Édouard Manet

Arlunydd o Ffrancwr oedd Édouard Manet (23 Ionawr 1832 - 30 Ebrill 1883), sy'n adnabyddus fel un o'r enwocaf o'r Argraffiadwyr (Ffraneg: Impressionnistes). Bu'n un o'r arlunwyr cyntaf y 19g i beintio bywyd y cyfnod ac yn ffigwr allweddol yn y newid o Realaeth i Argraffiadaeth (Impressionnisme).

Édouard Manet
Ganwyd	23 Ionawr 1832  former 10th arrondissement of Paris
Bu farw	30 Ebrill 1883  8fed Bwrdeisdref Paris, Paris
Man preswyl	8fed Bwrdeisdref Paris
Dinasyddiaeth	Ffrainc
Alma mater	Collège-lycée Jacques-Decour
Galwedigaeth	arlunydd, darlunydd, lithograffydd, drafftsmon, drafftsmon, artist, arlunydd
Adnabyddus am	The Fif, Street Singer, Lola de Valence, Luncheon on the Grass, Olympia
Arddull	portread, peintio genre, bywyd llonydd, celf tirlun, paentiadau crefyddol
Prif ddylanwad	Thomas Couture
Mudiad	Argraffiadaeth
Tad	Auguste Manet
Mam	Eugénie-Désirée Fournier
Priod	Suzanne Manet
Plant	Léon Leenhoff
Perthnasau	Berthe Morisot, Julie Manet
Gwobr/au	Chevalier de la Légion d'Honneur
llofnod

Mae "'Manet'" yn ailgyfeirio i'r dudalen hon. Ni ddylid cymysgu rhwng Manet a Monet, arlunydd arall o'r un cyfnod.

Picnic ar y gwair gan Manet; olew ar ganfas, 1863

Achosodd ei weithiau enwog cynnar Le Déjeuner sur l'herbe (Picnic ar y Gwair) ac Olympia gryn syndod pan arddangoswyd yn gyntaf. Yn ddiweddarach roedd y gweithiau yma'n hynod o bwysig yn natblygiad celf fodern gan ddylanwadu’n fawr y cenedlaethau nesaf o arlunwyr.

Wedi'i geni a magu ym Mharis, yn fab i deulu cyfoethog. Fe'i hyfforddodd gyda Thomas Couture. Roedd ei waith yn seiliedig ar y chwarae rhwng cysgod a golau, gyda nifer cyfyngedig o liwiau gan wneud defnydd pwysig o ddu. Bu hefyd yn peintio'n syth o'r model. Roedd gwaith yr arlunydd Sbaeneg Diego Velázquez (1599-1660) yn ddylanwad mawr ar ei steil.

Ym Mharis fe gymysgodd gydag ysgrifenwyr avant-garde, yn fwyaf nodweddiadol gyda Baudelaire a ymddangosodd yn ei ddarlun Y Gerddoriaeth yng Ngerddi Tuileries. Daeth ei waith yn enwog trwy 'Salon des Refusés', arddangosfa o ddarluniau a wrthodwyd gan y sefydliad Salon swyddogol.

Ym 1869 a 1987 cynhaliodd arddangosfeydd un-dyn. Yn yr 1870au, o dan ddylanwad Claude Monet a Renoir, beintiodd dirluniau a golygfeydd o strydoedd wedi'u dylanwadau gan Argraffiadaeth (Impressionnisme). Serch hynny bu'n gyndyn i arddangos ei waith gyda'r impressionnistes gan obeithio am gydnabyddiaeth y Salon.

Oriel Édouard Manet

• 
  Picnic ar y Gwair, 1863
• 
  Bar yn y Folies-Bergère, 1882
• 
  Olympia, 1863
• 
  Y Canwr Sbaeneg, 1860
  Amgueddfa Gelf Metropolitan
• 
  Bachgen yn dal cleddyf, 1861
• 
  Y Hen Gerddor,1862
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Mlle. Victorine mewn gwisg Matador, 1862
  Amgueddfa Gelf Metropolitan
• 
  Crist Farw gydag Angylion
  1864
• 
  Brwydr Kearsarge a'r Alabama, 1864
  Amgueddfa Gelf Philadelphia
• 
  Matador Farw, 1864–1865
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Yr Athronydd, (y cardotyn gyda llymeirch), 1864–1867
  Sefydliad Celf Chicago,
• 
  Codwr Clytiau, 1865–1870
  Amgueddfa Norton Simon
• 
  Y Darllen, 1865–1873
• 
  Ffliwtydd Ifanc, 1866 Musée d'Orsay
• 
  Bywyd Llonydd gyda Melon a Eirin Gwlanog, 1866
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Yr Actor Trasig (Rouvière fel Hamlet), 1866
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Merch gyda Pharot
  Amgueddfa Gelf Metropolitan, 1866
• 
  Portread Madame Brunet
  Amgeuddfa J. Paul Getty Museum, 1867
• 
  Dienyddio Brenin Maximilian, 1868
• 
  Portread Émile Zola, 1868
  Musée d'Orsay
• 
  Brecwast yn y Stiwdio (y siaced du), 1868
  Neue Pinakothek
• 
  Y Balconi, 1868–1869
  Musée d'Orsay
• 
  Hwylio, 1874
  Amgueddfa Gelf Metropolitan
• 
  Camlas Fawr Fenis (Fenis Glas)
  Amgueddfa Shelburne Museum, 1875
• 
  Madame Manet, 1874–1876
  Amgueddfa Norton Simon,
• 
  Portread Stéphane Mallarmé, 1876
  Musée d'Orsay
• 
  Nana, 1877
• 
  Rue Mosnier gyda baneri, 1878
  Amgeuddfa J. Paul Getty Museum
• 
  Yr Eirinen, 1878
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Chez le père Lathuille, 1879
  Musée des Beaux-Arts Tournai
• 
  Asbaragws, 1880
  Wallraf-Richartz Museum, Cologne, Germany
• 
  Y Biwglwr, 1882
  Amgeuddfa Gelf Dallas
• 
  Tŷ yn Rueil, 1882
  Amgeuddfa Victoria, Melbourne,
• 
  Lôn yr Ardd, Rueil, 1882
  Musée des Beaux-Arts de Dijon
• 
  Blodau mewn Fâs Gwydr, 1882
  Oriel Gelf Genedlaethol
• 
  Bywyd Llonydd, Tusw Lilac, 1883
• 
  Carnasiwn a Clematis mewn Fâs Gwydr, 1883
  Musée d'Orsay,