AKM (rus. Автомат Калашникова Модернизированный; bos. Kalašnjikovljeva modernizirana automatska puška) je sovjetska automatska puška kalibra 7,62mm koju je dizajnirao Mihail Kalašnjikov. Riječ je o nadograđenoj verziji puške AK-47 koja je razvijena tokom 1950-ih.

AKM
Upotreba
U službi1959. - do danas
Korisnici SSSR
Ratovividi Upotreba
Proizvodnja
ProizvođačIŠMAŠ
Broj proizvedenih primjerakaoko 100 miliona
VarijanteAKMS
Opis oružja
Težina3,6 kg
Dužina880 mm
Dužina cijevi415 mm
Kalibar7.62x39 mm
Domet400 m
Maks. domet1.000 m
Spremnik municije10, 20, 30, 40 metaka
Brzina paljbe600 metaka u minuti
Brzina zrna715 m/s

U službu sovjetske Crvene armije AKM ulazi 1959. godine te je jedna od verzija iz AK porodice koja se najviše proizvodila. Osim u SSSR-u, puška je našla široku upotrebu u državama članicama Varšavskog pakta kao i azijskim, afričkim i bliskoistočnim zemljama. Osim u SSSR-u (IŽMAŠ, Tula Arsenal) puška se velikim dijelom proizvodila i u drugim zemljama koje su bile sovjetski saveznik.

Pušku je službeno u sovjetskoj vojsci krajem 1970-ih zamijenio AK-74 ali je imala široku primjenu širom svijeta. Većina sovjetskog oružja u svijetu se pogrešno identificira kao AK-47 iako je vjerovatnije da je riječ o AKM-u i kopijama strane proizvodnje.

AKM je sovjetska automatska puška koja koristi municiju kalibra 7,62x39 mm. Oružje ima automatski i poluautomatski način paljbe te može ispaliti 600 metaka u minuti. Uprkos tome što ga je krajem 1970-ih zamijenio AK-74, AKM je i danas u ruskoj upotrebi (kao rezervno oružje) kao i mnogim zemljama gdje se to oružje izvozilo i/ili proizvodilo.

U odnosu na AK-47, dizajn AKM-a je detaljno optimiziran kako bi nastala puška za masovnu proizvodnju. Zbog toga su neki dijelovi i komponente pojednostavljeni. Kao rezultat tih izmjena, težina puške je smanjena za oko jedan kg dok je povećana preciznost tokom automatske paljbe. Zadržana je cijev s AK-47 koja kao i ostalo sovjetsko oružje ima značajku otpornosti na trošenje i koroziju, posebno kod teških uvjeta na terenu ili stanja municije.

Na AKM se može montirati bajoneta i to modeli M1959 6H3 ili 6H4. Nosač zatvarača je nešto lakši u odnosu na AK-47 te uprkos nekim manjim razlikama u obliku, AKM može koristiti nosač zatvarača i od svog prethodnika. Drveni kundak je duži te pravilnijeg oblika u odnosu na kundak s AK-47 što strijelcu omogućava veću preciznost prilikom rapidne i automatske paljbe.

AKM koristi modificirani mehanizam povratne opruge a izmijenjen je i udarač. Čelični nišan na pušci ima označenu skalu za udaljenosti od 100 do 1.000 m. Za AKM je predviđen bacač granata GP-25 koji se montira na pušku.

Puška koristi isti kalibar municije kao i AK-47: 7,62x39mm. Mehanizam punjenja municijom i paljbe su praktički identični onima od AK-47.

Verzije

uredi

Glavna verzija AKM-a je AKMS s ugrađenim sklopivim metalnim kundakom umjesto standardnog drvenog. Metalni kundak je nešto drugačiji u odnosu na onaj od prijašnjeg modela AKS-47.

Na osnovu AKM-a razvijene su verzije AKMP, AKML i AKMLP dok je AKMS doveo do razvoja modela AKMSP, AKMSN i AKMSNP. Oni su dizajnirani posebno za padobranske jedinice budući da sklopivi kundak stvara više dodatnog prostora za ostalu vojnu opremu prilikom skakanja iz aviona te prizemljavanja.

Kopije

uredi

Poljska je na osnovu AKM-a razvila modificiranu verziju nazvanu Karabinek-granatnik wz. 1974 koja je mogla koristiti 40 mm bacač granata Pallad domaće proizvodnje.

Od ostalih evropskih zemalja, vlastite verzije AKM-a su proizvodili Jugoslavija (Zastava M70, Mađarska (AK-63), Rumunija (PM md. 65), Bugarska i dr.

Na afričkom kontinentu Egipat je proizvodio vlastiti model pod nazivom Misr, a Kina model Type 56.

Upotreba

uredi

AKM i njegove kopije koristile su se u mnogim ratovima i sukobima širom svijeta što je vidljivo na sljedećoj tabeli:

 
AKM u rukama somalskog vojnika.
Rat Razdoblje Rat Razdoblje
Građanski rat u Laosu 1953. - 1975. Zaljevski rat 1990. - 1991.
Prvi sudanski građanski rat 1955. - 1972. Građanski rat u Ruandi 1990. - 1993.
Vijetnamski rat 1955. - 1975. Rat u Sloveniji juni - juli 1991.
Nemiri u Sjevernoj Irskoj kraj 1960-ih - 1998. Rat u Hrvatskoj 1991. - 1995.
Portugalski kolonijalni rat 1961. - 1975. Građanski rat u Sierra Leoneu 1991. - 2002.
Južnoafrički pogranični rat 1966. - 1989. Somalijski građanski rat 1991. - danas
Šestodnevni rat juni 1967. Rat u Bosni i Hercegovini 1992. - 1995.
Nigerijski građanski rat 1967. - 1970. Prvi čečenski rat 1994. - 1996.
Kambodžanski građanski rat 1970. - 1975. Rat na Kosovu 1998. - 1999.
Jom Kipurski rat oktobar 1973. Drugi liberijski građanski rat 1999. - 2003.
Etiopski građanski rat 1974. - 1991. Drugi čečenski rat 1999. - 2009.
Kambodžansko-vijetnamski rat 1975. - 1989. Rat u Afganistanu 2001. - danas
Libanonski građanski rat 1975. - 1990. Rat protiv terorizma 2001. - danas
Zapadnosaharski rat 1975. - 1991. Rat u Iraku 2003. 2003. - 2011.
Čadsko-libijski sukob 1978. - 1987. Meksički drogeraški rat 2006. - danas
Kinesko-vijetnamski rat februar - mart 1979. Rat u Južnoj Osetiji 2008. august 2008.
Sovjetsko-afganistanski rat 1979. - 1989. Kambodžansko-tajlandski granični spor 2008. - danas
Iransko-irački rat 1980. - 1988. Građanski rat u Libiji februar - oktobar 2011.
Drugi sudanski građanski rat 1983. - 2005. Građanski rat u Siriji 2011. - danas
Prvi liberijski građanski rat 1989. - 1996.

Korisnici

uredi

Tokom Hladnog rata AKM se izvozio u mnoge komunističke zemlje kao i u Aziju, Afriku te na Bliski istok. Oružje se koristi od tog vremena pa sve do današnjih dana odnosno građanskog rata u Libiji, nemira i pobuna u Siriji i ostalo.

Postojeći korisnici

uredi
 
Vojnik afgaške nacionalne vojske s rumunjskom kopijom AKM-a.
 
Etiopski vojnici naoružani s AKM-om.
 
Kineska Type 56.
 
Rumunska verzija AKM-a.

Reference

uredi
  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Rottman, Gordon (2011). The AK-47 Kalashnikov series assault rifles. Great Britain: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84908-461-1.
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu Jones, Richard D. Jane's Infantry Weapons 2009/2010. Jane's Information Group; 35 edition (January 27, 2009). ISBN 978-0-7106-2869-5.
  3. ^ a b c Personal infantry weapons: old weapons or new hardware in the coming decades ?
  4. ^ Gander, Terry J.; Hogg, Ian V. Jane's Infantry Weapons 1995/1996. Jane's Information Group; 21 edition (May 1995). ISBN 978-0-7106-1241-0.
  5. ^ Maadi Company for Engineering Industries (Factory 54) Special Weapons Facilities - Egypt
  6. ^ Maadi Company for Engineering Industries (Factory 54)
  7. ^ Exhibits Page 16
  8. ^ "Egyptian Rifles". Arhivirano s originala, 7. 2. 2009. Pristupljeno 7. 2. 2009.
  9. ^ Smallarmssurvey.org[mrtav link]
  10. ^ "Puolustusvoimat: Kalustoesittely". Arhivirano s originala, 14. 9. 2009. Pristupljeno 17. 1. 2014.
  11. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom AKM
  12. ^ "Defenseimagery.mil". Arhivirano s originala, 15. 12. 2010. Pristupljeno 17. 1. 2014.
  13. ^ Tea, cigarettes, and Kalashnikovs: Welcome to Syria