Ibaiko garraio

Ibaiko garraioa garraio mota bat da, hau da, produktuak edo bidaiariak leku batetik bestera eramatea, sakonera egokia duten ibaien eta ubideen bidez. Ibaiko garraioa merkataritza-bide garrantzitsua da, besteak beste, barnealdean; beraz, azpiegitura nahikoa duten ibaietan oso garrantzitsua da.

Modalitate hori, Neolitoan, historiaurreko etapetako batean, agertu zen, eta jada, garai hartan, produktuak trukatzeko (garraiatzeko) erabiltzen zen. Gaur egun bide komertzial garrantzitsua izaten jarraitzen du, Mississippi eta Amazonas ibaietan adibidez. Duela hamarkada batzuk ibaiko garraioak nolabaiteko gainbehera izan zuen arren, gaur egun bere garaian garrantzitsuak ziren ibai zaharrak nabigagarriak izan daitezen saiatzen ari da. Hainbat itsasontzi mota daude eramaten duten produktuaren arabera edo bidaiarien garraiora bideratuta badaude.

Mississippi ibaian gabarren konboia, (Ameriketako Estatu Batuak).

Barruko urak

Artikulu nagusia: «Barruko urak»

Ibaiak, aintzirak eta ubideak dira. Orokorrean, itsasontzi txikiak eta arinak erabiltzen dira nabigazio honetarako, nahiz eta zenbait kasutan itsasoko itsasontzi handiek barruko uretan ere ibiltzen diren. Edukiontziak eta gabarrak erabiltzeak ozeanoaren eta barrualdeko ontzien arteko zama transferitzea erraztu du.

Nabigazio motak

Ontzi sektorea oso lehiakorra den zerbitzu pribatuko jarduera da gaur egun, hainbat kategoriatan banatuta dagoena: ohiko zerbitzuak, ibilbide finkorik gabeko zerbitzuak, industria eta petrolio zerbitzuak.

Linea erregularreko zerbitzuak

Programa erregularraren arabera eta ibilbide finkoekin egiten dira. Kargamentua garraio-gutun izeneko kontratuaren arabera onartzen da, ontziaren jabeak bidaltzaileari ematen diona. Zerbitzu mota honetako lehia zerbitzuen baldintzak finkatu eta bidaiarien edo zama-tasak zehazten dituzten ontzi-konpainien arteko akordioek arautzen dute.

Ibilbide finkorik gabeko itsasontziak

Itsasontzi hauek, zerbitzu orokorra ere deituak, ez dituzte ibilbideak edo ohiko zerbitzuak mantentzen. Orokorrean, kargatzaile bakarrarentzat itsasontzi osoa hartzen duen karga garraiatzen dute. Zama normalean ontziratu gabeko lehengaiez osatuta dago, hala nola zerealak, mineralak edo ikatza, eta horretarako garraio merkea behar da.

Ibilbide finkorik gabeko itsasontziak, normalean, erabileraren arabera eta ez diseinuaren arabera sailkatzen dira. Normalean pleit kontratuarekin funtzionatzen dute, hau da, itsasontzia erabiltzeko kontratuarekin.

Petrolio-ontziak

Guztiek garraio zerbitzu pribatuak edo itunpekoak egiten dituzte. 1970eko hamarkadan, munduko petrolio-ontzien % 34 gutxi gorabehera sektore horretako enpresen jabetzakoa zen; gainerakoa konpainia horiek pleitatitako ontzi jabe independenteei zegokien. Gasolina, parafina edo olio lubrifikatzaileak bezalako produktu finduak tangaontzien bidez banatzen dituzte.

Itsasontzi motak

Artikulu nagusia: «merkataritzako ontzi»

Merkataritzako ontziak bidaiarien ontzietan, zamaontzietan eta tangaontzietan banatzen dira. Itsasontzi handienak eta dotoreenak, XIX. mendearen erdialdean, Ipar Atlantikoa aldian-aldian zeharkatzen zuten transatlantiko ospetsuak ziren Amerika eta Europa komunikatzeko. Gaur egungo bidaiarien itsasontziak batez ere plazereko bidaiei eskaintzen zaizkie.

Zamaontziak

Zamaontziak ontziratutako produktuak eta beste batzuk garraiatzen dituzte, hala nola zerealak, mineralak eta latexa edo olio jangarriak bezalako likidoak. Zenbait zamaontzitan bidaiari kopuru txikia onartzen da. Zenbait zama mota garraiatzeko, hala nola motordun ibilgailuak, itsasontzi espezializatuak diseinatu eta eraikitzen dira.

Kontainer-ontziak

Edukiontziak garraiatzeko itsasontziek aldaketa teknologikoa ekarri zuten zama manipulatzean eta trenbide eta errepide bidezko garraioaren industria ozeanoetako itsasontziekin lotu zuten. Espezializazio handiko itsasontzi hauek egun bakarrean deskarga eta karga egin dezakete, ohiko itsasontzi batek behar dituen 10 egunekin alderatuta.

Tangaontziak

Tangaontziak bereziki zama likidoa garraiatzeko diseinatuta daude, normalean petrolioa. Beste tangaontzi espezializatu batzuek gas naturala likidotuta, produktu kimiko likidoak, ardoa, melaza edo hoztutako produktuak eramaten dituzte.

Kanpo estekak

• Datuak: Q975595
• Multimedia: River transport / Q975595