Ilesia (edificiu)
Ilesia ye la denominación d'un tipu de templu destináu al cultu relixosu públicu. Cada edificiu con esa función recibe la mesma denominación que la asambleao xunta de fieles qu'alleguen a él y que la institución eclesiástica, según otres acepciones.[1] Hai munchos tipos d'ilesies, dende'l puntu de vista arquiteutónicu.
| Ilesia | |
|---|---|
tipo de edificio (es)  | |
|
edificiu relixosu, templu y recinto (es) | |
 | |
 |
Ilesies católiques
editarSegún la so importancia y función institucional, una ilesia cristiana, con independencia de que seya un edificiu aislláu o perteneza a un conxuntu relixosu, pue ser denominada:
- ilesia catedral o catedral, la ilesia principal na que mora l'obispu o arzobispu col so cabildru;
- ilesia primada o primacial, si ye la sede d'un primáu, obispu que tien una primacía sobre los demás;
- basílica, cuando recibe esti títulu especial del papa pola so importancia, circunstancies históriques o por aspeutos de ciertu relieve. Estrémense les basíliques mayores y les basíliques menores. (Tamién s'usa pa les ilesies construyíes según una planta a l'antigua o «planta basilical» y si foi alzada por un emperador.)
- ilesia colexal o colexata, que nun siendo siella propia d'arzobispu o obispu esta sirvida por un colexu (el Capítulu) de dignidaes y canónigos seculares y nella celebren los ritos con más parabuxel y pómpara, similar al de les catedrales;
- ilesia decanal si ye la sede d'un decanatu, reagrupando delles parroquies alredor d'un decanu o arcipreste;
- ilesia parroquial, sede d'una parroquia;
Otres denominaciones que suelen usase de forma más o menos informal y ensin repercusiones canóniques, según sía'l so titular, son:
- ilesia pontificia, dellos templos de Roma rellacionaos direutamente cola dignidá papal;
- ilesia patriarcal, sede d'un patriarca, los obispos de mayor rangu;
- ilesia arzobispal, sede d'un arzobispu, xeneralmente al mandu de una archidiócesis, una diócesis particularmente importante, yá seya pol so tamañu o relevancia históric. Tien funciones similares a les de la catedral;
- ilesia arciprestal, sede d'un arcipreste, el sacerdote ordenáu más antiguu d'una ilesia episcopal o bien aquél que designaba l'obispu como más eminente y que lu sustitúi, por casu por enfermedá, nes ceremonies de cultu.
Y tamién informalmente úsense otres denominaciones, como:
- ilesia maxistral ye la condición de les ilesies d'universidaes que nun s'atopen nuna ciudá episcopal y por tanto nun tienen rangu de catedral. Namái hubo dos: Lovaina y Alcalá de Henares (esta postrera foi alzada al rangu catedraliciu bien apocayá);
- ilesia docente ye la formada polos encargaos d'enseñar a los sos fieles;
- ilesia fría a la que tien derechu d'asilu en sagráu;
- ilesies d'órdenes militares (ilesia templaria, ilesia de los Comendadores) y órdenes redentores de cautivos (ilesia de la Mercé);
- ilesia mayor a la ilesia principal de cada pueblu o ciudá.
Amás, dellos complexos arquiteutónicos destinaos a la vida relixosa (monesterios, abadíes, conventos, cenobios, beaterios, misiones...) tienen una ilesia o un edificiu destináu al cultu, o inclusive dellos d'ellos. Son denominaes, y con independencia de que pueden ser consideraes con dalgún de los títulos anteriores, según el casu:
- ilesia conventual;
- ilesia abacial si ye la ilesia principal d'una abadía;
- ilesia prioral si ye la ilesia d'un prioratu;
- ilesia monástica si ye la ilesia d'un monesteriu;
- ilesia misional si ye la ilesia d'una misión.
Una capiya ye un llugar de cultu secundariu:
- si forma parte d'una ilesia más amplia, ta destinada al cultu d'un santu, d'una familia, d'una cofradería.
- ye castral, castrense o nosocomial si pertenez a un castiellu o hospital (capille d'otru edificiu civil).
- ye commemorativa si señala un llugar particular (fonte milagrosa, allugamientu d'un milagru, tumba d'un santu aisllada).
- ye cementerial si ta construyida nun campusantu
El términu xenéricu que designa al (o a los) santu(s) al (los) que la ilesia ta dedicada ye la vocación o dedicatoria.
Ilesies ortodoxes
editarNa Ilesia ortodoxa, estrémense los siguientes tipos d'ilesies:
- Ilesia metropolitana, sede d'un obispu metropolitanu;
- un katholikon o catholicon, ye la ilesia principal d'un monesteriu cenobitico oriental;[2]
- un kyriakon (nome del que deriven etimológicamente l'alemana «Kirche» y la inglesa «church») ye la ilesia principal d'una skete —comunidaes d'ermitaños— o d'una laura.
La ilesia mayor d'una llocalidá, si nun ye la catedral, en Grecia #denominar "katholiki" ensin rellación col catolicismu.
Referencies
editar- ↑ (←ecclesia(griegu)← ἐκκλησία [ekklēsía](griegu), 'asamblea' ‘convocación’)
- ↑ Ανδρέας Μάμουκας, 1859, Τα Μοναστηριακά, ήτοι οδηγίαι, νόμοι, Βασιλικά διατάγματα, Συνοδικαί και υπουργικαί εγκύκλιοι, περί της διοικήσεως των εν τη Ελλάδι μοναστηρίων και περί της διαχειρίσεως της περιουσίας αυτών. Άννα Λιβέρη, 2010 Ζακυνθινά Μοναστήρια. el:Ελληνικά μοναστήρια
Enllaces esternos
editarWikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Ilesia.