Savez komunista Bosne i Hercegovine
Savez komunista Bosne i Hercegovine (SKBiH) bila je politička stranka, koja je kao republička organizacija Saveza komunista Jugoslavije (SKJ), djelovala na teritoriji Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine. U novembru 1948. došlo je do reorganizacije unutar tadašnje Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), te je osnovana Komunistička partija BiH (KPBiH), umjesto do tada postojećeg Pokrajinskog komiteta KPJ za Bosnu i Hercegovinu.[2] Godine 1952, poslije VI kongresa KPJ, na kome je Komunistička partija Jugoslavije promijenila naziv u Savez komunista Jugoslavije i KPBiH mijenja svoj naziv u Savez komunista Bosne i Hercegovine. U tom periodu utvrđena je i zastava SKBiH, koji ja bila istovjetna zastavi SKJ.
Savez komunista Bosne i Hercegovine Komunistička partija Bosne i Hercegovine (1948–1952) | |
|---|---|
 | |
| Skraćenica | SKBiH |
| Predsjednik | Đuro Pucar (prvi) Nijaz Duraković (zadnji) |
| Osnivač(i) | Komunistička partija Jugoslavije |
| Osnovana | 1. novembra 1948. |
| Raspuštena | 23. februar 1991 (42 godine) |
| Prethodnik | Pokrajinski komitet KPJ za Bosnu i Hercegovinu |
| Nasljednik | Socijaldemokratska partija BiH |
| Slogan | "Proleteri svih zemalja, ujedinite se!" "Bratstvo i jedinstvo" |
| Himna | Internacionala |
| Sjedište | Sarajevo, SR Bosna i Hercegovina, SFR Jugoslavija |
| Mladi ogranak | Savez socijalističke omladine Bosne i Hercegovine |
| Ženski ogranak | Savez ženskih društava Bosne i Hercegovine |
| Broj članova | 391.244 (1981)[1] |
| Politička pozicija | Krajnja ljevica |
| Ideologija | Komunizam Marksizam-lenjinizam Socijalizam Titoizam |
| Religija | Ateizam |
| Nacionalno članstvo | Savez komunista Jugoslavije |
| Pionirski ogranak | Savez pionira Bosne i Hercegovine |
| Boje | crvena |
| Zastava stranke | |
 | |
Historija
urediSedamnaesta sjednica
urediSedamnaesta sjednica Centralnog komiteta SKBiH održana februara 1968. godine najavila je novu etapu u SR BiH. U njenim zaključcima, po prvi put se jasno definira da su Muslimani poseban narod u Bosni i Hercegovini, istovremeno snažno jačajući opću politiku nacionalne ravnopravnosti u zemlji. Paralelno s tim počinje snažno graditeljsko i privredno širenje po kojoj će SR BiH, mjereno brzinom razvoja, prednjačiti u tadašnjoj Jugoslaviji.[3]
Konceptualna promjena
urediCentralni komitet SKBiH (CK SKBiH) je na svojoj sjednici u maju 1990. godine donio jedan programski dokument prema kojem se Partija opredijelila za parlamentarnu demokratiju, tržišnu privredu i proglasila SKJ idejno i akciono prevaziđenom organizacijom, ističući mogućnost udruživanja republičkih saveza komunista na novim osnovama.[4] U istom dokumentu Savez komunista BiH je promijenio ime u Savez komunista BiH - Socijalistčka Demokratska Partija. Sa izmjenom naziva stranke, SKBiH - SDP je usvojio i nove simbole.
Iako Savez komunista 1990. godine priznaje mogućnost uvođenja višestranačkog sistema u BiH, i dalje se snažno protivi osnivanju stranaka na nacionalnoj osnovi, sve do 31. jula 1990. kada je Skupština SR BiH donijela amandmane na Ustav SRBiH i time omogućila održavanje prvih višestranačkih izbora u zemlji.[5] Na prvim višestranačkim izborima u BiH, održanim 18. novembra 1990, SKBiH nastupa pod nazivom SKBiH – Socijalistička Demokratska Partija. Nakon pada komunizma u Istočnoj Evropi i promjenama koje su nakon toga nastupile 90-ih godina 20. vijeka, SKBiH je tokom rata u BiH[6][7] transformirana u Socijaldemokratsku partiju BiH (SDP BiH) koja je pravni nasljednik SKBiH.
Spisak predsjednika
urediPredsjednici Centralnog komiteta SKBiH bili su:[8]
- Đuro Pucar Stari (1952–1965)
- Cvijetin Mijatović (1965–1969)
- Branko Mikulić (1969–1978)
- Nikola Stojanović (1978–1982)
- Hamdija Pozderac (1983–1984)
- Mato Andrić (1984–1986)
- Milan Uzelac (1986–1989)
- Abdulah Mutapčić (1988–1989)
- Nijaz Duraković (1989–1990)
Razno
urediU intervjuu za časopis BH Dani, u juli 1999, Nijaz Duraković plasirao je tezu da je 1990-ih došlo do krađe glasova na izborima.[9]
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ Istorija Saveza komunista Jugoslavije (jezik: srpski). Beograd: Izdavački centar „Komunist”. 1985. str. 463.
- ^ SDP-Prvih 100 godina; Kratki pregled socijaldemokratije u BiH
- ^ "„Prvi milenij Bosne", autori: Ivan Lovrenović, Vildana Selimbegović". Arhivirano s originala, 30. 12. 2010. Pristupljeno 3. 12. 2010.
- ^ „SDP-Partija kontinuiteta ?“, autor: Goran Marković
- ^ „Bosna i Hercegovina od prvih izbora do međunarodnog priznanja“, autor: Ivica Lučić
- ^ Nezavisne novine[mrtav link]
- ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 3. 9. 2011. Pristupljeno 9. 5. 2012.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
- ^ "Evidencija osoba koje su obnašale vodeće partijske i državne dužnosti na različitim razinama u posljednih trideset godina". Hrčak (jezik: hrvatski). Portal znanstvenih i društvenih časopisa. 2007.
- ^ Ćuzak, Nerzuk; Pećanin, Senad (23. 7. 1999). "Intervju dana - Nijaz Duraković". Arhiva broj 112. BH Dani. Arhivirano s originala 5. 4. 2013. Pristupljeno 16. 6. 2019.
Cak su perjanice Izetbegovicevog staba, mislim da su glavne bile Amila Omersoftic i Seferova Dika, u jednom privatnom razgovoru priznale da su SDP-u kompjutorskim manipulacijama ukrali najmanje 300 hiljada glasova
CS1 održavanje: bot: nepoznat status originalnog URL-a (link)
Vanjski linkovi
uredi- Komunistička partija nije politička alternativa u BiH, na dw.com.bs Arhivirano 6. 7. 2018. na Wayback Machine
- Komunisti ponovo u Sarajevu, na radiosarajevo.ba
- Savez komunista BiH podržava proteste, na vijesti.ba[mrtav link]
- Stavovi Centralnog Komiteta Saveza Komunista Jugoslavije o nacionalnom identitetu bosanskih muslimana, Bošnjaka, na hamdocamo.wordpress.com