Wikipedia

Faas Wilkes

Nederlands voetballer (1923–2006)

Servaas (Faas) Wilkes (Rotterdam, 13 oktober 1923 – aldaar, 15 augustus 2006) was een Nederlandse beroepsvoetballer, die zijn debuut maakte voor het Nederlands voetbalelftal op 10 maart 1946 in de met 6-2 gewonnen interland tegen Luxemburg.

Faas Wilkes
Wilkes in 1961
Wilkes in 1961
Persoonlijke informatie
Volledige naam Servaas Wilkes
Bijnaam Il Tulipano Volante, Mona Lisa van Xerxes
Geboortedatum 13 oktober 1923
Geboorteplaats Rotterdam, Vlag van Nederland Nederland
Overlijdensdatum 15 augustus 2006
Overlijdensplaats Rotterdam, Vlag van Nederland Nederland
Lengte 184 cm
Been Tweebenig
Positie Aanvaller
Jeugd
1933–1934
1934–1941 		Vlag van Nederland HION
Vlag van Nederland Xerxes
Senioren
Seizoen Club W (G)
1941–1949
1949–1952
1952–1953
1953–1956
1956–1958
1958–1959
1959–1962
1962–1964 		Vlag van Nederland Xerxes
Vlag van Italië Internazionale
Vlag van Italië Torino
Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Valencia
Vlag van Nederland VVV
Vlag van Spanje (11 okt. 1945- 20 jan. 1977) Levante
Vlag van Nederland Fortuna '54
Vlag van Nederland Xerxes 		127(89)
95(47)
12(1)
62(38)
64(23)
34(20)
87(32)
47(19)
Interlands
1946–1961 Vlag van Nederland Nederland 38(35)
Portaal  Portaalicoon   Voetbal

Deze voetballende gentleman wordt gezien als een van de beste en sierlijkste Nederlandse voetballers aller tijden. En als tweebenige dribbelkoning was hij vooral bekend om zijn lange rushes en als raspingelaar. Voor Johan Cruijff was Faas Wilkes het grote voorbeeld. Daarom nodigde deze Wilkes in 1999 uit voor de wedstrijd van het "Oranje van de eeuw."

De stad Rotterdam heeft hem in 1983 de Wolfert van Borselenpenning toegekend. Faas Wilkes overleed op 82-jarige leeftijd in zijn woonplaats Rotterdam aan de gevolgen van een hartstilstand. Cor van der Hart, die bij Fortuna '54 en het Nederlands elftal met Wilkes samenspeelde, zei een goede vriend verloren te hebben: "Faas was altijd vrolijk, echt een fijn mens." Hetzelfde jaar, op 12 december 2006, overleed Van der Hart zelf. KNVB-directeur Henk Kesler roemde hem als een monument: "Hij heeft ons land op de internationale voetbalkaart gezet."

Bij de opening van het vernieuwde complex van XerxesDZB is het sportpark vernoemd naar deze legendarische voetballer. Vanaf 27 november 2010 heet het complex Sportpark Faas Wilkes.

De eerste jaren

bewerken

Faas Wilkes moest van jongs af aan meubelmaker worden om samen met zijn broer het transportbedrijf van zijn vader en oom, verhuizerij Fa. Wilkes & Zoonen (later genaamd A. Wilkes en Zoonen) over te nemen. De verhuizerij was toch niet zijn roeping en op 15 december 1940 debuteerde hij bij Xerxes op 17-jarige leeftijd tegen DOS (4-1 verlies).[1] Destijds kwam de club uit in de Eerste Klasse West.

In die tijd kende de Nederlandse voetbalwereld geen profs, maar Wilkes wilde toch met voetballen zijn geld verdienen. Wilkes en zijn broer Leen die doelman was bij Xerxes verhuisden in september 1946 naar MVV[2] in ruil voor twee Bedford vrachtwagens. In de amateurvoetbalwereld van toen was dat een schande en Wilkes kreeg een speelverbod opgelegd van een jaar. Wilkes en zijn broer hebben hier toen van afgezien en het seizoen 1946/47 speelde hij toch voor Xerxes.

Naar het buitenland

bewerken

In 1949 kreeg Faas Wilkes dan eindelijk waar hij naar op zoek was, een club waar hij geld kon verdienen met voetbal. Internazionale bood hem een contract aan ter waarde van 60.000 gulden per jaar. Hij was na Gerrit Keizer (Engeland), Beb Bakhuijs en Gerrit Vreeken (beiden Frankrijk) de vierde bekende Nederlandse voetballer die in het buitenland ging spelen. Maar dit was de eerste echte grote transfer van een Nederlandse voetballer naar een buitenlandse topclub. De KNVB was hier echter niet blij mee en sloot Wilkes vanwege zijn prof-status voor een aantal jaar uit van het Nederlands elftal. Bij de begrafenis van Wilkes betuigde KNVB-voorzitter Jeu Sprengers hierover zijn spijt.

 
Faas Wilkes' contract bij Levante

In Italië spraken zijn speelstijl en uiterlijk de fans meteen aan en Wilkes werd al snel de sterspeler van Internazionale. Hij kreeg er de bijnaam "Il Tulipano"[3] (De Tulp). Halverwege 1952 kocht Torino hem weg bij Internazionale. Door een knieblessure echter werd het bij Torino een teleurstellend jaar, waarna Wilkes vertrok naar het Spaanse Valencia. Bij deze Spaanse club bloeide hij weer helemaal op en werd hij na een wedstrijd op de schouders van de supporters door de stad gedragen als eerbetoon voor zijn optreden. Samen met twee andere buitenlanders, Alfredo Di Stéfano (Real Madrid) en Ladislao Kubala (FC Barcelona), groeide hij uit tot een van de meest legendarische voetballers in het Spanje van die tijd.

Nog tijdens zijn voetbalcarrière werd de (achter)naam van Faas Wilkes vereeuwigd door striptekenaar Henk Sprenger, die de figuur Kick Wilstra creëerde, een naam samengesteld uit de namen van Kick Smit, Wilkes en Abe Lenstra.

Terug in Nederland

bewerken

Mede door gezondheidsproblemen keerde Wilkes in 1956 terug naar Nederland. Hij koos voor VVV uit Venlo omdat men daar bereid was hem een jaarsalaris van 50.000 gulden te betalen. VVV moest tevens een transfersom van 100.000 gulden betalen.[4] Na twee seizoenen kon VVV hem niet langer betalen en kocht Wilkes zich voor een bedrag van 40.000 gulden vrij zodat hij kon vertrekken naar het Spaanse Levante in Valencia.[5] Na een jaar in Valencia speelde Wilkes nog drie seizoenen voor Fortuna '54 en op 38-jarige verliet hij Fortuna voor zijn eerste liefde Xerxes, waar hij op zijn 40e jaar in 1964 afscheid nam van het voetbal. Na zijn voetbalcarrière dreef hij met zijn vrouw (dochter van de Surinaamse minister Adolf Brakke) een modezaak in Rotterdam.

Clubstatistieken

bewerken
Seizoen Club Land Competitie Wed. Goals
1940/41 Xerxes   Nederland Eerste klasse West II 1 0
1941/42 Eerste klasse West I 18 8
1942/43 18 10
1943/44 18 12
1945/46 20 16
1946/47 Eerste klasse West II 17 17
1947/48 Eerste klasse West I 19 10
1948/49 16 16
1949/50 Internazionale   Italië Serie A 34 17
1950/51 38 23
1951/52 23 7
1952/53 Torino 12 1
1953/54 Valencia   Spanje Primera División 28 18
1954/55 15 9
1955/56 19 11
1956/57 VVV   Nederland Eredivisie 30 8
1957/58 34 15
1958/59 Levante   Spanje Segunda División - Gr. II 34 20
1959/60 Fortuna '54   Nederland Eredivisie 34 15
1960/61 20 4
1961/62 31 13
1962/63 Xerxes Tweede divisie B 28 10
1963/64 19 9
Totaal 528 269

Nederlands elftal

bewerken
 
Wilkes (midden) nadat hij scoorde in de interland tegen België in 1959.

Wilkes debuteerde op 10 maart 1946 voor het Nederlands elftal in een wedstrijd tegen Luxemburg. Deze wedstrijd werd door Nederland gewonnen met 2 - 6, mede dankzij vier doelpunten van Wilkes. Dit is een evenaring van het record van Eddy de Neve, die tijdens de eerste interland van Nederland tegen België ook vier keer scoorde.

De behendige dribbelaar kwam 38 keer uit voor het Nederlands elftal, waarvoor hij in totaal 35 keer scoorde. Dit aantal goals had veel hoger kunnen zijn als hij tussen 1949 en 1956 gewoon voor Oranje had mogen uitkomen. Pas toen het profvoetbal in Nederland enigszins werd ingevoerd, was hij weer welkom als international. Toch is hij met dat aantal lange tijd, van 4 november 1959 tot 4 juli 1998, recordhouder gebleven. Dennis Bergkamp loste hem uiteindelijk af als recordhouder. Wilkes speelde op zijn 37ste z'n laatste interland op 14 mei 1961 in Leipzig de WK kwalificatie interland tegen West Duitsland de uitslag van die wedstrijd was 1-1.

Samen met Abe Lenstra en Kees Rijvers vormde Wilkes in Oranje wat destijds het Gouden Binnentrio werd genoemd. Van de tien interlands die zij samen speelden werd er slechts één verloren.

Faas Wilkes was een technisch zeer begaafd speler, die het liefst de bal bij zich hield. Dat leidde ooit tot de verzuchting van Lenstra dat voetbal toch echt met elf tegen elf werd gespeeld, waar Wilkes op antwoordde: "Abe, als ik er vier voorbij ben, is het nog maar zeven tegen elf."

Interlandstatistieken

bewerken
Interlands van Faas Wilkes
№ Datum Wedstrijd Uitslag Competitie Goals
Als speler van   Xerxes
1 10 maart 1946   Luxemburg – Nederland   2 – 6 Vriendschappelijk 4
2 12 mei 1946   Nederland – België   6 – 3 Vriendschappelijk 3
3 30 mei 1946   België – Nederland   2 – 2 Vriendschappelijk 2
4 27 november 1946   Engeland – Nederland   8 – 2 Vriendschappelijk 0
5 7 april 1947   Nederland – België   2 – 1 Vriendschappelijk 0
6 4 mei 1947   België – Nederland   1 – 2 Vriendschappelijk 0
7 26 mei 1947   Frankrijk – Nederland   4 – 0 Vriendschappelijk 0
8 21 september 1947   Nederland – Zwitserland   6 – 2 Vriendschappelijk 2
9 14 maart 1948   België – Nederland   1 – 1 Vriendschappelijk 0
10 18 april 1948   Nederland – België   2 – 2 Vriendschappelijk 0
11 26 mei 1948   Noorwegen – Nederland   1 – 2 Vriendschappelijk 0
12 9 juni 1948   Nederland – Zweden   1 – 0 Vriendschappelijk 1
13 26 juli 1948   Ierland – Nederland   1 – 3 OS 1948 2
14 31 juli 1948   Verenigd Koninkrijk – Nederland   4 – 3 OS 1948 1
15 13 maart 1949   Nederland – België   3 – 3 Vriendschappelijk 0
16 23 april 1949   Nederland – Frankrijk   4 – 1 Vriendschappelijk 1
17 12 juni 1949   Denemarken – Nederland   1 – 2 Vriendschappelijk 1
18 16 juni 1949   Finland – Nederland   1 – 4 Vriendschappelijk 0
Als speler van   Valencia
19 13 maart 1955   Nederland – Denemarken   1 – 1 Vriendschappelijk 0
20 1 mei 1955   Ierland – Nederland   1 – 0 Vriendschappelijk 0
21 19 mei 1955   Nederland – Zwitserland   4 – 1 Vriendschappelijk 2
22 6 juni 1956   Nederland – Saarland   3 – 2 Vriendschappelijk 1
Als speler van   VVV
23 30 januari 1957   Spanje – Nederland   5 – 1 Vriendschappelijk 0
24 3 april 1957   Nederland – West-Duitsland   1 – 2 Vriendschappelijk 1
25 26 mei 1957   Oostenrijk – Nederland   3 – 2 WK-kwalificatie 0
26 11 september 1957   Luxemburg – Nederland   2 – 5 WK-kwalificatie 1
27 25 september 1957   Nederland – Oostenrijk   1 – 1 WK-kwalificatie 0
28 17 november 1957   Nederland – België   5 – 2 Vriendschappelijk 2
29 13 april 1958   België – Nederland   2 – 7 Vriendschappelijk 2
30 23 april 1958   Nederland – Curaçao   8 – 1 Vriendschappelijk 2
31 4 mei 1958   Nederland – Turkije   1 – 2 Vriendschappelijk 1
32 28 mei 1958   Noorwegen – Nederland   0 – 0 Vriendschappelijk 0
Als speler van   Fortuna '54
33 4 oktober 1959   Nederland – België   9 – 1 Vriendschappelijk 3
34 21 oktober 1959   West-Duitsland – Nederland   7 – 0 Vriendschappelijk 0
35 4 november 1959   Nederland – Noorwegen   7 – 1 Vriendschappelijk 2
36 19 april 1961   Nederland – Mexico   1 – 2 Vriendschappelijk 1
37 30 april 1961   Nederland – Hongarije   0 – 3 WK-kwalificatie 0
38 14 mei 1961   Duitse Democratische Republiek – Nederland   1 – 1 WK-kwalificatie 0

Erelijst

bewerken
  Valencia CF

Zie ook

bewerken

Publicaties

bewerken
  • Jan Liber: Het voetbal-leven van Faas Wilkes. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1962
  • Leo Pagano: Vier pioniers van ons profvoetbal. [Over Kees Rijvers, Faas Wilkes, Arie de Vroet en Bertus de Harder]. Naarden, Arena, 1954
  • Martin W. Duyzings: Faas Wilkes. Een voetbalcarrière. Baarn, De Boekerij, 1951
  • Nino Wilkes Robert Heukels: "Faas Wilkes - De zoektocht van een kleinzoon" Utrecht, Kosmos Uitgevers, 2020
bewerken
Voorganger:
  Abe Lenstra
april 1958 - november 1959 		Topscorer Nederlands Elftal
november 1959 - juli 1998 		Opvolger:
  Dennis Bergkamp
juli 1998 - juni 2003
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Faas_Wilkes&oldid=67778996"