alc'hwez

Brezhoneg

Etimologiezh

(Anv-kadarn) Meneget er C'hatolikon (alhuez).

Da geñveriañ gant ar gerioù allwedd en kembraeg hag alwheth en kerneveureg.

(Furm verb) Savet diwar « alc'hwez- », pennrann ar verb « alc'hwezañ », hep dibenn-ger.

Anv-kadarn

Alc'hwezioù. (1)

alc'hwez /ˈal.ɣwe/ /ˈal.ɣwɛs/ gourel (furm vihanaat : alc'hwezig, liester : alc'hwezioù)

1. Benveg metal a dalvez da lakaat gwikefre ur potailh da vont en-dro.
   • Alc'hwez an nor.
   • Pevar alc'houez-ta a ioa stag ouc'h ar memez korden ; daou anezho a ioa fall... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 123.)
   • An alc'hwez-mañ a zo re dev e steudenn. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 14.)
2. Un alc'hwez toull : a zo toull e steudenn.
3. Benveg a dalvez da stardañ pe zistardañ ar c'hraouennoù, ar serjantoù.
   • Prenañ un alc'hwez saoz.
4. (dre astenn-ster:) Den pe loen a zo koulz hag un alc'hwez.
   • ... ar c'hi-se zo un alc'hwez war ho ti. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 14.)
   • Honnezh a oa un alc'hwez mat er ru. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 14.)

Deveradoù

• alc'hwezañ
• alc'hwezer
• alc'hwezerezh

• alc'hwez forn
• alc'hwez-skoaz
• dialc'hwez
• dizalc'hwez

Troioù-lavar

• Alc'hwez bras : kalc'h.
• Bezañ un alc'hwez mat : un diwaller mat
• Bezañ feal evel un alc'hwez
• Bezañ feal evel un alc'hwez: bezañ feal-tre.

Krennlavaroù

• An alc'hwez kozh eo an aesañ.

Divinadelloù

• Petra a ya e kêr hag a lez e doull er gêr ? - An alc'hwez. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 331.)

Troidigezhioù

benveg a dalvez da zigeriñ ur potailh

• alamaneg : Schlüssel ^(de)
• birmaneg : ေသာ့ ^(my) (θɔ̀)
• esperanteg : ŝlosilo ^(eo)
• galleg : clé ^(fr) , clef ^(fr)
• gresianeg : κλειδί ^(el) (klidhí)
• henc'hresianeg : κλείς (kleís)
• ido : klefo ^(io)
• italianeg : chiave ^(it)
• iwerzhoneg : eochair ^(ga)

• katalaneg : clau ^(ca)
• kembraeg : allwedd ^(cy)
• kerneveureg : alwheth ^(br)
• latin : clavis ^(la)
• nederlandeg : sleutel ^(nl)
• norvegeg : nøkkel ^(no)
• okitaneg : clau ^(oc)
• perseg : کلید ^(fa) (kelid)

• saozneg : key ^(en)
• sámi an Norzh : čoavdda
• spagnoleg : llave ^(es)
• svedeg : nyckel ^(sv)
• thai : ลูกกุญแจ ^(th)
• tibetaneg : ལྡི་མིག་ (di.miy)
• turkeg : anahtar ^(tr)
• volapük : kik ^(vo)

Furm verb

alc'hwez /ˈalɣwɛ(s)/

1. Furm ar verb alc'hwezañ e trede gour unan an amzer-vremañ, en doare-disklêriañ.
2. Furm ar verb alc'hwezañ en eil gour unan an doare-gourc'hemenn.