Maya Lin
Maya Ying Lin (Athens, Ohio, AEB, 1959ko urriaren 5a) diseinatzaile eta eskultore estatubatuarra da. 1981ean, Yaleko Unibertsitatean graduatzekotan zegoen bitartean, Washington D.C.n aurreikusitako Vietnamgo Beteranoen Memorialerako diseinu-lehiaketa nazionala irabazi zuenean lortu zuen aintzatespena.[1]
Lin-ek monumentu, eraikin publiko eta pribatu ugari, paisaia-guneak eta eskultura ugari diseinatu ditu. Monumentu historikoengatik ezagunagoa den arren, ingurumen-arloko obrengatik ere ezaguna da, zeinetan klima aldaketaren ondorioz hausnartzen saiatu izan den. Lin-en arabera, naturaren arkitekturan inspiratzen da, baina uste du ezerk ezin duela bere edertasuna berdindu.
Ibilbidea
aldatuMaya Lin Athensen jaio zen, Ohion. Gurasoak Txinatik Estatu Batuetara joan ziren, aita 1948an eta ama 1949an, eta Ohion finkatu ziren Lin jaio aurretik.[2] Linen arabera, bera "konturatu ere ez zen egin" etnikoki txinatarra zela bizitzan geroago arte, eta 30 urte bete arte ez zuen interesik izan bere jatorri kulturalean.
1981ean, 21 urte zituela, eta oraindik ere graduatu aurreko ikaslea zela, Linek diseinu publikoko lehiaketa handia irabazi zuen Vietnamgo Beteranoen Monumentua diseinatzeko (1.422 lan aurkeztu ziren). Monumentu hori Washington D.C.ko National Mall delakoan eraiki zen. Granito beltzeko horma bat da funtsean, Vietnamgo Gerran hildako 57.939 soldaduren izenak dituena.[3][4][5][4] Monumentua 1982ko urriaren amaieran osatu zen eta 1982ko azaroan inauguratu.[6]
Beteranoen Monumenturako Linek aurkeztu zuen egitasmoa, eta emaitza, elurra egindako egun batean.
| ||
Diseinu irabazlea eztabaidagarria izan zen hasieran, zenbait arrazoirengatik: diseinu minimalista, esperientzia profesionalik eza eta egilea jatorriz asiar etnia batekoa zela ere leporatu zitzaion.[7][8][9][10] Idazle baten arabera. Kritika batzuk bizirik atera ziren beteranoen izenak baztertzearen aurka agertu ziren; beste batzuk, berriz, granitoaren itxura ilunaz kexatu ziren, Vietnamgo gerrarekiko jarrera negatiboa adierazten zuela argudiatuz. Lin-ek bere diseinua defendatu zuen AEBko Kongresuaren aurrean, eta konpromiso bat erdietsi zen geroago: Hiru soldaduak izeneko soldadu-talde baten brontzezko irudikapena eta bandera estatubatuar bat gehitu ziren Linen diseinuaren ondoan jartzeko.[11]
Lin-ek Maya Lin Studio izeneko bulegoa zuzentzen du New Yorken, eta bertatik proiektu ugari diseinatu ditu Vietnamgo Beteranoen Memorialaren ondoren, Montgomeryko Eskubide Zibilen Memoriala, Alabama (1989) eta Michigango Unibertsitatean Wave Field aire zabaleko instalazioa barne (1995).[12] New Yorkeko Pace galeriak irudikatzen du Lin.[13]
Erreferentziak
aldatu- Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, ingelesezko wikipediako «Maya Lin» artikulutik itzulia izan da, 2022-12-22 data duen 1128899503 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2022-12-22 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.
- ↑ Lewis, Michael J.. (September 12, 2017). «The Right Way to Memorialize an Unpopular War» The New York Times.
- ↑ Paul Berger. (November 5, 2006). «Ancient Echoes in a Modern Space» The New York Times.
- ↑ Vietnam Veterans Memorial. Library of Congress.
- ↑ a b Facts and Figures. Vietnam Veterans Memorial Fund.
- ↑ (Ingelesez) «Frequently Asked Questions» Vietnam Veterans Memorial Fund.
- ↑ History. Vietnam Veterans Memorial Fund.
- ↑ «Vietnam Veterans' Memorial Founder: Monument Almost Never Got Built» NPR.org.
- ↑ Between Art and Architecture: The Memory Works of Maya Lin. American Association of Museums July–August 2008.
- ↑ Marla Hochman. Maya Lin, Vietnam Memorial. greenmuseum.org.
- ↑ Kristal Sands. «Maya Lin's Wall: A Tribute to Americans» Jack Magazine.
- ↑ Favorite, Jennifer K.. (2016-07-02). «'We Don't Want Another Vietnam': The Wall, the Mall, History, and Memory in the Vietnam Veterans Memorial Education Center» Public Art Dialogue 6 (2): 185–205. doi:. ISSN 2150-2552..
- ↑ «Art:21. Maya Lin's "Wave Field" PBS» Pbs.org.
- ↑ Kino, Carol. (April 25, 2013). «'Maya Lin's New Memorial Is a City'» The New York Times.