IRAS 17163-3907
IRAS 17163-3907 (arrautza errearen nebulosa bezala ere ezagutzen dena) izar hipererraldoi hori bat eta unibertso guztiko izarrik arraroenetako bat da. Izar honen diametroa gure eguzkiarena baino mila aldiz handiagoa da, eta bere nebulosak arrautza erre baten itxura du. Berriki fotografiatu zuen Europako Hegoaldeko Behatokiak.
| Behaketa data Garaia J2000 Ekinokzioa | |
|---|---|
| Konstelazioa | Scorpius |
| Igoera zuzena | 17h 19m 49.330s[1] |
| Deklinazioa | −39° 10′ 37.94″[1] |
| Itxurazko magnitudea (V) | 12.45[2] |
| Ezaugarriak | |
| Eboluzioaren unea | gorriz ondorengo hipererraldoi |
| Mota espektrala | B berantiar/A goiztiar[3] |
| Itxurazko magnitudea (J) | 4.635[4] |
| Itxurazko magnitudea (H) | 3.021[4] |
| Itxurazko magnitudea (K) | 2.407[4] |
| J−H kolore indizea | 1.614[4] |
| J−K kolore indizea | 2.228[4] |
| Astrometria | |
| Berezko mugimendua (μ) | IZ: +4.3[1] mas/u Dec.: −2.3[1] mas/u |
| Distantzia | 3,600 - 4,700[3] pc |
| Magnitude absolutua (MV) | ~−10[5] |
| Zehaztasunak | |
| Erradioa | 300 - 400[3] R☉ |
| Argitasuna | ~500,000[3] L☉ |
| Tenperatura | 7,500 - 10,000[3] K |
| Beste izendapenak | |
| Datubase erreferentziak | |
| SIMBAD | data |
Bere distira gure eguzkiarena baino 500.000 aldiz handiagoa da, eta Lurretik 13.000 argi-urteko distantziara dago, eta, beraz, egundaino aurkitutako hurbileneko hipererraldoi horia izango litzateke.
Aurkikuntza
aldatuBere izenak dioen bezala, IRAS 17163-3907 lehen aldiz 1983an aurkitu zuen IRAS satelite artifizialak 12 mikroitik gertuko uhin luzeratan igortzen dituen uhin infragorriei esker. Esne Bidearen erdian dago, zehazki Scorpius konstelazioan. Baina, gaueko zeruko 30 izarrik distiratsuenetako bat den arren, argi ikusgarrian duen igorpen ahularen ondorioz, oraindik berriki detektatu da hipererraldoi hori bat dela. Bestalde, bere nebulosaren esfera forma ia perfektua berriki aurkitu da Txileko Cerro Paranalen dagoen Very Large Telescopeko (VLT) VISIR kamera infragorriari esker. Kamera honek, infragorri ertaineko bere hiru iragazkiak (berdea, 11850 nm, gorria, 12810 nm eta urdina, 8590 nm) erabiliz, bere inguruko materiala ikusi ahal izan zuen, eta bere bi bilgarri edo laino ia esferikoak fotografiatu.[3]
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b c d Zacharias, N.; Urban, S. E.; Zacharias, M. I.; Wycoff, G. L.; Hall, D. M.; Germain, M. E.; Holdenried, E. R.; Winter, L.. (2003). «VizieR Online Data Catalog: The Second U.S. Naval Observatory CCD Astrograph Catalog (UCAC2)» CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues 1289 Bibcode: 2003yCat.1289....0Z..
- ↑ Siódmiak, N.; Meixner, M.; Ueta, T.; Sugerman, B. E. K.; Van De Steene, G. C.; Szczerba, R.. (2008). «Hubble Space Telescope Snapshot Survey of Post-AGB Objects» The Astrophysical Journal 677: 382. doi:. Bibcode: 2008ApJ...677..382S..
- ↑ a b c d e f Lagadec, E.; Zijlstra, A. A.; Oudmaijer, R. D.; Verhoelst, T.; Cox, N. L. J.; Szczerba, R.; Mékarnia, D.; Van Winckel, H.. (2011). «A double detached shell around a post-red supergiant: IRAS 17163-3907, the Fried Egg nebula» Astronomy & Astrophysics 534: L10. doi:. Bibcode: 2011A&A...534L..10L..
- ↑ a b c d e Cutri, R. M.; Skrutskie, M. F.; Van Dyk, S.; Beichman, C. A.; Carpenter, J. M.; Chester, T.; Cambresy, L.; Evans, T. et al.. (2003). «VizieR Online Data Catalog: 2MASS All-Sky Catalog of Point Sources (Cutri+ 2003)» VizieR On-line Data Catalog: II/246. Originally published in: 2003yCat.2246....0C 2246 Bibcode: 2003yCat.2246....0C..
- ↑ Wallström, S. H. J.; Muller, S.; Lagadec, E.; Black, J. H.; Oudmaijer, R. D.; Justtanont, K.; Van Winckel, H.; Zijlstra, A. A.. (2015). «Investigating the nature of the Fried Egg nebula. CO mm-line and optical spectroscopy of IRAS 17163-3907» Astronomy & Astrophysics 574: A139. doi:. Bibcode: 2015A&A...574A.139W..
Kanpo estekak
aldatuDatuak: Q540167