Castell Rhaglan
Castell i'r gogledd o bentref Rhaglan yn Sir Fynwy, Cymru, yw Castell Rhaglan (neu Castell Ysgiwfrith). Mae'n nodweddiadol o gestyll y canol oesoedd hwyr. Mae ei wreiddiau yn dyddio o'r ddeuddegfed ganrif ond mae'r gweddillion sydd i'w gweld yno heddiw yn dyddio o'r bymthegfed ganrif ymlaen. Mae'n debygol i'r castell gwreiddiol ddilyn cynllun castell mwnt a beili, fel nifer o gestyll eraill yr ardal a'r cyfnod; mae rhai olion yr hanes cynnar hwn i'w gweld yno o hyd. Roedd y castell ar ei gryfaf a'i fwyaf ysblennydd yn ystod y 15g a'r unfed ganrif ar bymtheg pan oedd yn un o gestyll y Mers o dan berchnogaeth y teulu Herbert. Daeth ei chwalfa ar ddiwedd un o warchaeoedd hiraf Rhyfel Cartref Lloegr.
 | |
| Math | castell  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Rhaglan |
| Sir | Sir Fynwy |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 59.6 metr |
| Cyfesurynnau | 51.770297°N 2.850063°W |
| Rheolir gan | Cadw |
 | |
| Perchnogaeth | Cadw |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd I, heneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
| Dynodwr Cadw | MM005 |
Hanes
golyguDechreuwyd adeiladu'r castell presennol ym 1435 ar gyfer Syr William ap Thomas, a briododd etifeddes Rhaglan, Elizabeth Bloet, ym 1406. Ar farwolaeth Syr William, cymerodd ei fab, William Herbert, y gwaith o'i adeiladu. Mae dadlau'n parhau ynglŷn â pha un sy'n gyfrifol am adeiladu'r Tŵr Mawr, nodwedd amlycaf y castell presennol. Yn ddiweddarach yn yr 16g, trawsnewidiwyd y castell yn blasty crand gan y teulu Somerset, Ieirll Caerwrangon ar y pryd (Ardalyddion Caerwrangon yn ddiweddarach), a etifeddodd Faenor Rhaglan drwy briodas.
Manylion eraill
golyguDefnyddiwyd Castell Rhaglan fel lleoliad ffilmio ar gyfer ffilm Led Zeppelin, The Song Remains the Same a ffilm Terry Gilliam, Time Bandits.
Ffynonellau
golygu- J. Newman, The Buildings of Wales: Monmouthshire (Penguin, 2000)
- A. J. Taylor. Raglan Castle: Official Guide (HMSO 1950)
Dolenni allanol
golygu- Gwybodaeth gan Cadw Archifwyd 2010-12-13 yn y Peiriant Wayback
- Castell Rhaglan ar wefan Cestyll Cymru
- (Saesneg) Great Castles of Wales Archifwyd 2007-09-28 yn y Peiriant Wayback
- (Saesneg) Cynllun y castell Archifwyd 2007-09-28 yn y Peiriant Wayback