Niwmonia

Llid heintiol sy'n effeithio'r ysgyfaint yw niwmonia. Mae'n effeithio ar y codenni aer bach (alfeoli) lle mae ocsigen yn mynd i mewn i’r gwaed a charbon deuocsid yn dod allan. Gall pob un o'r canlynol ei achosi: bacteria, feirws, ffwng, paraseit, cemegolion neu niwed corfforol.

Niwmonia

Enghraifft o'r canlynol	clefyd heintus, dosbarth o glefyd, achos marwolaeth
Math	afiechyd yr ysgyfaint, haint yn y llwybr anadlu uchaf, pneumonitis, clefyd
Symptomau	Peswch, tachypnea, y dwymyn, diffyg anadl, hemoptysis, snoring, oerni
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Rhestr Afiechydon

Pwyswch ar dangos i weld y rhestr. Rhestr AIDS Afiechyd meddwl Alcoholiaeth Annwyd Anorecsia nerfosa Asma Syndrom Asperger Awtistiaeth Blinder meddwl Brech goch Brech ieir Brech Wen Briwiau'r geg BSE Cansar Cen gwallt Clefyd Alzheimer Clefyd y galon Clefyd y gwair Clefyd y siwgr Clunwst Clwy'r marchogion Clwy'r pennau Clwyf y traed a’r genau Colera Creithiau Croen gyda chraciau Croen sensitif Croen sych Croenlid (Ecsema) Cur pen Cur pen eithafol Cylchrediad y gwaed Cymalau ystyfnig Dafad (ar y croen) Diffyg traul Dolur annwyd Dolur gwddw Dolur rhydd Yr Eryr Ffibrosis systig Ffliw Ffliw adar Gorguro’r galon Gwahanglwyf Gwlychu gwely Gwynegon (Cricmala) Gorguro’r galon HIV Iselder ysbryd Liwcemia Llau pen Llais cryglyd Llid y bledren Llid y cyfbilen Llosg eira Llosg haul Llosgiadau Malaria Mislif afreolaidd Mislif poenus Mislif ysgafn Nerfau Niwmonia Peswch Pigyn clust Plorod Poliomyelitis Poeni Rwbela Rhwymedd Twymyn y gwair Tyndra’r cyhyrau

Mae'n afiechyd eitha cyffredin ac mae'n achosi marwolaeth yn yr henoed, plant dan 5 oed neu'r gwan a'r llesg ledled y byd.

Ceir brechiadau ar gyfer rhai mathau o niwmonia. Mae prognosis y claf, fodd bynnag, yn dibynnu ar math o niwmonia mae wedi ei ddal. Mae hefyd yn dibynnu ar y driniaeth, unrhyw gymhlethdodau ac iechyd cyffredinol y claf.

Achosion

Gall llawer o wahanol fathau o facteria a firysau achosi niwmonia. Os mai bacteria neu firysau sy’n achosi niwmonia, yna mae’n heintus – hynny yw, fe allwch chi ei ddal gan rywun arall. Bacteriwm o’r enw streptococcus pneumoniae yw achos mwyaf cyffredin niwmonia. Mae’n llawer llai heintus na ffliw neu annwyd, oherwydd gall system imiwnedd pobl ei ladd cyn iddo achosi haint. Mae mwy o bobl yn cael niwmonia yn y gaeaf oherwydd bod heintiau eraill sy’n lledaenu’n hawdd o’r naill berson i’r llall, fel ffliw, yn fwy cyffredin yn y gaeaf. Os gewch chi ffliw, mae gennych fwy o siawns o ddatblygu niwmonia.

Symtomau

Fel rheol

Fel rheol, gall gymryd rhwng diwrnod i ddau ddiwrnod i'r symtomau ymddangos. Mae niwmonia'n peri i'r claf beswch, mae'r llid hwn hefyd yn ei gwneud yn anoddach i chi anadlu (dyspnoea) ac mae'r corff yn ei chael hi'n anodd i amsugno ocsigen i mewn i'r corff, felly fe allwch fynd yn fyr eich gwynt. Gellir wrth y symtomau hyn hefyd:

• yr anadlu'n troi'n wichian
• fflem (miwcws trwchus)
• chwysu a chrynu a hyd yn oed twymyn (pobl ifanc fel arfer)
• colli awydd bwyd
• poen yn y frest
• teimlo'n sâl yn gyffredinol

Yn bur anaml

Mae'r symptomau canlynol yn llai cyffredin:

• pesychu gwaed (hemoptysis)
• blinder
• cyfogi
• cur pen
• poen cyffredinol yn y cymalau

Symtomau difrifol

• eich croen yn troi'n llwyd neu'n las (''cyanosis'')
• teimlo'n ddryslyd a digyfeiriad

Cyfeiriadau

Cyngor meddygol

Sgrifennir tudalennau Wicipedia ar bwnc iechyd er mwyn rhoi gwybodaeth sylfaenol yn unig. Allen nhw ddim rhoi'r manylion sydd gan arbenigwyr i chi. Mae'r erthygl hon yn cynnwys testun o'r British Lung Foundation. Am wybodaeth lawn gweler yr erthygl wreiddiol gan y British Lung Foundation neu am driniaeth ar gyfer afiechyd, cysylltwch â'ch meddyg neu ag arbenigwr cymwys arall!