | perfective | çıkmış mıyım? | çıkmış mısın? | çıkmış mı? | çıkmış mıyız? | çıkmış mısınız? | çıkmışlar mı? | |
aorist | çıkar mıymışım? | çıkar mıymışsın? | çıkar mıymış? | çıkar mıymışız? | çıkar mıymışsınız? | çıkarlar mıymış? | ||
imperfective | çıkıyor muymuşum? | çıkıyor muymuşsun? | çıkıyor muymuş? | çıkıyor muymuşuz? | çıkıyor muymuşsunuz? | çıkıyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | çıksam mı? | çıksan mı? | çıksa mı? | çıksak mı? | çıksanız mı? | çıksalar mı? | |
perfective | çıksa mıydım? | çıksa mıydın? | çıksa mıydı? | çıksa mıydık? | çıksa mıydınız? | çıksalar mıydı? | ||
progressive | çıkmakta mıyım? | çıkmakta mısın? | çıkmakta mı? | çıkmakta mıyız? | çıkmakta mısınız? | çıkmaktalar mı? | ||
necessitative | çıkmalı mıyım? | çıkmalı mısın? | çıkmalı mı? | çıkmalı mıyız? | çıkmalı mısınız? | çıkmalılar mı? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | çıkmamak | |||||||
impersonal participle | imperfective | çıkmayan | ||||||
perfective | çıkmamış | |||||||
prospective | çıkmayacak | |||||||
personal participle | non-prospective | çıkmadığım | çıkmadığın | çıkmadığı | çıkmadığımız | çıkmadığınız | çıkmadıkları | |
prospective | çıkmayacağım | çıkmayacağın | çıkmayacağı | çıkmayacağımız | çıkmayacağınız | çıkmayacakları | ||
verbal noun | çıkmama | |||||||
way of doing | çıkmayış | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çıkmam | çıkmazsın | çıkmaz | çıkmayız | çıkmazsınız | çıkmazlar |
imperfective | çıkmıyorum | çıkmıyorsun | çıkmıyor | çıkmıyoruz | çıkmıyorsunuz | çıkmıyorlar | ||
past | perfective | çıkmadım | çıkmadın | çıkmadı | çıkmadık | çıkmadınız | çıkmadılar | |
imperfective | çıkmıyordum | çıkmıyordun | çıkmıyordu | çıkmıyorduk | çıkmıyordunuz | çıkmıyorlardı | ||
future | çıkmayacağım | çıkmayacaksın | çıkmayacak | çıkmayacağız | çıkmayacaksınız | çıkmayacaklar | ||
inferential | perfective | çıkmamışım | çıkmamışsın | çıkmamış | çıkmamışız | çıkmamışsınız | çıkmamışlar | |
aorist | çıkmazmışım | çıkmazmışsın | çıkmazmış | çıkmazmışız | çıkmazmışsınız | çıkmazlarmış | ||
imperfective | çıkmıyormuşum | çıkmıyormuşsun | çıkmıyormuş | çıkmıyormuşuz | çıkmıyormuşsunuz | çıkmıyorlarmış | ||
conditional | simple | çıkmasam | çıkmasan | çıkmasa | çıkmasak | çıkmasanız | çıkmasalar | |
perfective | çıkmasaydım | çıkmasaydın | çıkmasaydı | çıkmasaydık | çıkmasaydınız | çıkmasaydılar | ||
optative | çıkmayayım | çıkmayasın | çıkmaya | çıkmayalım | çıkmayasınız | çıkmayalar | ||
progressive | çıkmamaktayım | çıkmamaktasın | çıkmamakta | çıkmamaktayız | çıkmamaktasınız | çıkmamaktalar | ||
necessitative | çıkmamalıyım | çıkmamalısın | çıkmamalı | çıkmamalıyız | çıkmamalısınız | çıkmamalılar | ||
imperative | çıkma | çıkmasın | çıkmayın | çıkmasınlar | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | çıkmaz mıyım? | çıkmaz mısın? | çıkmaz mı? | çıkmaz mıyız? | çıkmaz mısınız? | çıkmazlar mı? |
imperfective | çıkmıyor muyum? | çıkmıyor musun? | çıkmıyor mu? | çıkmıyor muyuz? | çıkmıyor musunuz? | çıkmıyorlar mı? | ||
past | perfective | çıkmadım mı? | çıkmadın mı? | çıkmadı mı? | çıkmadık mı? | çıkmadınız mı? | çıkmadılar mı? | |
imperfective | çıkmıyor muydum? | çıkmıyor muydun? | çıkmıyor muydu? | çıkmıyor muyduk? | çıkmıyor muydunuz? | çıkmıyorlar mıydı? | ||
future | çıkmayacak mıyım? | çıkmayacak mısın? | çıkmayacak mı? | çıkmayacak mıyız? | çıkmayacak mısınız? | çıkmayacaklar mı? | ||
inferential | perfective | çıkmamış mıyım? | çıkmamış mısın? | çıkmamış mı? | çıkmamış mıyız? | çıkmamış mısınız? | çıkmamışlar mı? | |
aorist | çıkmaz mıymışım? | çıkmaz mıymışsın? | çıkmaz mıymış? | çıkmaz mıymışız? | çıkmaz mıymışsınız? | çıkmazlar mıymış? | ||
imperfective | çıkmıyor muymuşum? | çıkmıyor muymuşsun? | çıkmıyor muymuş? | çıkmıyor muymuşuz? | çıkmıyor muymuşsunuz? | çıkmıyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | çıkmasam mı? | çıkmasan mı? | çıkmasa mı? | çıkmasak mı? | çıkmasanız mı? | çıkmasalar mı? | |
perfective | çıkmasa mıydım? | çıkmasa mıydın? | çıkmasa mıydı? | çıkmasa mıydık? | çıkmasa mıydınız? | çıkmasalar mıydı? | ||
progressive | çıkmamakta mıyım? | çıkmamakta mısın? | çıkmamakta mı? | çıkmamakta mıyız? | çıkmamakta mısınız? | çıkmamaktalar mı? | ||
necessitative | çıkmamalı mıyım? | çıkmamalı mısın? | çıkmamalı mı? | çıkmamalı mıyız? | çıkmamalı mısınız? | çıkmamalılar mı? |
Synonyms
edit- (to leave): terk etmek, ayrılmak
- (to occur): patlak vermek
- (to climb): tırmanmak
Related terms
editReferences
edit- ^ Redhouse, James W. (1890) “چیقمق”, in A Turkish and English Lexicon[1], Constantinople: A. H. Boyajian, page 745
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*čɨk-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8)[2], Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Categories:
- Turkish terms inherited from Ottoman Turkish
- Turkish terms derived from Ottoman Turkish
- Turkish terms inherited from Proto-Turkic
- Turkish terms derived from Proto-Turkic
- Turkish terms with IPA pronunciation
- Turkish terms with audio pronunciation
- Turkish lemmas
- Turkish verbs
- Turkish terms with usage examples
- tr:Arithmetic
- Turkish intransitive verbs
- Turkish verbs with aorist in -V²r