Karotenoide

Karotenoideak terpenoen taldeko pigmentu organiko batzuk dira, oso ugariak naturan.

Azenarioari kolorea ematen diote karotenoideek.

Tomatearen kolorea likopeno karotenoideari zor zaio.

Udazkeneko hostoen kolore horia xantofilak ematen die.

Arrautza gorringotan hainbat xantofila aurkitzen dira, kriptoxantina, luteina, zeaxantina...

Guztiz hedatuak daude landareen artean, algetan, zenbait onddotan eta bakterioetan. Landareei kolorea ematen diete, kolore horia, laranja, gorria edo morea. Animaliek ezin dituzte sintetizatu eta dietan hartu behar dituzte.

Etimologia

Azenariotan (Daucus carota) ugariak dira eta kolore laranja ematen diote. Hortik datorkie izena.

Egitura kimikoa

Tetraterpenoak dira, zortzi isoprenoz osaturik daude, 40 karbono dituzte beraz. Bi erdi simetrikotan banatzen dira. Erabat hidrofoboak izan ohi dira, lipodisolbagarriak dira beraz.

Funtzioa

Landareetako loreetan, fruituetan eta sustraietan aurkitzen dira. Pigmentuak dira eta fotosintesian hartzen dute parte. Animalietan egitura anitzen osagai izaten dira, eta egitura horien kolorea haiek emana izan ohi da, hala nola arrautzaren gorringoarena eta krustazeo askoren oskolena.

Motak

700 karotenoide deskribatu dira, gutxi gorabehera. Bi multzo nagusitan sailkatzen dira:

• Karotenoak: Oxigenorik ez dutenak.
• Xantofilak: Gutxienez oxigeno atomo bat dutenak.

Karotenoak
α-Karotenoa	β-Karotenoa
γ-Karotenoa	δ-Karotenoa
ε-Karotenoa	ζ-Karotenoa
Likopenoa
Xantofilak
Anteraxantina	Astaxantina
Biolaxantina	Fukoxantina
Kantaxantina	Kriptoxantina
Errodoxantina	Luteina
Neoxantina	Zeaxantina

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

• Datuak: Q191907
• Multimedia: Carotenoids / Q191907