Irène Joliot-Curie

Irène Joliot-Curie
	; Irudi gehiago
idazkariorde	; 1936ko ekainaren 4a - 1936ko irailaren 26a - Jean-Baptiste Perrin →
idazkariorde
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Irene Curie
Jaiotza	Parisko 13. barrutia, 1897ko irailaren 12a
Herrialdea	Frantzia
Bizilekua	Paris
Heriotza	Paris, 1956ko martxoaren 17a (58 urte)
Hobiratze lekua	Cemetery Sceaux (en)
Heriotza modua	death by misadventure (en) : leuzemia
Familia
Aita	Pierre Curie
Ama	Marie Curie
Ezkontidea(k)	Frédéric Joliot-Curie (1926ko urriaren 9a -
Seme-alabak	ikusi Pierre Joliot (en) ; Hélène Langevin-Joliot (en) ;
Haurrideak	ikusi Ève Curie;
Familia	ikusi Jacques Curie (aitaldeko osaba); Józef Skłodowski (amaldeko osaba); Bronisława Dłuska (amaldeko izeba); Helena Skłodowska-Szaley (amaldeko izeba); Maurice Curie (aitaren aldeko lehengusua); Helena Dłuska (lehengusu bigarrena);
Hezkuntza
Heziketa	Parisko Zientzien Fakultatea 1925) doctorate in France (en) : fisika; Collège Sévigné ; Parisko Unibertsitatea
Tesi zuzendaria	Paul Langevin
Doktorego ikaslea(k)	Yang Chengzong (en)
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Paul Langevin
Jarduerak
Jarduerak	fisikaria, kimikaria, katedraduna, politikaria, fisikari nuklearra eta ikertzailea
Enplegatzailea(k)	Parisko Zientzien Fakultatea
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko ofiziala (1939) ; Kimikako Nobel Saria (1936) ; honorary doctor of the Jagiellonian University of Krakow (1951) ; Matteucci domina (1932) ; Order of the Cross of Grunwald, 3rd class (1946) ; Barnard domina ; honorary doctor of the Maria Curie-Skłodowska University (1950) ; Commander with Star of the Order of Polonia Restituta (1947) ;
Kidetza	Alemaniako Zientzien Akademia Berlinen; Zientzien Errusiar Akademia; Belgikako Medikuntzako Errege Akademia; Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia; Poloniako Zientzien Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Langile-Internazionalaren Frantziar Sekzioa

Irène Joliot-Curie, jaiotzez Irène Curie, (Paris (Frantzia), 1897ko irailaren 12a - Paris (Frantzia), 1956ko martxoaren 17a) frantziar fisikari eta kimikaria izan zen eta, 1935ean, Kimikako Nobel saria lortu zuen.

Biografia eta lorpenak

Irène Joliot-Curie Parisen (Frantzia) jaio zen, 1897ko irailaren 12an. Gurasoak Pierre eta Marie Curie (Fisikako Nobel saria 1903an eta Kimikakoa 1911n) izan zituen.

Parisko zientzia-eskolan egin zituen fisika eta kimikako ikasketak. Polonioaren alfa izpiei buruzko tesiarekin doktoretza lortu zuen. Zenbait erietxetako erradiologia sailetan egin zuen lana Lehen Mundu Gerran, eta gero amaren laguntzaile izan zen Parisko Erradiologia Institutuan.

Frantziako lehen pila atomikoa egiten lagundu zuen eta Orsayko Fisika Nuklear zentroko planoak ere egin zituen; haren azterketak oso garrantzitsuak izan ziren fisika nuklearraren garapenerako.

1926an, lankide zuen Frédéric Joliot-Curie zientzialariarekin ezkondu zen eta bikoteak erabaki zuen aurrerantzean erabiltzea Joliot‐Curie abizenak. Bi seme-alaba izan zituen, Helena eta Pierre Langevin-Joliot.

1934an egin zuten Joliot-Curie senar-emazteek bere lanik garrantzitsuena elementu erradioaktiboak artifizialki sortzean. 1934an, leuzemiak hil zuen Marie; garai hartan oso ohikoa zen gaixotasun hau, erradiazioari ez baizitzaion behar adinako arreta eskaintzen.

1935ean biek Kimikako Nobel saria eskuratu zuten eta urte berean Zientziarako Fundazio Nazionaleko ikerketa saileko lehendakari izendatu zuten.

1936an Estatuko Zientzia Ikerketarako idazkariorde izan zen.

Ideia komunistak zituela-eta, 1951n Energia Atomikoko Frantziako Batzordetik bota zuten. Bakearen aldeko Nazioarteko Batzordeko eta Frantziako Emakumeen Batasunerako Batzorde Nazionaleko kide izan zen.

Irène Joliot-Curie 1956ko martxoaren 17an hil zuen leuzemiak. Śenarra, berriz, 1958ko abuztuan hilko zen.

Ikerketa zientifikoak eta aitortzak

Irène Joliot-Curiek bere senarrarekin bat eman zion hasiera fisika nuklearraren arloko ikerketari eta ikerkuntza horretan atomoaren egiturak eta nukleoaren proiekzioa ikertu zituzten.

Funtsezkoa izan zen 1932an aurkituko zen neutroiarentzat.

1935ean, amaren pausuei jarraituz^[1], senar-emazteek jaso zuten Kimikako Nobel saria.

Ez Marie Curie, ezta Irène Joliot-Curie ire, ez zituzten sekula Frantziako Zientzia Akademian onartu. Bai, ordea, Frédéric Joliot, Ireneren senarra. Horrela dio Ireneren alaba den Helenak:

«

...Kanpaina gogorra izan zen nire amonaren aurka, emakumea eta Poloniakoa gainera! Ez zuen ondo hartu eta ez zen sekula gehiago aurkeztu. Amarena ezberdina izan zen. Hiru alditan aurkeztu zen eta ez irriki biziz zegoelako, eskubideak defendatzeko baizik. Emakumearen ikerketarakogaitasunetan sinesten zuen eta aitortzaren beharra ikusten zuen. Arrazoi berberagatik onartu zuen Estatuaren Idazkaritzarako postua, oraindik emakumeen botoa onartu gabe zegoen garaian. Ez zuen asko iraun, ordea...^[2]

»

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

(Ingelesez) Biografia Nobel Sarien webgunean

Datuak: Q7504
Multimedia: Irène Joliot-Curie / Q7504

[1] ttp://www.abc.es/sociedad/20141006/rc-cinco-matrimonios-premio-nobel-201410061334.html

[2] ttps://elpais.com/sociedad/2014/04/25/actualidad/1398445342_458886.html

[1]

[2]