gizarte-mugimenduen eta sindikatuen aldeko irlandar-amerikar borrokalaria
Mary Harris (Cork, Irlanda, 1837koabuztuaren 1a - Adelphi, Prince George's konderria, Maryland, AEB, 1930ekoazaroaren 30a), Mother Jones izengoitiarekin ezagunagoa. Gizarte-mugimenduen eta sindikatuen aldeko borrokan nabarmendu zen. Cork-en jaio zen, Irlandan, baina, britaniarrek haren aitona Irlandaren independentziaren aldeko borrokan aritzeagatik urkatu ondoren, oso gazterik Kanadara joan zen bere familiarekin, Torontora. Heziketa bukatu arte batzuetan irakasle beste batzuetan jostun aritu zen AEBn. Bere senarra burdingintzako sindikalista ezaguna zen, eta haren bitartez sartu zen sindikatuen mundura. Antolatzaile sindikal eta komunitario ospetsua bihurtu zen. Greba garrantzitsuak koordinatzen lagundu zuen eta Munduko Industria Langileen erakundearen sortzaileetako bat izan zen.[1][2]
Jonesek irakasle eta jostun gisa lan egin zuen, baina, 1867an, senarra eta lau seme-alabak sukar horiarengatik hil ondoren, eta jostun-tailerra 1871ko Chicagoko Sute Handian suntsitu zenez, 60 urte zituela, 'Mother Jones' gizarte-ekintzailea deitu zioten.
1913Mother Jones (Mary Harris), 1929
1902an, "Ipar Amerikako emakumerik arriskutsuena" deitu zioten, meatzarien eta haien familien antolaketan izandako arrakastarengatik, meatzarien jabeen aurka. 1903an, 73 urte zituela, protesta egin zuen Pensilvaniako meategietan eta zeta-fabriketan haurren lan-legeak zabarkeriaz aplikatzeagatik, eta Haurren Martxa antolatu eta gidatu zuen, FiladelfiatikTheodore Roosevelt presidentearen egoitzara, New Yorken.[3]
Mother Jones aldizkaria, 1970ean sortua, bere omenez eman zioten izen hori.[4][5]
Mary Harris Jones Cork hiriaren iparraldean jaio zen, Irlandan, nekazaritzako errentari katolikoen alaba, Richard Harris eta Ellen (ezkongabea, Cotter) Harris. Ez dakigu noiz jaio zen; 1837ko abuztuaren 1ean bataiatu zuten. Mary Harris eta bere familia Gosete Handiaren biktima izan ziren, Irlandako beste familia askok bezala. Goseteak milioi bat familia baino gehiago, Harriak barne, Ipar Amerikara joatera bultzatu zituen. Inanizioak eragindako hilketen eta emigrazio masiboaren ondorioz, Irlandako populazioa %20-25 inguru murriztu zen.
Mary nerabea zen familiak Kanadara emigratu zuenean. Kanadan (eta gero Estatu Batuetan), Harris familia diskriminatu egin zuten migrazio-estatusagatik, bai erlijio katolikoagatik. Maryk Torontoko Eskola Arruntean jaso zuen bere heziketa. Eskola doakoa zen, eta estipendio bat ere ematen zion ikasle bakoitzari, astean dolar bat, osatutako seihileko bakoitzeko. Beraz, ez zuen soilik dohainik ikasten eta titulua lortzen zuen, baina hori egiteagatik ere ordaintzen zitzaion. Hogeita hiru urte zituela Estatu Batuetara joan zen bizitzera, eta Monroeko (Míchigan) komentu bateko irakasle bihurtu zen. Han zortzi dolar ordaintzen zitzaizkion hileko, baina eskola "leku deprimigarritzat" deskribatu zen.
Bere lanbideaz nekatu ondoren, Chicagora joan zen lehenik, eta, gero, Memphisera, Tennesseera. 1861ean, George E. Jonesekin ezkondu zen, Burdin Galdatzaileen Sindikatu Nazionaleko kide eta antolatzailearekin, eta, gero, Estatu Batuetako Galdaketa Langileen Nazioarteko Sindikatua bihurtu zen. Sindikatu horrek, hain zuzen, molinoen eta lurrun-makinen arloko beste langile espezializatu batzuk ordezkatzen zituen. Maryk irakaskuntza bertan behera uztea erabaki zuen eta, azkenik, joskintzako lantegi bat ireki zuen Memphisen, Gerra Zibilaren bezperan.
Puntu belz bi izan zituen bere bizitzan. Lehena, eta tragikoena, 1867an George senarra eta haren lau seme-alabak galtzea izan zen, hiru neska eta mutil bat (bost urtetik beherakoak denak), Memphisen sukar horiaren epidemian. Tragedia horren ondoren, Chicagora itzuli zen beste joste-lantegi bati ekiteko. Eta lau urte geroago, etxea, joskintzako lantegia eta ondasunak galdu zituen 1871ko Chicagoko Sute Handian.
Hain zuzen, erradikal gisa duen ospea oinarri historiko ezegonkor batean oinarritzen da. UMWko funtzionarioei bere jarraitzaileak klase kapitalistari saldu izana publikoki leporatu zien emakumea, eta John D. Rockefeller Jr.ekin negoziatu zuen 1914ko Ludlowren sarraskiaren ondoren... Ezaguna da langileen emazteak laneko borrokan sartzeagatik, emakumeen sufragioari aurka egin zion eta emakumearen lekua etxean zegoela azpimarratu zuen... Bakuna zen, funtsean, indibidualista bat, eta bizitza luze baten azken 30 urteak langile-klasearen kausari eskaintzea erabaki zuena. Estatu Batuetako langile-mugimenduan izan zuen eragina, ordea, sinbolikoa izan zen hein handi batean: amona baten irudiak, seriotasunez eta gorpuzkera arinean jantzita, enplegu-emaile etsai, soldatapeko gaiztkile edo lanaren aurkako funtzionario publikoek kikiltzen ez zutenak, indartu egin zuen hura ikusi edo gertatutik entzun zuten langileen militantzia.
Mother Jones (Mary Harris), Langileen Oroitzapen Egunaren kartela
Jonesen hitzak mende bat geroago ere sindikatuen jarraitzaileek aipatzen dituzte oraindik: "Hildakoengatik errezatu eta bizi direnen alde infernuan bezala borrokatu". "Meatzarien aingerua" deitu izan zaio Estatu Batuetako Senatuaren batzarrean "astintzaile guztien amona" zela salatu zutenean. Hauxe erantzun zuen: "Astintzaile guztien birramona izateko adinean bizitzea espero dut".[7]
Pittston Coalek Virginian, Mendebaldeko Virginian eta Kentuckyn 1989-1990 bitartean egindako greba garratzean, ikatz-meatzarien emazte eta alabei "Mother Jonesen Alabak" deitzen zitzaien, ikatz-meatzarien aurreko belaunaldi baten artean Jonesek egindako lan mitikotik bizirik irauten zuten kontakizunetan oinarrituta. Garrantzi handia izan zuten piketeetan eta meatzarien kasua prentsari eta publikoari aurkeztean.[8]
1970eko hamarkadan Mother Jones aldizkaria sortu zen, eta berehala bihurtu zen "hamarkadako aldizkari erradikal salduena".[9]
Mary Harrisen ( "Mother" Jones) omenezMary Harris "Mother" Jones eskola primarioa dago Adelphin (Maryland).[10]
Wheeling Jesuit Unibertsitateko ikasleek, Wheeling-en (Mendebaldeko Virginia), Mother Jones Housen (campusetik kanpoko zerbitzu-etxea) bizitzea eska dezakete. Egoiliarrek astean hamar ordu egiten dituzte gutxienez zerbitzu komunitarioan eta afari eta ekitaldi komunitarioetan parte hartzen dute.[11]
1984an, Mother Jones AEBren Emakumearen Famaren Areto Nazionalean sartu zen.[12]
2010eko martxoaren 8an Emakumearen Nazioarteko Eguna zela eta, Cork hiriko Udalak Ted Tynan zinegotziaren proposamena onartu zuen, bere jaioterrian plaka bat jartzeko.[13] Mother Jones-en oroitzapenezko batzordeko kideek plaka inauguratu zuten 2012ko abuztuaren 1ean, sortu zeneko 175. urteurrena ospatzeko.[14] Mother Jones de Cork jaialdia egin zen Shandon inguruan, jaioterritik hurbil, hizlari gonbidatu ugarirekin.[15] Jaialdia urtero egiten da urteurrenaren inguruan, eta Mother Jonesen ondareaz eta Irlandako eta AEBko miresleen arteko loturaz kontzientzia handiagoa izatera eraman du. [16] Corken egoitza duen Frameworks Filmsek dokumental bat egin zuen, Mother Jones eta haren seme-alabak, eta Corkeko jaialdian estreinatu zen, 2014. urtean.[17]
Mendebaldeko Virginiako estatuak Mother Jonesen espetxeratzea ospatzen du, errepide historikoaren mugarri baten bidez. Mendebaldeko Virginiako Kultura eta Historia Sailak egin zuen markatzailea. Markatzailea Pratt hirian dago, Mendebaldeko Virginiako 61. errepidearen ondoan.[18]
2019an, Mother Jones AEBren National Mining Hall of Fame-n sartu zen.[19]
↑Scully, Michael Andrew. " Would Mother Jones Buy 'Mother Jones'? (¿Mother Jones compraría 'Mother Jones'?)", Public Interest 53, (1978): 100 (Ingelesez)
↑Txantiloi:Cita libro El marcador dice: PRATT. fundada por primera vez a principios de la década de 1780 y incorporada en 1905. Sitio importante en la huelga de 1912–13 Paint-Cabin Creek. La organizadora sindical 'Mother Jones' pasó su 84 cumpleaños encarcelada aqui. El Pratt Historic District, incluido en la lista del National Register en 1984, reconoce la importante arquitectura residencial de la ciudad desde las primeras plantaciones hasta los estilos victorianos.
Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua 
Ameriketako Estatu Batuak
Amerikako Alderdi Sozialista
Datuak: Q107082
Multimedia: Mother Jones / Q107082