Londres

Londres ye la capital del Reinu Xuníu y d'Inglaterra. Con más de 7 millones d'habitantes nel Gran Londres, ye la segunda mayor área metropolitana n'Europa (tres Moscú). Asitiada nes orielles del ríu Támesis nel sureste de la islla de Gran Bretaña, foi fundada al rodiu del añu 43 polos romanos col nome de Londinium, sirvió como capital de la provincia de Britania y xorreció hasta convertise nel centru del Imperiu británicu. Anguaño contribúi col 17% al PIB de la economía británica. Londres foi unu de los principales centros del comerciu y la política mundial per sieglos.

Londres
, y
Alministración
País	Reinu Xuníu
Nación constitutiva	Inglaterra
Rexón	Londres
Condáu ceremonial	Gran Londres
Tipu d'entidá	metrópolis
Alcalde de Londres (es)	Sadiq Khan
Nome oficial	London (en-gb)
Nome llocal	London (en-gb) Llundain (cy) Lunnainn (gd) Lunnon (sco)
Códigu postal	E, EC, N, NW, SE, SW, W, WC, BR, CM, CR, DA, EN, HA, IG, KT, RM, SM, TN, TW, UB y WD
Xeografía
Coordenaes	51°30′26″N 0°07′39″W
Londres Londres (Reinu Xuníu)
Superficie	1572 km²
Altitú	4 m, 15 m, 11 m y 36 ft
Llenda con	Essex, Kent, Sussex (es) , Surrey, Buckinghamshire, Berkshire y Hertfordshire
Demografía
Población	8 799 728 hab. (2021)
Porcentaxe	98.88% de Gran Londres
Densidá	5597,79 hab/km²
Más información
Fundación	47
Prefixu telefónicu	20, 1322, 1689, 1708, 1737, 1895, 1923, 1959 y 1992
Estaya horaria	UTC±00:00 (horariu estándar) Tiempu mediu de Greenwich UTC+01:00 (horariu de branu) Europe/London (en)
Llocalidaes hermaniaes	Berlín, Mumbai, Nueva York, Arxel, Sofía, Moscú, Tokiu, Beixín, Karachi, Zagreb, Teḥrán, Arequipa, Delhi, Bogotá, Johannesburgu, Kuala Lumpur, Oslu, Sylhet, Shanghai, Bakú, Buenos Aires, Estambul, Los Angeles, Podgorica, Nueva Delhi, Pnom Penh, Xakarta, Ámsterdam, Bucarest, Santu Domingu, La Paz y Ciudá de Méxicu
london.gov.uk

Escudu de Londres.

El corazón de la ciudá, l'antigua City de Londres, tovía conserva los sos llindes medievales, pero al menos, de magar el sieglu XIX, el nome de "Londres" tamién denominó a la metrópolis que medró na so redolada. Anguaño, esta aglomeración conurbana forma la rexón de Londres d'Inglaterra y l'área alministrativa del Gran Londres, col so propiu alcalde y asamblea.

Nel Gran Londres alcuéntrense cuatro llugares distinguíos como Patrimoniu de la Humanidá: la Torre de Londres; l'asitiamientu de Greenwich; el Real Xardín Botánicu de Kew; y el llugar comprendíu pol Palaciu de Westminster, l'Abadía de Westminster y la Ilesia de Santa Margarita.

La población de Londres ta formada por un altu númberu d'etnies, cultures y relixones, amás na ciudá fálense más de 300 llingües. En 2006 la población oficial yera de 7.512.400 nel área del Gran Londres. En 2001 l'área urbana del Gran Londres tenía una población de 8.278.251 y l'área metropolitana tien una población estimada de 12 a 14 millones de personas. La rede de tresporte públicu, alministrada por Transport for London, ye una de les más estenses del mundu, y l'Aeropuertu Heathrow ye l'aeropuertu con más tráficu internacional del mundu.

Vista circular de Londres.

Historia

La etimoloxía de Londres sigue siendo un misteriu anguaño. La primer esplicación etimolóxica puede atribuyise a Geoffrey de Monmouth, del so llibru Historia Regnum Britanniae (Historia de los Reis de Bretaña). Nél, descríbese'l nome como orixinariu del Rei Lud, que seique tomara la ciudá y la llamara Kaerlud. Dende esti nome, la pallabra foi tornando hasta Kaerludein y, finalmente en London. Otres teoríes espliquen que'l nome podría tener derivao del idioma galés o británicu o del anglosaxón y inclusive hebréu.

Anque s'albidren qu'hubo asentamientos britanos espurríos pela zona, el primer gran asentamientu foi fundáu polos romanos nel añu 43 col nome de Londinium, tres la conquista romana de Bretaña. Esti asentamientu duró solo diecisiete años. Al rodiu del añu 61, la triba Iceni, dirixida pola reina Boudica (o Boadicea) asaltó l'asentamientu desaniciándolu dafechu. El siguiente plan pa reconstruyir la ciudá prosperó y llegó a sustituyir a Colchester como la capital de la provincia romana de Britania nel añu 100. Nel so apoxéu nel sieglu II, el Londres romanu tenía una población aproximada de 60.000 habitantes.

Pel añu 600, los anglosaxones crearan un nuevu asentamientu llamáu Lundenwic, aproximadamente 900 metros aguas arriba de l'antigua ciudá romana, entorno a lo qu'agora ye'l Covent Garden. Escurque hubiera un puertu na boca del ríu Fleet pa fomentar la pesca y el comerciu. Esti comerciu medró hasta que la ciudá foi tomada polos viquingos y obligada a treslladase de nuevo a la ubicación de la Londinium romana, pa utilizar les sos muries como proteición. Los ataques viquingos siguieron enantándose pel restu del sureste d'Inglaterra hasta 886, cuando Alfredu'l Grande reconquistó Londres y alcordó la paz col líder danés Guthrum. La ciudá saxona Lundenwic convirtióse en Ealdwic ("ciudá vieya"), un nome que sobrevive anguaño como Aldwych, que s'alcuentra na moderna ciudá de Westminster.

Nel periodu Medieval, Londres dexa afitada la importancia de l'Abadía de Westminster. Nesta abadía (nun trafulcar cola Catedral de Westminster) vienen a coronarse tolos reis d'Inglaterra. La residencia de la realeza inglesa foi, hasta la fin del periodu normandu, el castiellu fortaleza de la Torre de Londres, onde güei se custodien les Xoyes de la Corona. Col pasar de los años sobre'l Londres romanu desendolcóse lo que güei ye'l distritu financieru (la City).

Londres espardióse en toes direiciones, meciendo estepes, viesques, pueblos. Dende'l sieglu XVIII hasta la primer metá del sieglu XX foi la capital del Imperiu Británicu.

Nel 1666 una gran quema estraga gran parte de la ciudá. La recostruccion duró diez años y foi obra del gran arquiteutu Christopher Wren, que reedificó munches de les ilesies desaniciaes, ente elles la Catedral de San Pablu, onde güei reposen los héroes de la nación británica. La ciudá ve una gran aceleración en sieglu XIII y nel entamu del sieglu XX, cuando Londres yera la ciudá más grande del mundu.

L'alministración llocal buscó encalzar esta enorme espansión, especialmente p'adecuar una infraestructura a la ciudá. Con esti envís, en 1855 creóse'l Metropolitan Board of Works. En 1889 el MBW quedó obsoletu y en so sitiu foi instituyíu'l County of London, gobernáu dende la primer asamblea elixida dende tol Londres "allargao", el London County Council.

Nel cursu de la Segunda Guerra Mundial, Londres foi bombardiada pola Luftwaffe, col ataque de los bombardeos na Batalla d'Inglaterra. La incursión eliminó unos 30.000 habitantes y desanició delles zones de la ciudá, reconstruyíes en dellos estilos arquiteutónicos nes décades socesives. La espansión de Londres foi acuartada dende la fin de la Segunda Guerra Mundial con anexón d'estremaos terrenos, xunío al curiáu d'un aniellu verde al rodiu de la ciudá (Green Belt).

Hasta'l cese del fueu en 1997 y 1998, Londres foi un oxetivu cotidianu pa les bombes del IRA que d'esti mou andaba a la gueta d'amedrentar al gobiernu británicu pa negociar col Sinn Féin n'Irlanda del Norte.

El 6 de xunetu de 2005, el Comité Olímpicu Internacional escoyó Londres como sede de los XXX Xuegos Olímpicos Modernos de 2012. Londres ye asina la primer ciudá del mundu n'organizar trés ediciones de xuegos, dempués de la IV edición de 1908 y la XIV nel 1948, dempués de que la XIII edición, que tamién se diba celebrar en Londres, se suspendiera per aciu de la Segunda Guerra Mundial.

El 7 de xunetu de 2005, col entamu del aconceyamientu del G8 en Gleneagles (Escocia), una serie coordinada d'ataques terroristes fecha por estremistes islámicos, golpiaron los pasaxeros de trés llinies del metro y d'un autobús. Esa mañana fixéronse españar cuatro homes bomba, de les 08:50. Ún nel metro d'Aldgate na ciudá, otru sobre un tren de viaxeros que percorría una galería de la llinia Piccadilly y un terceru sobre un tren nel interior de la estación d'Edgware Road. Aproximadamente una hora dempués, a les 09:47, un home inmolóse nun bus.

Anguaño'l Gran Londres abarca la City of London y los 32 distritos (incluyida la City of Westminster). El fluxu dominante de la vida de Londres ye la Ciudá de Westminster (qu'abarca tamién gran parte de West End) distritu cimeru cultural, d'entretenimientu y de consumu. La city of London (tamién conocida como Square Mile o City) ye'l principal centru bancariu del mundu y el principal centru de negocios europeos.

Más de 100 de les 500 sociedaes cimeres europees tienen sede en Londres, demientres el mercáu de cambeos ye'l más grande del mundu, con un cambéu mediu de 504 millones de dólares, más que Tokiu o Nueva York. Llena pela selmana, gran parte de la City tiende a calmase'l fin de selmana, siendo una zona poco residencial.

Londres ye una de les capitales más visitaes del mundu. La cimera atraición turística ta asitiada nel centru, comprendiendo la ciudá, el West End por cines, chigres, clubes, teatros, negocios y restaurantes. La ciudá de Westminster cola Abadía de Westminster, el palaciu real de Buckingham, Clarence House, Banqueting House, el Distritu de Kensington y Chelsea, colos sos museos (Science Museum, el Natural History Museum, el Victoria and Albert Museum y Hyde Park. Otres importantes atraiciones turístiques son la Catedral de San Pablu, la National Gallery, el Bank side de Southwark col Globe Theatre, la Tate Modern y el London Bridge, l'Apsley House, el Tower Bridge y la Torre de Londres, Tate Britain, el Muséu Británico en Bloomsbury.

Estensión y demografía

Londres vistu dende un satélite.

Cola industrialización en marcha, la población de Londres medró rápido al traviés del sieglu XIX y nel entamu sieglu XX, y de fechu llegó a ser la ciudá más poblada nel mundu hasta que foi sobrepasada por Nueva York en 1925. La so tasa máxima de población algamóse en 1939 con 8.615.245 persones censaes. En 1939, Londres yera una ciudá pequeña que comprendía lo que güei se noma City de Londres o, más cenciellamente, la city. Sicasí, anguaño ye una de les mayores aglomeraciones urbanes o megalópolis del mundu, al tenese espardío a lo llargo de quilómetros, abarcando bien d'antiguos pueblos y aldees collindantes. Con una superficie total de 1.579 quilómetros cuadraos y con 33 distritos (incluyendo la City), el Londres d'anguaño, o Gran Londres, cunta con 7.512.400 habitantes (2006), que faen d'ésta una de les ciudaes europees más poblaes, xunto con Moscú, París, Madrid, Roma y Berlín. L'área urbana de Londres ye de 9.332.000 habitantes, la segunda de la Xunión Europea tres París, y albídrase que nel so área metropolitana viven de 12 a 14 millones de personas.

Nel censu de 2001, el 71% de los 7,5 millones d'habitantes clasificábase nel grupu d'etnia blanca, el 10% na india, bengalí o pakistanina, el 5% na africana, el 5% na caribeña, el 3% na de races resmesturaes y 1% na china. El mayor grupu relixosu ye'l cristianu (58,2%) y el que carez de relixón declarada (15,8%). El 21,8% de los habitantes de Londres son nacíos fuera de la Xunión Europea.

L'área metropolitana de Londres tien una población de 14.945.000 habitantes, mayor que las poblaciones d'Escocia, Gales y Irlanda del Norte xuntes. Ye la segunda mayor área metropolitana d'Europa, solo superada por Moscú, y una de les 20 mayores nel mundu, con una vida y fluxu económicos que l'asitian nel segundu puestu mundial compartíu cola ciudá de París (Francia), solo tres la ciudá de Nueva York (Estaos Xuníos).

Etnies

Nel censu del 2001, el 71,15% d'estos siete millones y mediu d'habitantes teníen como grupu d'orixe étnicu la raza blanca (clasificaos como británicos blancos (59,79%), irlandeses blancos (3,07%) o "otros blancos" (8,29%), 12,09% como indios, paquistaninos, bangladexinos o "otros asiáticos" (na so mayoría procedentes de Sri Lanka, Arabia y otres etnies del sur d'Asia), un 10,91% de negros (5,28 como negros africanos, 4,79% como negros caribeños, 0,84% como "otros negros"), 3,15% son de raza remesturada. 1,12% como chinos y un 1,58% (mayoritariamente procedentes de Filipines, Xapón y Vietnam). El 21,8% de los ciudadanos nacieron fuera de la Xunión Europea. Los irlandeses son el mayor grupu de persones que viven en Londres, nacíes nel estranxeru, aproximadamente doscientos mil (200.000).

Los grupos relixosos mayoritarios son: cristianos (58,2%), non relixosos (15,8%), musulmanes (7,2%), hindús (4,1%) y xudíos (2,1%).

En xineru de 2005, una encuesta de los grupos y etnies de Londres albidra qu'había más de trescientos (300) idiomes falaos y cincuenta (50) comunidaes non-indíxenes con una población de más de 10.000 persones nesta ciudá.

Medies. Sobre 1000 persones en Londres, de media:

591 británicos blancos

120 asiáticos

114 blancos, non británicos

109 negros

32 raza remesturada

11 chinos

Según estimaciones de la Organización Nacional d'Estadística, en 2006, la población de Londres compuesta por xente non nacida na ciudá ye de 2.288.000 personas, enantando nun 40% los 1.630.000 de 1997.

Xeografía y clima

El Támesis, un ríu navegable, cruza la ciudá actual y dixébrala en dos metaes. El ríu tuvo una gran influencia nel desendolcu de la ciudá. Londres foi fundada na oriella norte del Támesis y, per munchos sieglos, hubo una única ponte na ciudá, la ponte de Londres (London Bridge). Nesti sen, la principal y más histórica fastera de Londres ye la de la oriella norte del ríu, onde tamién s'alcuentren la mayoría de les atraiciones turístiques, cines, teatros, sales de conciertos, galeríes... Cuando s'aniciaron más pontes nel sieglu XVIII, la ciudá espardióse en toes direiciones.

Londres tien un clima templao oceánico, con branos raramente calurosos (temperatura media de xunetu: 18 °C), asina como tamién raramente se ve un iviernu mui severu (temperatura media de xineru: 6º). En branu, les temperatures raramente enanten a más de 33 °C, anque les altes temperatures se volvieron recurrentes. La temperatura más alta rexistrada en Londres foi de 38,1 °C na fola de calor de 2003. Londres ye la ciudá d'Europa más contaminada, magar de tener una gran estensión y grandes árees verdes, les industries y los automóviles emiten gran parte de los gases contaminantes de les Islles Britániques.

Distritos de Londres

Central London

La ciudá "City" ye'l cimeru distritu financieru del Reinu Xuníu y unu de los más importantes del mundu. Nes últimes décades el distritu vio l'aniciu d'estremaos rascacielos, la Tower 42 (hasta 1990 el más altu edificiu británicu, nel pasáu y anguaño conocíu coloquialmente como'l Nat West Tower) y el reciente 30 St Axe, rematáu en 2003.

La población residente na Ciudá ye relativamente escasa (cerca de 7.000 habitantes), pero pela xera s'aglomeren más de 300.000 persones.

Nos postreros años, la escesiva conxestión de la ciudá fixo remanecer Canary Wharf como distritu financieru alternativu.

En Covent Garden alcuéntrase la cai de les Estrelles, la respuesta londinense al Paséu de la Fama de Hollywood.

West End

El West End ye'l principal distritu pal ociu y la compra. El llugar más conocíu de la zona ye ensin dulda Trafalgar Square, mientres qu'Oxford Street ye una cai pa la compra famosa nel mundu enteru. Oxford Street tien una interseición con otra vía tamién famosa, Regent Street, que con ella ye'l centru cimeru de los grandes centros d'electrónica, Hi-Fi y ordenadores.

Parte de la zona de West End ye'l Soho, un compendiu de pequeñes cais riques de pubs, restoranes, negocios pequeños y tamién teatros, cines y llocales nocturnos. Tien axencies publicitaries y compañíes de producción cinematográfica y televisiva abondo. Soho atecha, además, la más famosa comunidá gai de Londres. Piccadilly ye una importante y elegante arteria qu'engloba Piccadilly Circus al este con Hyde Park Corner al oeste. Cerca alcuéntrense Mayfair, Green Park, Regent Steet y Bond Street, que son otres cais mui importantes.

East London

N'East London l'área ta agora en fase de plena reconstrucción (proyeutu Thames Gateway). Los proyeutos de recalificación urbana nesta parte de la ciudá foron la carta de presentación pal nomamientu de Londres atechador de los Xuegos Olímpicos de 2012 y pa preparar l'eventu olímpicu, siendo planificaes nueves estructures. Pa la segunda intervención, East London ta nel centru d'un vastu programa urbanísticu. La primera foi dempués de la Segunda Guerra Mundial, cuando, pa remediar el desaniciu de los bombardeos, se construyeron complexos residenciales.

East End

Averáu al antiguu puertu de Londres foi tradicionalmente, por esa razón, el llugar onde los inmigrantes llegaben por mar, atopando la primer residencia londinense. Entama nel llau oriental de la ciudá, y abarca zones como Whitechapel, Midle End, Bethnal Green, Hackney, Bow y Poplar. Alcuéntrense dellos llugares d'interés turísticu, como los mercaos (por exemplu'l Columbia Road Flower Market y Spitfiled. Brick lane, Petticoat Lane) y estremaos museos, como'l Geffrye Museum y el Muséu de la Infancia en Bethnal Green.

Docklands

Dockland, na Islla de Cani, desenvolvióse afarta de magar l'entamu de los años 80. Al principiu d'esi deceniu munchos almacenes abandonaos nel área de Wapping entamaron a ser tresformaos n'estudios pa artistes y estudios a coste baxero. Esto llamó l'atención de les inmobiliaries qu'al entamu, gradualmente y dempués con un ritmu cada vegada más rápidu, entamaron a mercar los almacenes pa reconvertilos. En 1981 fúndase'l London Docklands Developtment Corporation (LDDC) pa emburriar el procesu. La primer fase de reconstrucción del área finó con Canary Wharf, un complexu financieru que tien como elementu más bultable'l rascacielos n.1 de Canadá Square (a menudo mal indicáu como "Canary Wharf Tower"), que ye l'edificiu más altu del Reinu Xuníu dende 1991.

Munchos otros rascacielos foron aniciaos nos postreros años y munches sociedaes importantes (bancos, estudios llegales, etc.) foron tresferíos a esta zona de Docklands. Aniciáronse y yá tán n'usu, la nueva sede HSBC, Barclays, asina como'l centru directivu européu de Citigroup.

Darréu esti desendolcu, munchos chigres, restoranes y llocales nocturnos abrieron, asina como un cine y trés centros comerciales. La rede ferroviaria fai d'amestadura cola metropolitana de Londres, na estación de Bank, Shadwell, Canning Town, Lewisham y Stratford ente otres.

Tamién el perfil de los residentes camudó y foi'l procesu que los anglosaxones definen como gentrification, que ye la tresformación d'una zona obrera nuna zona para la clase media o tamién para la clase alta. Al norte del Támesis, alredor del Limehouse Basin direición de Wapping, como al sur en Rothehithe, los vieyos almacenes desavezaos tresformáronse n'apartamentos d'altu preciu pa satisfacer las esixentes demandes de los banqueros.

West London

West London ye conocida por dalgunos de los sos elegantes distritos residenciales, como Notting Hill, agora inclusive más famosu cola película homónima de 1999 con Hugh Grant y Julia Roberts. Chelsea y Kensington son los llugares col mayor coste de vida de tol país, formen parte del distritu dempués del mercáu en Portobello Road y Kings Road, una elegante zona comercial.

Cerca de Shepherds Bush, alcuéntrase'l centru cimeru de la BBC, mientres na marxe más occidental, nel distritu de Hillingdon, ta asitiáu l'aeropuertu de Heathrow.

Consideráu más del sur que de West London, ta Richmond upon Thames, l'únicu distritu londinense que s'alcuentra al centru del Támesis. Abarca les dos partes de Richmond y Twickenham. Nesta esquina de Londres alcuéntrense'l parque más grande de la ciudá, Richmond Park, y la sede de la seleición inglesa de rugby, el Twickenham Stadium.

South London

Abarca distritos como Wimbledon (famosu como sede del homónimu campeonatu de Tenis), Croydon, Bermondsey y Dulwich. La reconstrucción d'Elephant and Castle, un vieyu distritu al centru, debe entamar nel 2006.

Greenwich ye un llugar históricu. Tien un guapu parque y un famosu observatoriu. Alcuéntrase además un famosu mercáu.

En Brixton, Camberwell y Peckham asitiáronse munchos inmigrantes en Londres de les islles Caribe pelos años 50, 60 y 70. Esos, y los sos descendientes, son llamaos como afro-caribeños.

North London

El norte de Londres inclúi enclaves como Hampstead y Highgate, onde s'alienda un aire de pequeña ciudá. North London ye la zona con más cuetos munchos d'ellos dan escelentes vistes panorámiques urbanes. Nesta parte de la capital británica alcuéntrense grandes parques como Hamstead Heath, qu'inclúi'l Parliament Hill, guapu cuetu reconocío pola vista qu'ufre de la ciudá y pola posibilidá de bañase en dalgunu de los sos llagos cercanos, o como Alexandra Park, onde s'alcuentra l'Alexandra Palace. Munches árees del norte de Londres caracterícense pola presencia de minoríes étniques, como Stanford Hill, onde tien sede una consistente comunidá de xudíos ortodoxos, y la zona de Green Lanes en Harringay, con grandes comunidaes de turcos y griegos. Islington ye una de les mazanes más acomodaes del Norte de Londres, y tamién sede del estadiu de fútbol del Arsenal. L'otru equipu de North London, el Tottenham Hotspurs, xuega en Tottenham.

Alministración

El Gran Londres dixébrase na Ciudá de Londres y en 32 "London Boroughs" (municipios). Los Barrios son la cimera forma de gobiernu en Londres y desendolquen munchos servicios cívicos nel área de competencia. La ciudá nun ta rexida por un gobiernu ciudadanu convencional, sinón pola histórica Corporation of London.

La Greater London Authority (GLA) ye'l cuerpu alministrativu, con competencia sobre tola ciudá.

La GLA ta compuesta pol Síndacu y del Conseyu Ciudadanu.

Ken Livingstone foi elixíu como candidatu independiente nes eleiciones del 2000. Magar de la oposición de los grandes partíos y de la prensa, la so popularidá caltúvose alta. Livingstone foi refugáu del Partíu Llaborista cuando se negó a sofitar a Frank Dobson, el candidatu oficial del partíu.

Dende 2008, Boris Johnson (conservador) ye l'alcalde de Londres.

La Greater London Authority foi creada nel añu 2000.

Londres ta representada nel Parllamentu por 74 diputados.

Economía

Londres ye ún de los cimeros centros de negocios internacionales, y ye considerao ún de los cuatro "centros al mandu" de la economía mundial (perbaxo Nueva York, Tokiu y París).

Como la cimera ciudá económica europea, añu per añu, la economía de Londres anicia aproximadamente'l 19% del GDP del Reinu Xuníu (IB). L'área metropolitana de Londres anicia cerca del 30% del PIB del Reinu Xuníu en 2005.

L'éxitu de Londres como una industria de serviciu y centru de negocios puede atribuyise a bien de factores. El fechu de que l'inglés sía la nueva llingua franca, la so posición como la capital del Imperiu Británicu, la so averada rellación colos Estaos Xuníos y dellos países n'Asia. La llei inglesa ye la más importante y la más usada nos negocios internacionales, la infraestructura multicultural (colexos, llugares de trabayu, organizaciones culturales y sociales), relativamente baxos impuestos, particularmente pa estranxeros, un ambiente de negocios amistosu (por exemplu, na Ciudá de Londres el gobiernu llocal nun ye escoyíu pola población residente sinón por negocios, la Ciudá de Londres ye, poro, una especie de Democracia Financiera), bona infraestructura de tresporte, particular mención a la so industria aérea y a la regulada economía con poca intervención del gobiernu.

Sobre'l 85% (3,2 millones) de la población emplegada nel Gran Londres trabaya nel sector servicios. Otru mediu millón d'emplegaos residentes en Greater London trabayen nel mantenimientu y la construcción, cuasi dixebraos igualitariamente ente los dos.

Londres tien cinco distritos financieros cimeros, the City, Westminster, Canary Wharf, Camden, Islington, Lamberth y Southwark.

Las esportaciones financieres son de gran ayuda pa la balanza de pagos del Reinu Xuníu, unes 300.000 persones tán emplegaes en servicios financieros en Londres. Esta ciudá tien más de 480 bancos, más que denguna otra nel mundu. La Stock Exchange ye la mayor del mundu n'intercambiu d'aiciones, más grande que Nueva York y Tokyo xuntos. Tien una trasferencia diaria que supera los 683 billones de dólares.

El turismu ye una de les cimeres fontes d'ingresos y los emplegaos nesta industria llegaron a ser 35.000 con xera completa en Londres en 2003, siendo un destín mui afamáu pa los turistes, atrayendo a 27 millones cada añu, solo sobrepasáu por París n'Europa.

Tresporte

Los tresportes públicos de Londres nun son solo medios de tresporte, sinón verdaderos símbolos nacionales, que fai d'ellos los medios publicitarios más afamaos y reconocíos nel mundu. La rede de treportes ta controlada dende Transport for London, que s'encarga de la xestión de los servicios d'autobús, taxi, metropolitanu y tresbordadores. Los tresportes interurbanos (trenes y aviones) son, d'otramiente controlaos por sociedaes privaes; de les que la más grande y importante ye la British Airports Authority (BAA) qu'agora pertenez a la empresa española Ferrovial, que ta encargada en Londres de la xestión de los aeropuertos de Heathrow, Gatwick y Stansted.

Metro

El London Underground ("The Tube" coloquialmente) foi la primer rede de metro que s'anició n'Europa, y güei ye una de les más grandes y llargues del mundu. Entamó a funcionar el 10 de xineru de 1863 llamándose Metropolitan Railway, d'onde deriva'l términu modernu "metropolitanu" o cenciellamente "metro". Foi'l primer sistema metropolitanu de tresporte soterraneu nel mundu con vagones remolcaos por una llocomotora de vapor. Güei la mayor parte de la llinia orixinal constitúi la llinia "Hammersmith & City".

El metro de Londres tien 274 estaciones, sodividíes en 12 llinies, y trescurre sobre unos 408km de llinia. En 2004-2005 el metro algamó un récor de pasaxeros de 976 millones, una media de 2,67 millones al día. El 55% del percorríu alcuéntrase na superficie y non baxo tierra.

Ye seguro'l mediu más veloz p'abayase en Londres. Viaxar nel metro de Londres venceya frecuentemente cachos a pie pa comunicar los trenes, y el llaberintu de llinias puede trafulcar si nun se ye espertu y nun se tien un mapa consiéu. Ye'l mou más rápidu y baratu d'abayase por Londres, y además vienen trenes cada minutu o cada 3.

Taxi

Taxi.

El black cab londinense ye un ineludible símbolu de Londres. Dotáu d'un máximu de 5 asientos, pa los pasaxeros, ye'l mediu más afayadizu si se lleva equipaxe o si cenciellamente se quier viaxar ensin el tracamundiu del autobús y del metro. Cada día miles de londinenses y de turistes usen estos vehículos.

La tradición del taxi en Londres tien el so aniciu nel términu del tiempu de la carroza. La normativa "Conditons of fitness" sobre la seguranza de los pasaxeros escrita en 1679, ta tovía en vigor. El primer taxi motorizáu de Londres llanzáu en 1897 llamáu "Bersey!", taba alimentáu por enerxía llétrica y yera llamáu "Hummingbird" (colibrí) pol so ruíu, pero l'autonomía del vehículu yera llimitada abondo pa durar a llargu plazu. En 1903 son inxeríos los primeros taxis a gasolina, de los que'l primer exemplu ye la "Prunel", de producción francesa.

La versión moderna de los Black Cabs llámase "TX1", que sigue la llinia del vieyu "FX4" pero con un interior muncho más modernu. Un taxi güei puede costar dende 25 llibres esterlines p'arriba, y la llicencia de conducción en Londres pa los taxistes retírase dempués de 10 o 12 años. Los taxis que son retiraos de circulación son una verdadera ayalga de coleición pa los apasionaos.

Magar del nome, los black cabs pueden ser tamién verdes, roses, mariellos o azules. La carauterística que los distingue ye la so forma y la pallabra TAXI escrita en mariellu. Esti preséu de tresporte considérase mui caru, ente l'Aeropuertu de Heathrow y el centru de Londres puede costar al rodiu de 90 llibres, escontra les 26 del viaxe en tren y les poques llibres del metro, pero son perfectos pa viaxeros que quieren abayase rápido pela ciudá.

Aeropuertos

Londres tien seis aeropuertos:

• Heathrow - El cimeru pa los vuelos internacionales, a 24 km del centru y dientro del Gran Londres xunto col aeropuertu de la City.

Escala de dalgunes de les compañíes aérees más grandes (British Airways,Virgin Atlantic, bmi(British Midland), tien 5 terminales, la postrera inaugurada en marzu de 2008. Nel 2005, cerca de 67,9 millones de pasaxeros pasaron per esti aeropuertu, poniéndolo nel primer llugar como aeropuertu más usáu d'Europa.

• Gatwick - El segundu n'importancia, ye escala de compañíes importantes y de cuasi toles de baxu coste. Ta asitiáu a 48 km al sur de Londres y posee 2 terminales. Nel 2005, 31,5 millones de pasaxeros usaron esti aeropuertu.
• Stansted - Dedicáu en particular al vuelu internu, alcuéntrase a 56km al nordeste de la ciudá, ye utilizáu tamién por dalguna compañía de baxu coste como Ryanair, pa vuelos internacionales. En 2005 20,9 millones de pasaxeros usaron esti aeropuertu.

• Luton - Tamién dedicáu a vuelos internos y internacionales de baxu coste. Esti pequeñu aeropuertu ta asitiáu a 56 km al norte de la ciudá, y nel 2005 vio pasar a 7 millones y mediu de pasaxeros. El gobiernu ta tramitando un proyeutu d'ampliación pa cuadruplicar el númberu de pasaxeros nel 2030.

• City - Cimeramente dedicáu a los viaxes en jet priváu, pola mor del tamañu de la so pista. Esti pequeñu aeropuertu ta asitiáu a 10 km del centru de la ciudá dientro del Gran Londres xunto col d'Heathrow. Cerca de 1,9 millones de pasaxeros usaron esti aeropuertu nel 2005.

• Southend - El más pequeñu y llonxanu de Londres, asitiáu a 64 km al este de la ciudá, averáu a la costa. Creáu como aeropuertu militar, xestiona pocos vuelos, tamién internacionales, ensin llegar siquiera a mil pasaxeros al año. Les sos dimensiones modestes prémienlu siendo'l más veloz en tiempu de check-in. Ta albidráu un proyeutu d'ampliación que lu llevará a 2 millones de pasaxeros al añu.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Londres.

• Sitiu web oficial (n'inglés)

• Londres n'OpenStreetMap.
• Londres n'OpenWeatherMap

• Datos: Q84
• Multimedia: London
• Cites famoses: Londres